AQSh hukumati Xitoyning ilg‘or, ayniqsa sun’iy intellekt texnologiyalarida qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan chiplarni sotib olishiga bo‘lgan cheklovlarni kuchaytirishni rejalashtirmoqda. Uchinchi davlatlar yordamida cheklovlarni chetlab o‘tishga urinayotgan Xitoy kompaniyalari uchun qo‘shimcha tekshiruvlar joriy etiladi.
Prezident 17−18-oktabr kunlari amaliy tashrif bilan Xitoyda bo‘ladi. Davlat rahbari “Bir makon, bir yo‘l” uchinchi xalqaro forumi tadbirlarida ishtirok etishi, XXR raisi, shuningdek, Xitoy Xalq siyosiy maslahat kengashi raisi bilan uchrashishi kutilmoqda.
Avgust oyida O‘zbekiston Xitoyga 75,27 million dollarlik gaz yetkazib berdi. Yil boshidan buyon gaz eksporti 370,57 million dollarni tashkil etdi, bu 2022-yilning shu davriga nisbatan 1,6 barobarga kam.
Geosiyosiy vaziyat shuni ko‘rsatmoqdaki, savdo hamkorligida faqat bitta davlatga tayanib bo‘lmaydi — bu ishonchli emas, dedi bosh vazir o‘rinbosari Jamshid Xodjayev. Uning so‘zlariga ko‘ra, O‘zbekiston savdo sheriklari va investitsiyalarini, jumladan, “iqtisodning nozik tarmoqlarida” diversifikatsiya qilishga intiladi.
Xitoy hukumati amaldorlarga iPhone va boshqa xorijiy brend qurilmalarini idoraga olib kirishni taqiqladi. Bu XXRning xorijiy texnologiyalarga qaramlikni kamaytirishga urinishi bilan bog‘liq. Cheklov mamlakatda Apple mahsulotlari sotuvining pasayishiga olib kelishi mumkin.
2-sentabrdan Xitoyning Xanchjou shahridagi Milliy ipak muzeyida an’anaviy o‘zbek so‘zanalari, chopon va zargarlik buyumlarini o‘z ichiga olgan 20 ta eksponat namoyish etiladi. “Rang-barang Osiyo: Osiyo liboslari ko‘rgazmasi”da mintaqa mamlakatlarining 150 ga yaqin libosi ham taqdim etiladi.
Tovar aylanmasining o‘sish tempi pasayishi ortidan Rossiya O‘zbekistonning asosiy savdo sherigi maqomini yo‘qotmoqda. Xitoy O‘zbekiston bozoriga eksport hajmini keskin oshirdi va yana 1-o‘ringa ko‘tarilib oldi. O‘zbekistonning YOII va MDHga bog‘liqligi kamayib, Yevropa Ittifoqi bilan savdo aloqalari kengaydi.
Xitoyning China Railway Beijing Group kompaniyasi O‘zbekistonga yangi temiryo‘l yo‘nalishi bo‘yicha eksportni yo‘lga qo‘ydi. Tovarlarning birinchi partiyasi mamlakat shimolidagi Chjanjiaku shahridan Toshkentga 15 kun ichida yetib kelishi kutilmoqda.
Insoniyat taqdiri AQSh va Xitoy qay darajada murosaga kela olishiga bog‘liq. Har ikki kuch qarshi tarafning strategik xavf tug‘dirishiga o‘z-o‘zini ishontirib bo‘lgan. Xitoy va AQSh bir-biri bilan keng qamrovli urush tahdidisiz birga yashay oladimi? Amerikalik nufuzli diplomat Genri Kissinjer mulohazalari.
Janubiy Afrika Respublikasidagi sammitdan so‘ng BRIKSga 6 ta davlat — Argentina, Misr, Efiopiya, Eron, Saudiya Arabistoni va BAA qo‘shilishi ma’lum bo‘ldi. JAR prezidenti Siril Ramafosa bu mamlakatlar ittifoqqa qo‘shilish uchun taklif etilganini tasdiqladi.
Xitoy iyun oyida yoshlar o‘rtasidagi ishsizlik darajasi rekord darajaga yetganidan so‘ng bu haqdagi ma’lumotlarni e’lon qilishni to‘xtatdi. Hukumat o‘z qarorini statistik ko‘rsatkichlarni hisoblash usulini takomillashtirish zarurati bilan izohladi.
Turkmaniston Rossiyaning O‘zbekiston va Qozog‘iston bilan “gaz ittifoqi” bo‘yicha bayonotlardan xavotirda. Ularda ittifoq kengayishi mumkinligi aytilgan, ammo kimlar hisobiga ekani tushunarsiz, Turkmaniston quvurlari orqali esa boshqa davlat gazi tranziti rejalashtirilmagan, dedi “Turkmangaz” rasmiysi.
Xitoyning PowerChina kompaniyasi Andijonda qiymati 400 mln dollarlik 400 MVt quvvatga ega quyosh fotoelektr stansiyasi quradi. Kompaniya Energetika vazirligi bilan tendersiz shartnoma imzoladi. Energetika vaziri loyihalar nima sababdan bevosita muzokaralar orqali amalga oshirilayotganini tushuntirdi.
Xitoy hukumati “voyaga yetmaganlar uchun xavfsiz va sog‘lom internet muhitini yaratish” maqsadida 18 yoshgacha bo‘lgan bolalarning mobil qurilmalarda internetdan foydalanish vaqtini cheklashni rejalashtirmoqda.
Xitoy sentabrdan harbiy maqsadlarda qayta jihozlanishi mumkinligidan xavotirlanib, fuqarolik dronlari eksportiga cheklovlar kiritmoqda. Dronlarning ayrim butlovchi qismlarini ruxsatsiz eksport qilish ham taqiqlanadi.
O‘zbekiston Xitoyning Yutong Bus Co., Ltd kompaniyasi bilan haydovchisiz transport vositalari bo‘yicha, Magnetic North kompaniyasi bilan aqlli transport tizimini yo‘lga qo‘yish va Hikvision kompaniyasi bilan esa innovatsion videokuzatuv tizimlari hamda sun’iy intellekt texnologiyasi sohasida hamkorlik qiladi.
Xitoy tashqi ishlar vaziri Sin Gan bir oy davomida omma oldida ko‘rinish bermagani ortidan lavozimidan chetlatildi. Van I XXR Tashqi ishlar vazirligining yangi rahbari bo‘ldi.
O‘zbekiston iyun oyida Xitoyga tabiiy gaz eksportini oshirdi. Qiymat jihatidan yetkazib berish 85,3 million dollarga oshgan, bu may oyiga nisbatan 9,1 foizga ko‘p. Avvalroq mamlakatda gaz qazib olish 2,51 milliard kub metrga kamayganini yozgandik.
Yuy Szyun Xitoyning O‘zbekistondagi favqulodda va muxtor elchisi etib tayinlandi. 51 yoshli diplomat shu yil boshida 5 yillik missiyasini yakunlagan Szyan Yanning o‘rnini egalladi.
O‘zbekistonga Xitoyning Siyamen portidan Eronning Bandar-Abbos porti orqali tovarlar yetkazib berish boshlandi. Birinchi konteyner poyezdida mamlakatga maishiy texnika olib kelindi. Konteynerlar Eron portida temiryo‘l platformalariga ortilib, Turkmaniston orqali O‘zbekistonga kirib keldi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting