6 aprel kuni AQSh, Buyuk Britaniya hamda «Katta yettilik» mamlakatlari Rossiyaga nisbatan yangi sanksiyalarni e’lon qildi. Unga ko‘ra, «Sberbank» va Alfa-bank aktivlari muzlatiladi, Rossiyaga investitsiya kiritish taqiqlanadi. Bundan tashqari, Rossiya bosh vaziri Mixail Mishustin, Dmitriy Medvedev, Vladimir Putinning qizlari, Sergey Lavrovning turmush o‘rtog‘i va qizi ham sanksiyaga tushgan. Batafsil «Gazeta.uz» materialida.
Yil boshidan buyon Rossiyadan O‘zbekistonga 133 ming nafar mehnat muhojiri qaytgan bo‘lsa, shundan 50 ming nafari mart oyida keldi, deb xabar qildi Tashqi mehnat migratsiyasi masalalari agentligi. Rossiyada ishlayotgan o‘zbekistonliklar o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rov respondentlarning 60 foizi hali qaytishni rejalashtirmaganini ko‘rsatdi. Shuningdek, Rossiyada ish haqini vaqtida ololmayotgan o‘zbekistonliklar soni keskin ortgani aytildi.
30-mart kunidan amal qiluvchi kurslarga ko‘ra, 25-fevraldan boshlab hisoblaganda rublning eng ko‘p mustahkamlanish holati kuzatildi. Iqtisodchi Otabek Bakirov rubl kursining mustahkamlanishi sabablarini keltirib o‘tdi. Rus iqtisodchisi Dmitriy Polevoyning fikriga ko‘ra, rubl kursi oldingi 70+ [bir dollar uchun rubl] darajasiga qaytishi mumkin. “Buning uchun hech qanday texnik to‘siqlar yo‘q”, — dedi u.
Rossiya Mudofaa vazirligi Ukrainadagi «maxsus operatsiya» davomida 1351 nafar harbiy xizmatchisi halok bo‘lganligini, 3825 nafari esa yaralanganini ma’lum qildi. Vazirlik harbiy operatsiyaning birinchi bosqichi asosiy vazifalari amalga oshirilganini aytdi. Ukraina va NATO Rossiya qo‘shinlarining yo‘qotishlari bundan bir necha barobar ko‘p bo‘lganligini aytmoqda.
Iqtisodchilar Sergey Guriyev va Oleg Isxoki Yevropa Rossiya neft va gazi importiga nisbatan ta’qiq kiritishi qanday qilib Ukrainadagi urushni to‘xtatishi mumkinligi haqidagi fikrlari bilan bo‘lishdi. Ularga ko‘ra, ushbu sanksiyalar Kremlni harbiy harakatlarni davom ettirishga ko‘maklashuvchi mablag‘lardan mahrum qilishi mumkin.
BMT bosh sekretari Antoniu Guterrish Rossiya Ukrainada olib borayotgan va oqibatlari butun dunyoda sezilayotgan «bema’ni urushni» to‘xtatishga chaqirdi. «Ukraina xalqi hozir haqiqiy do‘zzaxda yashayapti», mahsulotlar, energotashuvchilar va o‘g‘itlarga narxlarning oshishi esa «katta miqyosdagi oziq-ovqat defitsiti va ochlikka olib kelishi mumkin», deya ogohlantirdi u.
Moskvaning Lefortovo sudi muxolifatchi Aleksey Navalniyni «firibgarlik» va «sudni haqoratlash»da aybdor deb topdi va uni 9 yilga og‘ir rejimdagi koloniyaga hukm qildi. Siyosatchi 1,2 mln rubl miqdorda jarima ham to‘laydi.
Moskva sudi qarori bilan Meta kompaniyasi ekstremistik tashkilot deb tan olindi, Facebook va Instagram Rossiyada taqiqlandi. Endilikda rossiyaliklar ushbu ijtimoiy tarmoqlarda reklama sotib olishsa, bu ekstremistik tashkilotni moliyalashtirish deb qaralishi mumkin. WhatsApp messenjeriga taqiq qo‘yilmadi.
O‘zbekiston va Rossiya prezidentlari telefon orqali muloqot qilib, mamlakatlar o‘rtasidagi diplomatik aloqalarning 30 yilligi munosabati bilan tabriklar almashishdi. Shuningdek, Ukrainadagi vaziyat muhokama qilindi. Kreml yana bir marotaba Shavkat Mirziyoyev Rossiyaning «pozitsiyasi va harakatlari haqida tushunish bilan fikr bildirganini» ma’lum qildi.
Yevropa Kengashi (YeK) Vazirlar qo‘mitasi 16 martdan boshlab Rossiyani tashkilot a’zoligidan chiqarishga qaror qildi. Rossiya ushbu tashkilotga 26 yildan beri a’zo hisoblanardi.
14 mart kuni Rossiya bosh vaziri Mixail Mishustin shakar va don eksportini vaqtincha taqiqlash bo‘yicha farmonni imzoladi. Unga ko‘ra, shakar mahsulotlari eksporti 31 avgustgacha amal qiladi. Shuningdek, don mahsulotlarini YeOII mamlakatlariga olib chiqish ham 30 iyungacha taqiqlandi. Shakar eksportining cheklanishi O‘zbekistonga to‘g‘ridan-to‘g‘ri (biroq oz miqdorda) ta’sir qilsa, don eksportining cheklanishi Qozog‘iston orqali bilvosita ta’sir qilishi mumkin.
2018-yildan boshlab so‘mning real almashuv kursi asosiy savdo hamkorlari valyutalariga nisbatan o‘rtacha 31,5 foizga mustahkamlandi. Ushbu holat tashqi va ichki bozorlarda raqobatbardoshlikning pasayishiga hamda ko‘pincha savdo balansining manfiy saldosi oshishiga olib keladi, deyiladi Moliya vazirligi hisobotida. Rubl kursi so‘mning real kursiga nisbatan qadrsizlanishi natijasida Rossiya bilan savdoning manfiy saldosi 2,4 barobarga oshib, 3,4 mlrd dollarni tashkil etdi.
AQSh navbatdagi sanksiyalar doirasida Rossiyaga dollar banknotalarini yetkazib berishni taqiqladi. Qolaversa, avtomobil, kiyim-kechak va zargarlik buyumlari eksporti cheklandi. Bundan tashqari, Rossiyadan ikra, dengiz mahsulotlari va spirtli ichimliklar, shuningdek, brilliant va olmoslar importiga ham taqiq qo‘yildi.
Rossiya 2021 yilda O‘zbekistonning eng yirik savdo sherigi maqomini qaytarib oldi. Bu mamlakatdan oziq-ovqat, neft mahsulotlari, yog‘och va boshqa tovarlar katta hajmda keltiriladi. Ukraina esa O‘zbekistonning dori vositalari, yarim tayyor metall buyumlari va boshqalarni eksport qiladigan to‘qqizinchi yirik savdo hamkori hisoblanadi. «Gazeta.uz» O‘zbekistonning ushbu ikki davlat bilan savdo-iqtisodiy munosabatlari qanday yo‘lga qo‘yilgani, harbiy mojaro va sanksiyalar fonida qanday xavf-xatarlar borligini o‘rganib chiqdi.
Fitch agentligi Rossiyaning suveren kredit reytingini “B” dan “C” gacha, ya’ni “defolt bo‘lishi muqarrar” darajasiga qadar pasaytirdi. Kompaniya reytingni 27 mayda qayta ko‘rib chiqishni mo‘ljallagan edi, biroq mamlakatdagi hodisalar sababli rejadan chetga chiqishga qaror qilindi. Morgan Stanley tahlilchilari Rossiyada aprel o‘rtalaridayoq defolt boshlanishini kutishmoqda.
22 fevral kuni Germaniya kansleri Olaf Shols «Shimoliy oqim-2» loyihasining sertifikatsiyasini to‘xtatdi. Ko‘p o‘tmay AQSh ushbu loyiha operatoriga qarshi cheklovlar qo‘ygani ma’lum qilindi. 24 fevral kuni Rossiya Ukrainada «maxsus harbiy operatsiya» e’lon qilganligi ortidan esa gaz narxlari keskin oshishni boshladi. Ayni vaziyatda Yevropa va Rossiyaning energetika sohasidagi ko‘plab mutaxassislari Yevropaning Rossiya gazisiz yashay olish imkoniyatini tahlil qilishmoqda.
AQSh prezidenti Jo Bayden Rossiyadan neft, gaz va ko‘mir importi taqiqlanganini ma’lum qildi. Uran importi esa davom etadi. Shuningdek, Britaniya ham 2022 yil oxiriga borib Rossiya neftini import qilishni to‘xtatadi. Ushbu qarorlar ortidan dunyoda energotashuvchilar narxlarida jiddiy o‘sishlar kuzatildi.
Rossiya Markaziy banki 9 sentabrga qadar fuqarolarga naqd valyuta sotishni taqiqladi. Rossiyaliklar banklardagi hisob-raqamlaridan 6 oy davomida 10 ming dollardan ortiq valyuta yecha olishmaydi. Undan ortig‘i faqat rublda beriladi.
Muzokaralarning uchinchi bosqichi yakuniga ko‘ra, Rossiya tomoni gumanitar yo‘laklar ishlay boshlashiga umid bildirdi. Rossiya prezidenti yordamchisi Vladimir Medinskiy muzokaralarda kutilgan natijalarga erishilmaganini ta’kidladi. Ukraina delegatsiyasi vakili Mixail Podolyak Ukraina tomoni ham oldingi siljishni ko‘rmayotganligini ma’lum qildi.
Tadbirkor Zafar Hoshimovning ta’kidlashicha, Rossiya-Ukraina o‘rtasidagi mojaro natijasida logistika, bank ishi, xizmat ko‘rsatish sohasidagi muammolar va rubl kursi qadrsizlanishi O‘zbekiston iqtisodiyoti va mehnat muhojirlariga o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Biroq, tadbirkor bu holat O‘zbekistonda turizm va aviatsiyani rivojlantirish, yuqori malakali kadrlarni jalb qilish kabi imkoniyatlarni ham taqdim etishi mumkinligini ta’kidladi. Zafar Hoshimov bunday sharoitda O‘zbekiston nimalar qilishi kerakligi haqidagi mulohazalari bilan bo‘lishdi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting