«Men har doim hech qayerga ketishni xohlamasligimni aytardim». Rossiya fuqarolari — O‘zbekistonga ko‘chib o‘tishi haqida
«Gazeta.uz» Ukrainada urush boshlanganidan so‘ng, O‘zbekistonga ko‘chib o‘tishga qaror qilgan Rossiya fuqarolari bilan suhbatlashdi. Ular Rossiyani nima sababdan tark etishgani, Toshkentda nima bilan shug‘ullanayotganliklari, bu yerda qanaqa muammolarga duch kelayotgani va qanday shartlar asosida uyga qaytishi mumkinligi haqida so‘zlab berishdi.
Soliq imtiyozlari ichki bozorda go‘sht va kartoshka narxlariga qanday ta’sir qildi?
2021 yilning oktabr oyida prezident qarori bilan go‘sht va kartoshka mahsulotlari realizatsiyasi va importi QQSdan ozod qilingan edi. Ushbu soliq imtiyozlari natijasida qisqa muddatga savdoning erkinlashuvi ichki bozorda narx o‘sishining nisbatan sekinlashishiga xizmat qilgan. «Gazeta.uz» kolumnisti, iqtisodchi Mirkomil Xolboyev importga to‘siqlarning bekor qilinishi import xarajatlarini qisqartirishini va iste’molchilarni boyroq qilishini ta’kidlaydi.
O‘zbekistonning Rossiya va Ukraina bilan savdo aloqalari qanday edi?
Rossiya 2021 yilda O‘zbekistonning eng yirik savdo sherigi maqomini qaytarib oldi. Bu mamlakatdan oziq-ovqat, neft mahsulotlari, yog‘och va boshqa tovarlar katta hajmda keltiriladi. Ukraina esa O‘zbekistonning dori vositalari, yarim tayyor metall buyumlari va boshqalarni eksport qiladigan to‘qqizinchi yirik savdo hamkori hisoblanadi. «Gazeta.uz» O‘zbekistonning ushbu ikki davlat bilan savdo-iqtisodiy munosabatlari qanday yo‘lga qo‘yilgani, harbiy mojaro va sanksiyalar fonida qanday xavf-xatarlar borligini o‘rganib chiqdi.
Yevropa Rossiya gazisiz yashay oladimi?
22 fevral kuni Germaniya kansleri Olaf Shols «Shimoliy oqim-2» loyihasining sertifikatsiyasini to‘xtatdi. Ko‘p o‘tmay AQSh ushbu loyiha operatoriga qarshi cheklovlar qo‘ygani ma’lum qilindi. 24 fevral kuni Rossiya Ukrainada «maxsus harbiy operatsiya» e’lon qilganligi ortidan esa gaz narxlari keskin oshishni boshladi. Ayni vaziyatda Yevropa va Rossiyaning energetika sohasidagi ko‘plab mutaxassislari Yevropaning Rossiya gazisiz yashay olish imkoniyatini tahlil qilishmoqda.
Yashil iPhone 13, iPhone SE va eng kuchli kompyuter — Apple o‘zining yangi mahsulotlarini taqdim qildi
Apple kompaniyasi iPhone SE, iPad Air va boshqa yangi mahsulotlari taqdimotini o‘tkazdi. Yangilangan iPhone SE smartfoni endi A15 Bionic protsessoriga ega. Taqdim etilgan yangi iPad Air esa MacBook kompyuterlarida o‘rnatilgan M1 protsessoriga ega bo‘ldi. Shuningdek, kompaniya o‘zining barcha kompyuterlaridan kuchliroq deb hisoblaydigan MacStudio`ni ham namoyish qildi.
«Ko‘plab muammolar allaqachon paydo bo‘la boshlagan» — Zafar Hoshimov Ukraina-Rossiya mojarosining O‘zbekistonga ta’siri haqida
Tadbirkor Zafar Hoshimovning ta’kidlashicha, Rossiya-Ukraina o‘rtasidagi mojaro natijasida logistika, bank ishi, xizmat ko‘rsatish sohasidagi muammolar va rubl kursi qadrsizlanishi O‘zbekiston iqtisodiyoti va mehnat muhojirlariga o‘z ta’sirini o‘tkazadi. Biroq, tadbirkor bu holat O‘zbekistonda turizm va aviatsiyani rivojlantirish, yuqori malakali kadrlarni jalb qilish kabi imkoniyatlarni ham taqdim etishi mumkinligini ta’kidladi. Zafar Hoshimov bunday sharoitda O‘zbekiston nimalar qilishi kerakligi haqidagi mulohazalari bilan bo‘lishdi.
Har qanday urush va harbiy-siyosiy ziddiyatlar — og‘ir iqtisodiy oqibatlarga olib keladi
Har qanday siyosiy ziddiyat, qurolli to‘qnashuv va urushlar ijtimoiy-iqtisodiy yo‘qotishlarga olib kelib, insoniyat taraqqiyotining bir necha yillar ortda qolishiga sababchi bo‘ladi. Urush natijasida xalq kambag‘allashadi, iqtisodiyot, ta’lim, sog‘liqni saqlash tanazzulga yuz tutadi, butun boshli avlodlar, umrlar boy beriladi. Urushning iqtisodiyot va inson kapitaliga salbiy ta’siri haqida — «Gazeta.uz» kolumnisti, iqtisodchi Muqaddamxon Saidrasulova maqolasida.
Yadro qurollariga ega davlatlar — ro‘yxat, statistika
2022 yil mart holatiga ko‘ra, dunyoning 9 ta mamlakatida 12 700ga yaqin yadro qurollari mavjud. Ularning 90 foizi Rossiya va AQShga tegishli. Qaysi davlatda qancha yadroviy qurol bor, “yadro chamadonchasi” va tiyib turish kuchlari nima — bu haqda “Gazeta.uz” maqolasida.
Zamonaviy fandagi «loxotron»
Qanday qilib Scopus bazasidagi jurnallarda (va yuqori impakt-faktorli jurnallarda) maqola e’lon qilish talabi O‘zbekistonda keng ko‘lamli firibgarlik, ko‘zbo‘yamachilik va ilm-fanni tahqirlashga olib keldi — bu haqda faylasuf va antropolog Valeriy Xan maqolasida. Maqola avval e’lon qilingan «Hamma SCOPUS`da maqola chiqarsin!» maqolasining davomidir.
«Hech narsa qilib bo‘lmasligi — bu uyat». O‘zbekistonliklar ayni paytda Rossiyada sodir bo‘layotgan voqealar haqida
«Gazeta.uz» Rossiyada xalqaro sanksiyalar e’lon qilinganidan so‘ng rubl keskin qadrsizlanib, naqd pul va valyuta taqchilligi kuzatilayotgan, narxlar keskin oshgan sharoitda yashayotgan o‘zbekistonliklar bilan suhbatlashdi. Ular sanksiyalar va kursning tushib ketishi daromadlari hamda ular ishlayotgan kompaniyalarga qanday ta’sir ko‘rsatgani, atrofidagi holat va Moskvadagi vaziyat haqida so‘zlab berishdi.
Rossiyada faoliyatini to‘xtatgan yoki qisman cheklagan global kompaniyalar — ro‘yxat (yangilandi)
Apple, BMW, Lego, Ikea, Canon, FedEx kabi logistika, raqamli texnologiyalar, onlayn-do‘konlar, yetkazib berish xizmatlari va boshqa sohalarda faoliyat yurituvchi global kompaniyalar Ukrainadagi urush ortidan Rossiyada o‘z faoliyatini to‘xtatmoqda.
Rossiya-Ukraina o‘rtasidagi mojaro O‘zbekiston iqtisodiyotiga va migrantlarga qanday ta’sir qilishi mumkin?
Rossiya moliya tizimiga qo‘llanilgan sanksiyalar va rubl qadrsizlanishi O‘zbekiston iqtisodiyotiga qanday ta’sir qilishi mumkin? Rossiyadagi o‘zbek migrantlari hozirgi sharoitda nima qilgani ma’qul? Ehtimoliy inqiroz oqibatlariga qarshi kurash uchun qanday choralar ko‘rish kerak? «Gazeta.uz» shu va boshqa savollar bo‘yicha iqtisodchi mutaxassislar fikri bilan qiziqdi.
«Velosipedda oyog‘im bitta ekanini unutaman». Bir sportchi hikoyasi
2010 yilda 11 yoshli Abror Artikovni poyezd urib yubordi. Bolaning oyog‘ini son qismidan kesib tashlashdi. U yangi reallikni qabul qilishga harakat qilardi va bir marta velosipedga minib ko‘rdi. Bir necha marotaba yiqilib, ko‘karib, muvozanatini maromiga keltirdi. Abror uchib ketdi. Ko‘p o‘tmay u velosport bo‘yicha murabbiy bilan tanishib, professional tarzda shug‘ullana boshladi. Bu hikoya O‘zbekiston terma jamoasi parasportchilaridan birining yengilmas ruhiyati haqida. Abrorning ustozi bu unga Parij-2024 Paralimpiya o‘yinlari shohsupasiga ko‘tarilishiga yordam berishiga ishonadi.
«Urush Rossiya xalqi uchun qimmatga tushmoqda» — rossiyalik iqtisodchi Sergey Guriyev
Iqtisodchi Sergey Guriyev Rossiya Markaziy bankining YeI, AQSh va Kanadadagi aktivlari muzlatilishini «mutlaqo kutilmagan, muhim yangilik» deb atadi — «bu rubl uchun ulkan zarba» bo‘ladi. Uning fikricha, Rossiyaning neft eksportiga embargo joriy etilishi ham ehtimoldan holi emas. Yuqori texnologiyalar eksporti bilan bog‘liq sanksiyalar esa Rossiyada texnologiyalar rivojlanishini to‘xtatib qo‘yishi mumkin.
Dunyoda o‘z mustaqilligini e’lon qilgan, biroq tan olinmagan yoki qisman tan olingan qanday hududlar bor?
Rossiya 22-fevral kuni DXR hamda LXR mustaqilligini rasman tan olganligini e’lon qildi. Jahon hamjamiyati mazkur hududlarni Ukraina hududining bir qismi deb hisoblaydi. “Gazeta.uz” dunyodagi boshqa shu kabi o‘zini mustaqil deb e’lon qilgan, biroq jahon hamjamiyati tomonidan tan olinmagan yoki qisman tan olingan hududlar to‘g‘risida hikoya qiladi.
Mahalliy ishlab chiqaruvchilarni iste’molchilarning kambag‘allashishi evaziga himoya qilish qanchalik to‘g‘ri?
2021 yilda ichki iste’molchilarga avtomobil yetkazib berilishi bir necha marotaba kechiktirilgan bo‘lsa-da, avtomobil eksporti sezilarli darajada oshgan. «Gazeta.uz» kolumnisti, iqtisodchi Mirkomil Xolboyev avtomobillar importiga to‘siqlarni kamaytirish milliy iqtisodiyotga qanday foyda keltirishi mumkinligi va milliy avtomobilsozlik nima sababdan himoya qilinishi haqida fikr yuritadi.
1 martdan nimalar o‘zgaradi?
Yonida biometrik pasport yoki ID-karta bo‘lgan haydovchidan «prava», texpasport, ishonchnoma va sug‘urta polisi talab etilmaydi, niqob taqish majburiyati bekor qilinadi, UJK xizmatlar haqini to‘lash bo‘yicha imtiyozlar o‘rniga oylik kompensatsiya to‘lovlari joriy etiladi, sement, klinker va qurilish oynalari eksportiga cheklovlar bekor qilinadi, IIV tizimidagi «Topilmalar stoli» faoliyati tugatiladi — 1 martdan nimalar o‘zgaradi?
Ilonlar qornidagi tangachalarni sanayman
Sizni zaharli ilon chaqib olsa, nima qilish kerak, echkemarlar go‘shti saraton va jigar sirrozini davolaydimi, boshni nam salfetkalar bilan qanday qilib yuvish mumkin? Ushbu savollarga javoblarni gerpetologlar — sudraluvchilar va amfibiyalarni o‘rganadigan mutaxassislar bilishadi. Hozirgi kunda O‘zbekistonda sanoqli gerpetologlar bor. «Gazeta.uz» muxbiri Yekaterina Soy ulardan biri Timur Abduraupovdan ekspeditsiyalar, toshbaqalarni eksport qiluvchi tadbirkorlar bilan kurash, uydagi kaltakesak va ilonlar kolleksiyasi hamda maoshlari haqida so‘radi.
«Biz bunday bo‘lishi mumkinligiga ishonishni xohlamasdik» Ukrainaliklar urush haqida nima deyishmoqda?
«Gazeta.uz» Rossiya erta tongdan harbiy bosqin boshlagan Ukrainada yashovchi aholi bilan suhbatlashdi. Maqola qahramonlari — ba’zilari anonim, ba’zilari esa haqiqiy ismlari bilan — o‘z shaharlarida sodir bo‘layotgan voqealar va mahalliy hokimiyat tomonidan qanday choralar ko‘rilayotganini so‘zlab berishdi.
«O‘zbekiston ilm-fani tobora jar yoqasiga yaqinlashmoqda» — professor Zarifboy Ibodullayev
Toshkent tibbiyot akademiyasi professori Zarifboy Ibodullayev ilmiy jamoatchilikka murojaat qildi. Professor ilmga kirib kelayotgan yosh olimlar orasida plagiatlik avj olganini ta’kidlab, SCOPUS`da maqola chiqarish talabini «paxta planini bajarish»ga o‘xshatdi. Ibodullayev Sardoba fojiasi ortidan Fanlar Akademiyasi olimlarining ko‘rsichqon va tulki inlarini topish uchun suv omboriga yuborilganini sharmandalik» deb atagan. «Bor haqiqatni prezidentga yetkazaylik. Biz noto‘g‘ri yo‘ldan ketmayapmiz-mi?», — degan u.
Eng ko‘p o‘qilgan xabarlar | So‘nggi yangiliklar
- Qisqa yomg‘irdan so‘ng Toshkent ko‘chalarini suv bosdi (video)
- Samarqandda xandaq qazilgani ortidan qo‘shni uy qulab tushdi (video)
- To‘qqizta hududda sel kelishi kutilmoqda
- Toshkentda Botir Zokirov haykali ochildi (foto)
- Nogironligi bo‘lgan shaxslar uchun davlat xizmatlaridan foydalanish qanchalik imkonli?
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting