Kolumnistlar
Global beqarorlik sharoitida QQS bo‘yicha imtiyozlar narxlar o‘sishining oldini olishga yordam beradimi?
Global beqarorlik sharoitida ichki bozorda narxlar barqarorligini ta’minlash maqsadida ayrim turdagi oziq-ovqat mahsulotlarini olib kirish va sotishda QQSning nol stavkasi muddati 31 dekabrgacha uzaytirildi. Imtiyozli davrning uzaytirilishi go‘sht va kartoshka bozorida kutilgan natijani berishi kutilmoqda, biroq o‘simlik yog‘i narxlari barqarorlashuvi uchun yetarli bo‘lmasligi mumkin. Iqtisodchi, «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyev Ukrainadagi urush ortidan jahon iqtisodiyotida yuzaga kelgan tanglik sharoitida QQS imtiyozlarining ichki bozordagi narxlarga qanday ta’siri qilishi haqida so‘z yuritadi.
«Ovozimizni ham chiqarmay, jimgina urush tugashini kutishdan boshqa choramiz yo‘q» — Anna Frank kundaligi
Urush adabiyotida Ikkinchi jahon urushi xotiralari bilan bog‘liq kundaliklar orasida «Anna Frank kundaligi» eng ko‘p shuhrat qozongan. Kundalikda 13 yoshli qizaloq — Anna 1942−1944 yillarda yaxudiylarga qarshi qirg‘in sabab natsistlardan yashirinib, maxfiy boshpanada kechgan og‘ir turmushi, yon-atrofida va dunyoda sodir bo‘layotgan hodisalarga nisbatan o‘smirlarga xos munosabati haqida hikoya qiladi.
Biz haqimizda bizsiz qaror: o‘zbek imo-ishora tilini uning tashuvchilarisiz rivojlantirishmoqchimi?
Fevral oyida hukumatning o‘zbek imo-ishora tilini shaxslararo muloqot vositasi sifatida rivojlantirish to‘g‘risidagi qarori jamoatchilik muhokamasiga qo‘yildi. Unda yana nogironlikning ijtimoiy modeli emas, tibbiy jihatiga e’tibor qaratilgan. Karlar huquqlari faoli Ma’mur Ahliddinov va «Gazeta.uz» kolumnisti Dilmurod Yusupov hujjatning xom ekanligini ta’kidlab, uni takomillashtirishni taklif qilishmoqda.
Matilda Dimovska: «Yashil makon» loyihasi puxta rejalashtirish va samarali muvofiqlashtirishni talab qiladi
BMT Taraqqiyot dasturining O‘zbekistondagi doimiy vakili Matilda Dimovskaning fikricha, «Yashil makon»ning butun mamlakat bo‘ylab 1 mlrd daraxt ekish bo‘yicha katta loyihasi havoni tozalash va odamlar hayotini saqlab qolishga xizmat qiladi. Shu bilan birga, daraxtlarni ekish va parvarishlash jarayonini boshqarish bo‘yicha kompleks yondashuv qabul qilinmasa, daraxtlarning taqdiri mavhum bo‘lib qoladi. Shuning uchun ko‘chat ekishni texnik-iqtisodiy asoslash va loyiha ishtirokchilarining sa’y-harakatlarini samarali muvofiqlashtirish tizimi zarur.
Daun sindromi bo‘lgan bolalar o‘qiy oladi va mehnat qilish huquqiga ham ega!
Tibbiy-ijtimoiy xizmatlarni rivojlantirish agentligining direktori Alisher Inakov matbuot anjumanida Daun sindromi bo‘lgan bolalar «o‘qiy olmasligini» aytdi. Bunday so‘zlar ota-onalar va jamoatchilik faollari noroziliga sabab bo‘lib, agentlikni ular bilan uchrashuv tashkil qilishiga undadi. «Gazeta.uz» kolumnisti Dilmurod Yusupov mazkur vaziyat yuzasidan bolalarning o‘qishga huquqi va amaldorlar so‘zining kuchi yuzasidan shaxsiy fikrini bildirdi.
Bizning OAVlarimiz jim turgan paytda, xorij OAVlari odamlarimiz ongini egallamoqda
Qanday qilib o‘zbekistonliklar ongiga o‘nlab kanallari bor va 500 mlrd so‘mdan ko‘proq budjetga ega Milliy teleradiokompaniya emas, xorijiy mamlakat telekanallari ta’sir ko‘rsatadigan bo‘ldi? Komil Jalilov maqolasi.
O‘zbekistonning savdo balansi defitsiti nega o‘sib bormoqda va uni qanday bartaraf etish mumkin?
So‘nggi yillarda O‘zbekistonda savdo balansi defitsiti ortib bormoqda. Mehnat migrantlarining pul o‘tkazmalari hajman qisqarishi xavfi kuchaymoqda, O‘zbekistonning asosiy hamkorlaridan biri Rossiyada makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning pasayishi kutilmoqda, bu esa, o‘z navbatida, O‘zbekistonning ushbu mamlakatga eksportiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Iqtisodiyot fanlari doktori, JIDU professori Nishonboy Sirojiddinov O‘zbekistonning yaqin kelajakdagi makroiqtisodiy barqarorligini ta’minlash imkonini beruvchi iqtisodiy siyosat yo‘nalishlarini tahlil qiladi.
Kelgusi oylarda o‘simlik yog‘i narxlarining o‘sishi asosiy muammolardan biriga aylanishi mumkin
O‘zbekistonda o‘simlik yog‘i yillik iste’molining taxminan teng yarmi import hisobidan qoplanadi. Bunday sharoitda global bozorda yuz berayotgan har qanday tebranishlar ichki bozordagi narxga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Dunyo bo‘yicha jami o‘simlik yog‘i eksportining 64% ini ta’minlovchi Ukraina va Rossiyadagi siyosiy-iqtisodiy vaziyat jahon bozorida, shu jumladan, O‘zbekistonda o‘simlik yog‘i narxlarining keskin o‘sishiga olib kelishi mumkin, deydi iqtisodchi, «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyev.
Xo‘sh, kim javob beradi? «Zakovat» bilimdoni va UzQuiz asoschisi Saidkamol Abdurazakov bilan suhbat
20 yildan ortiq vaqt davomida aql janglari maydoni bo‘lib kelayotgan «Zakovat» ko‘plab bilimdonlarni xalqqa tanitdi. «Gazeta.uz» zakovatchilar bilan intervyuning navbatdagi qismida «Zakovat» bilimdoni, UzQuiz asoschisi va boshlovchisi Saidkamol Abdurazakov bilan suhbatni taqdim etadi. U klubga qanday a’zo bo‘lgani, «Zakovat» o‘yini boshlovchisi sifatidagi tajribasi va kitoblarning inson hayotidagi o‘rni haqida gapirdi.
Davlat xaridlaridagi korrupsiyadan qanday qutilish mumkin?
Korrupsion sxemalarning davlat, jamiyat va tadbirkorlikka yetkazadigan zarari mamlakat rivojlanishiga to‘siq bo‘ladi. TDYUU «Biznes huquqi» kafedrasi mudiri Xusain Radjapov davlat xaridlarida uchrashi mumkin bo‘lgan korrupsion sxemalarni tahlil qildi va ushbu qoidabuzarliklarga qarshi kurash samaradorligini oshirish bo‘yicha takliflar bildirdi.
Galina Saidova savdoni liberallashtirish bo‘yicha iqtisodchilarning fikrlariga javob qaytardi
O‘zbekiston prezidenti maslahatchisi o‘rinbosari Galina Saidova iqtisodchilar Behzod Hoshimov, Botir Qobilov va Otabek Bakirovning Toshkent xalqaro investitsiya forumidagi uning nutqi yuzasidan fikr-mulohazalari bildirilgan «Gazeta.uz» materialiga javob qaytardi. «Darslikdagi normalar hech bir davlatda bevosita ishlamaydi: rivojlanganlarida ham, rivojlanayotganlarida ham», — deya qayd etadi u.
Soliq imtiyozlari ichki bozorda go‘sht va kartoshka narxlariga qanday ta’sir qildi?
2021 yilning oktabr oyida prezident qarori bilan go‘sht va kartoshka mahsulotlari realizatsiyasi va importi QQSdan ozod qilingan edi. Ushbu soliq imtiyozlari natijasida qisqa muddatga savdoning erkinlashuvi ichki bozorda narx o‘sishining nisbatan sekinlashishiga xizmat qilgan. «Gazeta.uz» kolumnisti, iqtisodchi Mirkomil Xolboyev importga to‘siqlarning bekor qilinishi import xarajatlarini qisqartirishini va iste’molchilarni boyroq qilishini ta’kidlaydi.
Zamonaviy fandagi «loxotron»
Qanday qilib Scopus bazasidagi jurnallarda (va yuqori impakt-faktorli jurnallarda) maqola e’lon qilish talabi O‘zbekistonda keng ko‘lamli firibgarlik, ko‘zbo‘yamachilik va ilm-fanni tahqirlashga olib keldi — bu haqda faylasuf va antropolog Valeriy Xan maqolasida. Maqola avval e’lon qilingan «Hamma SCOPUS`da maqola chiqarsin!» maqolasining davomidir.
Mahalliy ishlab chiqaruvchilarni iste’molchilarning kambag‘allashishi evaziga himoya qilish qanchalik to‘g‘ri?
2021 yilda ichki iste’molchilarga avtomobil yetkazib berilishi bir necha marotaba kechiktirilgan bo‘lsa-da, avtomobil eksporti sezilarli darajada oshgan. «Gazeta.uz» kolumnisti, iqtisodchi Mirkomil Xolboyev avtomobillar importiga to‘siqlarni kamaytirish milliy iqtisodiyotga qanday foyda keltirishi mumkinligi va milliy avtomobilsozlik nima sababdan himoya qilinishi haqida fikr yuritadi.
Boshqalarning nogironligini ko‘rib, ilhomlanish insoniylikka qanchalik to‘g‘ri keladi?
«Gazeta.uz» kolumnisti Dilmurod Yusupov nogironligi bo‘lgan insonlarni boshqalarda shukronalik hissini uyg‘otish maqsadida vosita sifatida ishlatishni qoraladi. «Boshqa insonlarning nogironlik holatini ko‘rib, ilhomlanish qanchalik insoniylik fazilatlarimizga to‘g‘ri keladi?», — deydi u.
Milliy avtomobil zavodimiz shunchalik himoya qilishga arziydimi?
Avtomobilsozlik sohasida kutilayotgan o‘zgarishlar iste’molchilarga foyda keltiradimi? «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyevning fikricha, import bojlarining pasaytirilishi ichki bozorga deyarli ta’sir ko‘rsatmaydi va faqat eng boy aholi manfaatlariga xizmat qiladi. Iqtisodchi jamiyat haqiqiy foyda ko‘rishi uchun savdoni erkinlashtirish muhimligini ta’kidlaydi.
Hamma SCOPUS`da maqola chiqarsin!
Bir necha yillardan buyon ilmiy-tadqiqot institutlari olimlari, universitet o‘qituvchilari hamda doktorantlardan Scopus va Web of Sciences xalqaro ma’lumotlar bazalarida indekslangan jurnallarda maqolalar chop etish talab qilinmoqda. Ularsiz doktorantlar attestatsiyadan o‘tmaydi, o‘qituvchilar esa ishdan bo‘shatish bilan tahdid qilinadi. Nima uchun bu talablar asosli emas va bu mahalliy ilm-fan rivojiga qanday salbiy ta’sir ko‘rsatadi — «Gazeta.uz» kolumnisti, faylasuf va antropolog, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti dotsenti Valeriy Xan bu haqda fikr yuritadi
Shakar zavodlari bizga kerakmi?
Proteksionizm har doim ta’kidlanganidek, yomon va zararli qaror. Uning qanchalar zararli ekanligini 2020−2021 yilgi shakar bozoridagi tendensiyalardan ham ko‘rish mumkin. Mahalliy ishlab chiqaruvchilarni himoya qilish iste’molchilarning kambag‘allashishiga olib kelishi haqida — «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyev maqolasida.
Xorazm davlatidan Sovet ittifoqigacha. Hozirgi O‘zbekiston hududida qaysi davlatlar hukmronlik qilgan? — video
Miloddan avvalgi VI asrdan XX asrga qadar zamonaviy O‘zbekiston hududida yigirmadan ortiq davlatlar hukm surgan. «Gazeta.uz» geacron.com tarixiy xaritalar platformasiga asoslanib, O‘zbekiston hududida asrlar osha hukmronlik qilgan davlatlar xaritasini taqdim etadi.
O‘qituvchilarning kambag‘allashib borishi va uning oqibatlari haqida
So‘nggi yillarda o‘qituvchilarning oylik maoshlari boshqa soha vakillarining oyligiga nisbatan sekinroq o‘sgan, natijada ta’lim sohasi vakillari jamiyatning boshqa vakillariga nisbatan kambag‘allashgan. «Gazeta.uz» kolumnisti, iqtisodchi Mirkomil Xolboyev o‘qituvchilarning real daromadlari qanday kamayib borganligi va buning oqibatlari haqida.
"Gazeta.uz"da ro`yxatdan o`tish
Qo`shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro`yxatdan o`ting