Xitoyning Fransiyadagi elchisining Sobiq Ittifoq davlatlari suverenitetiga shubha bilan qaragan bayonoti diplomatik mojaroga sabab bo‘ldi. Qator Yevropa davlatlari bunga munosabat bildirdi, Xitoy esa SSSR tarkibidan chiqqan barcha davlatlar mustaqilligini hurmat qilishiga ishontirishga to‘g‘ri keldi.
Investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri Laziz Qudratov “Markaziy Osiyo — Xitoy” tashqi iqtisodiy va tashqi savdo faoliyatiga mas’ul vazirlarning birinchi yig‘ilishida 2023-yilning ikkinchi yarmida O‘zbekistonda Markaziy Osiyo va Xitoy hududlari rahbarlari forumini o‘tkazishni taklif qildi.
Qozog‘iston va Xitoy hukumatlari o‘z fuqarolari uchun har ikki yo‘nalishda ham vizasiz rejim joriy etishni rejalashtirmoqda. Vizasiz qolish muddati chegarani kesib o‘tgan paytdan boshlab 30 kunni tashkil qiladi.
Xitoyga tashrif buyurgan Fransiya prezidenti Emmanuel Makron mamlakat yetakchisi Si Szinpinni Rossiyaning Ukrainaga qarshi urushini to‘xtatishga yordam berishga chaqirdi. XXR rahbari tinchlik muzokaralari erta boshlanishiga umid bildirib, tomonlarni vazminlikni saqlash, tinch aholiga hujumlardan qochishga chaqirdi.
Sirdaryoni sanoat, tadbirkorlik, qishloq xo‘jaligi, ta’lim va tibbiyot sohalarida “ilg‘or innovatsiyalar hududi”ga aylantirish rejalashtirilgan, dedi viloyatga tashrif buyurgan O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev.
Braziliya va Xitoy yuanda savdo qilish bo‘yicha kelishuvga erishdi va qo‘shma hisob-kitob palatasi tashkil etilganini e’lon qildi. Bu ikki davlat o‘rtasida o‘z valyutalarini AQSh dollariga almashtirmasdan to‘g‘ridan-to‘g‘ri savdo qilish imkonini beradi.
Shavkat Mirziyoyev Xitoyning Shinjon-Uyg‘ur avtonom rayoni delegatsiyasini qabul qildi. Tashrif doirasida O‘zbekiston energetika vaziri va Huadian Xinjiang kompaniyasi rahbari Navoiy va Farg‘ona viloyatlarida quyosh elektr stansiyalarini qurish bo‘yicha o‘zaro anglashuv memorandumini ham imzoladi.
Poytaxtning elektr energiyasiga bo‘lgan 75 foizlik talabini qondirish maqsadida Toshkent viloyatida umumiy quvvati 2400 megavatli 4 ta quyosh fotoelektr stansiyasi barpo etiladi. Ularning 3 tasi Xitoy kompaniyalari ishtirokida quriladi.
Rossiya prezidenti Vladimir Putin va Xitoy rahbari Si Szinpin Moskvadagi muzokarada Markaziy Osiyoni alohida muhokama qildi. Tomonlar «rangli inqiloblar importi va mintaqa ishlariga tashqi aralashuvni qabul qilmasliklarini» ma’lum qilishdi.
Si Szinpin 5 yillik muddatga Xitoy raisi lavozimiga qayta saylandi. U uchinchi muddatga prezident etib saylangan XXRning ilk rahbari bo‘ldi.
AQSh davlat kotibi Entoni Blinken Xitoyni Ukraina-Rossiya mojarosida ikkala tomonda ham o‘ynash va Rossiyaga harbiy yordam ko‘rsatishni ko‘rib chiqayotganlikda ayblagandi. Xitoy TIV rasmiysi Mao Nin AQShning o‘zi urushni halokatli qurollar bilan ta’minlab, faktlarni buzib ko‘rsatayotganini bildirdi.
Qozog‘iston Markaziy Osiyo davlatlari orasida birinchi bo‘lib Xitoyning «Ukraina inqirozi»ni hal qilish bo‘yicha «tinchlik rejasi»ga munosabat bildirdi. Avvalroq Rossiya tashabbusni qo‘llab-quvvatlagan. Zelenskiy taklifda «tinchlik rejasi»ni ko‘rmagan, Bayden esa buni faqat Rossiya uchun manfaatli deb hisoblaydi.
Xitoy Ukraina inqirozini siyosiy hal qilish bo‘yicha 12 banddan iborat o‘z pozitsiyasini taqdim qildi. Unda «sovuq urush haqidagi fikrlardan voz kechish» va barcha mamlakatlarning suverenitetini hurmat qilish, shuningdek, yadro qurolidan foydalanishga yo‘l qo‘ymaslik zarurligi qayd etilgan.
Energetika vazirligi Jizzax va Toshkent viloyatlarida umumiy quvvati 2000 MVtga teng bo‘lgan quyosh fotoelektr stansiyalarini qurish bo‘yicha Xitoyning ikki kompaniyasi bilan hamkorlik haqida kelishuv imzoladi.
Shavkat Mirziyoyev O‘zbekistondagi diplomatik missiyasini yakunlayotgan Xitoy elchisi Szyan Yanni qabul qildi. Prezident diplomatga ikki tomonlama hamkorlikni rivojlantirishga qo‘shgan hissasi uchun «Do‘stlik» ordenini topshirdi.
O‘zbekiston tashqi ishlar vaziri v.b. Baxtiyor Saidov missiyasini yakunlayotgan Pokiston va Xitoy elchilari bilan uchrashdi. Vazir elchilardan hamkasblariga salom yetkazishni so‘radi.
O‘zbekiston va Xitoyning gaz eksporti bo‘yicha ma’lumotlari 159,5 mln dollarga farq qilmoqda. Energetika vaziri Xitoy statistikada turkman gazining tranzitini hisobga olganini ma’lum qildi. «Gazeta.uz» hisoblab, hatto tranzitni qo‘shganda ham statistika keskin farq qilayotganini aniqladi.
2022 yilda O‘zbekistonning Xitoyga quvur orqali gaz yetkazib berish hajmi 1,07 mlrd dollarni tashkil etdi, bu 2021 yilga nisbatan 33,9 foizga ko‘pdir.
Qariyb 3 yillik tanaffusdan so‘ng O‘zbekiston va Xitoy muntazam aviaqatnovlarni tikladi. 10 yanvar kuni Uzbekistan Airways Toshkentdan Pekinga ilk reysni amalga oshiradi.
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev Xitoy Xalq Respublikasi raisi Si Szinpinga mamlakatning sobiq xalq raisi Szyan Szeminning vafoti munosabati bilan maktub yo‘llab, marhumning oila a’zolari va yaqinlariga chuqur hamdardlik bildirdi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting