COVID-19 infeksiyasiga chalinish holatlari bo‘yicha jahon rekordi o‘rnatilgani, 2021 yilda 10 ta tabiiy ofatning dunyo iqtisodiyotiga 170 mlrd dollardan ortiq zarar yetkazgani, «Tolibon»ning Kobulda namoyishchi ayollarga qarata o‘q uzgani, Isroil dekabr oyida Suriya portiga ikkinchi marta zarba bergani va boshqa yangiliklar — «Gazeta.uz»ning jahon yangiliklari dayjestida.
«Tolibon»ning Afg‘oniston universitetlari mablag‘ yetishmasligi sababli yopiqligicha qolishini ma’lum qilgani, Hindistonning yanvardan 15 yoshdan oshgan o‘smirlarni emlashni boshlashi, Yamandagi isyonchilarning Saudiya Arabistoniga 400 dan ortiq raketalar uchirgani, Tailand poytaxtida yangi yil tadbirlari koronavirus sababli bekor qilingani va boshqa yangiliklar — «Gazeta.uz»ning jahon yangiliklari dayjestida.
Afg‘oniston hukumati haydovchilarga mashinada musiqa yoqmaslik, shuningdek, ayollarni hijobsiz olib yurmaslik haqida yozma ko‘rsatma berdi. Bundan tashqari, ayollarni uzoq masofaga hamrohsiz olib yurish ham taqiqlanadi.
«Tolibon» harakati vazirlar va boshqa rasmiy shaxslarga Tashqi ishlar vazirligi ruxsatisiz xorijiy diplomatlar bilan uchrashishni taqiqladi.
COVID-19 omikron shtammining 38 ta davlatda aniqlangani, AQShning avtoritar rejimlar kuzatuv va repressiya uchun foydalanishi mumkin bo‘lgan texnologiyalar eksportini cheklayotgani, «Tolibon»ning ayollar huquqlari bo‘yicha maxsus farmon chiqargani, Sadir Japarovning deputatlar oyligini pasaytirib, xizmat mashinalaridan mahrum qilgani va boshqa yangiliklar — «Gazeta.uz»ning jahon yangiliklari dayjestida.
Afg‘onistonda qashshoqlik va ocharchilikdan aziyat chekayotgan aholi orasida jon saqlab qolish ilinjida voyaga yetmagan qizlarini turmushga sotish holatlari soni ortib bormoqda. «Tolibon» rasmiysi erta nikoh holatlarini iqtisodiy muammolar bilan izohlab, bunga amirlik yoki shariat qoidalarining aloqasi yo‘qligini ta’kidladi.
O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri Abdulaziz Kamilov Afg‘oniston muvaqqat hukumati bilan uchrashuvlari haqida gapirdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, toliblar voqelikni to‘liq anglamoqda, yangi hukumat xalqaro hamjamiyatga qo‘shilishni istaydi va «ba’zi ijobiy qadamlar» qo‘yishga tayyor. Masalan, uning so‘zlariga ko‘ra, O‘zbekiston delegatsiyasining Kobuldagi tashrifidan so‘ng chegaraga tutash Balh provinsiyasida ertasi kuni barcha qizlar maktabga chiqqan.
«Tolibon» hukumati Kobul tepaliklarida ariqlar qazishga aholini jalb qilib, ish haqi sifatida bug‘doy tarqatishini ma’lum qildi. Dastur doirasida 40 mingdan ortiq odam ish bilan ta’minlanadi va kelgusi ikki oy ichida mazkur tashabbus boshqa viloyatlarda ham joriy qilinishi rejalashtirilgan.
Tashqi ishlar vaziri Abdulaziz Kamilov O‘zbekiston hukumati mamlakatga toliblar mafkurasining kirib kelishidan xavfsiramasligini ta’kidladi. «Toliblar qandaydir mafkurani eksport qilishni boshlashiga juda ko‘p vaqt talab etiladi», dedi u. Vazir harakat va uning rahbarlarining dunyoqarashi o‘zgarib borishi mumkinligini ham qayd etdi.
Toliblar 150 ga yaqin jangchilarini tojik-afg‘on chegarasini qo‘riqlash uchun tayyorgarlikdan o‘tkazdi. Ta’kidlanishicha, ular Taxor aholisining xavfsizligini ham ta’minlashadi. «Biz harakat a’zolaridan va sobiq hukumat armiyasi harbiylaridan tashkil topgan muntazam armiya tuzmoqdamiz va boshqa davlatning bostirib kirishiga yo‘l qo‘ymaymiz», — dedi «Tolibon» bo‘linmalarining Mozori Sharif shahridagi qo‘mondoni Mavlavi Ataulla Omariy.
O‘zbekiston hozircha toliblar tuzgan afg‘on hukumatini tan olish uchun hech qanday sabab ko‘rmayapti, dedi O‘zbekiston prezidentining Afg‘oniston bo‘yicha maxsus vakili Ismatulla Irgashev. Uning so‘zlariga ko‘ra, bu qaror xalqaro hamjamiyat bilan kelishilgan holda qabul qilinishi kerak.
Afg‘oniston muvaqqat hukumati rahbari o‘rinbosari Abdul Salam Hanafiy boshchiligidagi delegatsiyaning Termizga tashrifi kutilmoqda. Shanba kuni u bosh vazir o‘rinbosari Sardor Umurzoqov bilan uchrashadi.
O‘zbekiston TIV rahbari Abdulaziz Kamilov «Yangi O‘zbekiston» gazetasiga bergan intervyusida Afg‘onistondagi vaziyat mintaqadagi keskinlik omili bo‘lib qolayotganligini ta’kidladi. U bunga mamlakat hududida ayrim terrorchilik guruhlari borligini misol qilib ko‘rsatdi. «Shunday bo‘lsada, Afg‘onistonning nafaqat xavf-xatar va tahdidlar, balki mintaqaviy konstruktiv va yaratuvchan loyihalarga asos bo‘ladigan yangi imkoniyatlar manbasi ekanini nazarda tutish lozim», — dedi vazir.
Tashqi ishlar vaziri Abdulaziz Kamilov Kobulga tashrifi davomida Afg‘onistonning muvaqqat hukumati mamlakat «zaminidan O‘zbekistonga qandaydir tahdid yoki xavf chiqishiga yo‘l qo‘ymasligi» bo‘yicha «kuchli va aniq kafolat» berganligini ma’lum qildi. Shuningdek, Kamilov o‘zbek tili va madaniyati «tolibon» hukumati davrida ham rivojlanishda davom etishini ta’kidladi. U yaqin orada Termizda ikkala davlatning ishchi guruhlari muzokaralari o‘tkazishini ham ma’lum qildi.
Afg‘onistonning Hasht e Subh Daily gazetasi mamlakatning sobiq prezidenti Ashraf G‘anining qochish tafsilotlarini yoritdi. Nashrning yozishicha, u va uning atrofidagilar avval O‘zbekistonga borib, Termiz aeroportida bir kundan ko‘proq qolishgan, so‘ngra Qozog‘iston aviakompaniyasi samolyoti bilan BAAga uchishgan.
«Tolibon» vaqtinchalik hukumatda TIV rahbari etib tayinlagan Mavlavi Amir Xon Mottakiy O‘zbekiston elchisi Yodgorxo‘ja Shodmonovni qabul qildi. Tomonlar davlatlar o‘rtasidagi parvozlarni qayta tiklash, Mozori Sharif aeroportini rekonstruksiya qilish masalalarini muhokama qildilar.
«Tolibon» harakati vakili Zabihulla Mujohid Afg‘onistonda ayollarning ta’lim olishi uchun «sharoit tayyorlanayotgani» va ayollar erkaklar bilan bir xil fanlarni o‘qishini ma’lum qildi. «Jinsiga qarab alohida dasturlar bo‘lmaydi va diplomlar dunyoda tan olinadi», — dedi u.
«Tolibon» o‘rta ta’limdagi qizlarning maktabga borishini chekladi. Kobulda davlat xizmatida ishlovchi ayollarga ishga chiqish taqiqlanib, faqat ayrim kasb egalariga ishlashga ruxsat berildi. «Tolibon» rasmiylari bu holatlarni «xavfsizlik nuqtai nazaridan» deya izohlamoqda. «Kasbim bo‘lmasa, o‘qishimga ruxsat berishmasa, xavfsizlikning men uchun hech qanday ahamiyati yo‘q. Bu xavfsizlik faqat «Tolibon»ga kerak», — deydi tibbiyot sohasida ta’lim oluvchi afg‘on qizi. «Tolibon» matbuot xizmati vakili hukumatda ayollarga zarurat yo‘qligini, ularning vazifasi bolalarni dunyoga keltirish va tarbiyalash ekanligini ta’kidladi.
«Tolibon» tomonidan tuzilgan Afg‘onistonning vaqtinchalik hukumat tarkibi 33 kishidan iborat bo‘ldi. Ular orasida Lavozimlarning aksariyat qismini pushtunlar egallagani holda, boshqa etnik guruhlarga bor-yo‘g‘i uch yoki to‘rtta o‘rin ajratildi. Afg‘onistondagi muvaqqat hukumat tarkibi kimlardan iborat va ular haqida nimalar ma’lum?
14 sentabr kuni O‘zbekiston afg‘on xalqiga 25 ta vagonda zarur mahsulotlardan iborat insonparvarlik yordamini yubordi. O‘zbekiston delagatsiyasi «Tolibon» vakillari bilan uchrashib, mamlakatlar o‘rtasidagi hamkorlikni muhokama qildi va esdalik sovg‘alarini topshirdi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting