Markaziy Osiyoning beshta davlati ombudsmanlari mintaqada inson huquqlarini himoya qilishga qaratilgan ikkita hujjatni imzoladi.
Biznes ombudsman o‘rganishlari natijasida Qurilish vazirligi tizimida 1326 ta holatda tadbirkorlarning huquqlari buzilgani ma’lum bo‘ldi. Kamchiliklar uchun vazirlik va uning hududiy bosh boshqarmalarining 143 nafar xodimiga nisbatan bayonnoma tuzildi.
Qashqadaryo viloyati Koson tumanidagi 10-sonli koloniyada tibbiyot xodimlari yetishmaydi. U yerda har kuni 70−80 nafar mahkumga tibbiy yordam ko‘rsatilmoqda. Ombudsman ofisi muassasadagi mahkumlarni saqlash va qarindoshlari bilan uchrashish uchun yaratilgan sharoitlarni o‘rgandi.
Ombudsman Farg‘onaning 10-son tergov hibsxonasida o‘g‘lini kaltaklashgani haqida arz qilgan onaning murojaatini o‘z nazoratiga oldi. Hibsxona xodimlari gumonlanuvchilarning sha’ni va qadr-qimmatini hurmat qilishni so‘raganda mahbusni «terpila» deb, kaltaklagan va «bu yerdan o‘liging chiqadi» deb javob bergan.
Urganchda tergov izolyatoridagi mahbuslar Ombudsman vakiliga ichishga yaroqsiz suv berilayotgani yuzasidan shikoyat qilishdi. Holat tasdiqlandi. Mahkumlarga kechasi elektr o‘chguniga qadar suv qaynatib olish tavsiya qilindi.
Samarqand viloyatidagi 60 o‘rinli ma’muriy tartibda hibsga olingan shaxslarni saqlash uchun maxsus qabulxonada 161 kishi saqlanayotgani aniqlandi. Ombudsmanning mintaqaviy vakili tomonidan saqlanuvchi shaxslarning yashash va mehnat sharoitlari o‘rganildi. Ularning bir kunlik daromadi o‘rtacha 40 500 so‘mni tashkil qiladi.
2021 yilda Ombudsman nomiga mahkumlar, ularning yaqin qarindoshlari hamda advokatlari tomonidan 6104 ta murojaat kelib tushgan. Mahkumlarning shikoyatlari asosida 4 ta holatda ichki ishlar xodimlarining 7 nafar xodimiga intizomiy ta’sir choralari qo‘llanildi. 59 nafar mahkumga tayinlangan jazolar yengilroqlariga almashtirildi.
Oliy Majlisning Inson huquqlari bo‘yicha vakili ofisiga 2021-yilda 18,7 mingdan ko‘proq murojaat kelib tushdi, bu bir yil avvalgi ko‘rsatkichga (14,9 ming) qaraganda oshgan. Shundan 11257 tasi ko‘rib chiqish uchun ish yurituviga olingan. Murojaatlarning asosiy qismini mulkka bo‘lgan va mehnat huquqlarini ta’minlash, ijtimoiy imtiyoz va nafaqalar olish kabi masalalar tashkil etgan.
2021-yilda Inson huquqlari bo‘yicha vakil aralashuvi bilan 53 nafar mahkum ozodlikka chiqarildi. Jumladan, 48 nafar mahkumga tayinlangan ozodlikdan mahrum qilish jazosi ahloq tuzatish ishlariga, 3 nafar mahkumni jazosi esa shartli ravishda ozod etishga va 2 nafar mahkumniki uy qamog‘iga almashtirilgan.
Inson huquqlari bo‘yicha vakil Feruza Eshmatova 9 oy ichida qamoqxonalarga 120 ta monitoring tashriflari amalga oshirilganini ma’lum qildi. Uning aytishicha, monitoring davomida qamoqxonalarda «qiynoq holatlari deyarli uchramagan». «Shu paytgacha ularning hech qaysisidan „meni bu qiynayapti“, „urdi“ yoki qanaqadir „ruhiy tazyiq, bosim, qiynoqlar o‘tkazayapti“ degan murojaat bo‘lmadi», — deydi ombudsman.
sentabr holatiga Probatsiya xizmati tomonidan 60 ming 434 kishi nazorat ostiga olingan. Ularning 91,5 foizini erkaklar, 8,5 foizini ayollar, 28 foizini yoshlar va 1 foizdan kamrog‘ini voyaga yetmaganlar tashkil qiladi. 2001 yilda bitta inspektor 13 kishini nazorat qilgan bo‘lsa, 2021 yilga kelib bu ko‘rsatkich 108 kishiga yetdi.
Oliy Majlisning inson huquqlari bo‘yicha vakiliga (ombudsman) qonunchilik tashabbusi huquqi beriladi.
Barcha hududlarda ombudsmanning mintaqaviy vakillari faoliyati yo‘lga qo‘yiladi. Ular fuqarolardan shikoyatlarni qabul qilib, inson huquqlari monitoringini yuritadi.
17 iyulda O‘zbekiston Bosh davlat sanitariya vrachi qarori bilan 14 toifadagi fuqarolar koronavirusga qarshi majburiy emlanishi shart etib belgilandi. Oradan 11 kun o‘tib, quyi palata deputatlari majburiy emlashni qonuniylashtirishga oid qonun loyihasini ma’qullab, Senatga yubordi. «Gazeta.uz» so‘roviga binoan ombudsman Feruza Eshmatova majburiy emlash va uni qonuniylashtirish jarayoni, bu borada xalqaro norma va tajriba, faqat bir vaksina mavjudligi tufayli aholining tanlov huquqi buzilishi kabi savollarga javob berdi.
Joriy yilning birinchi yarmida Ombudsmanga 9 632 ta murojaat kelib tushgan, bu o‘tgan yilga nisbatan 32 foizga ko‘p. Hozirga qadar ularning 30 foizi ijobiy hal qilingan. Natijada 13 ta jinoiy, 4 ta ma’muriy va 8 ta intizomiy ish qo‘zg‘atilgan. 16 nafar mansabdor javobgarlikka tortilgan, qolaversa, 10 dan ortiq fuqaro ishga tiklangan.
Prezident qiynoqlarning oldini olish tizimini takomillashtirish to‘g‘risidagi yangi hujjatga imzo chekdi. Ombudsman huzurida qiynoqlarni aniqlash bo‘yicha jamoatchilik guruhlari tashkil etiladi. Jabrlanganlarga yordam ko‘rsatish va yetkazilgan zararni kompensatsiya qilish tizimi yo‘lga qo‘yiladi.
Ombudsman Feruza Eshmatova boshchiligidagi ekspertlik guruhi 23-son mahkumlarga mo‘ljallangan ixtisoslashgan kasalxonaga bordi. Unga hamrohlik qilgan IIV Jazoni ijro etish departameni tibbiy bo‘limi boshlig‘i Bahodir Yusupovning aytishicha, qamoqxonalarda yil boshidan beri COVID-19`ga chalinish holatlari qayd etilmagan.
Davlat jahon tillari universitetining 6 nafar talabasi masofaviy ta’lim vaqtida elektr uzilishi sabab nazorat ishlarini modulga kirita olmay, 4 kursdan yiqilgan. Ota-onalarning vazirlik va tashkilotlarga qilgan murojaati esa besamar ketgan. Oradan qariyb bir yil o‘tib, Ombudsman aralashuvi bilan talabalar o‘qishga qayta tiklandi.
Mahkumlarning Ombudsman va Biznes ombudsmanga yo‘llagan shikoyatini qamoqxona rahbariyati ko‘zdan kechirishi taqiqlanishi mumkin. Qolaversa, oluvchiga yigirma to‘rt soatdan kechiktirmay yuborilishi belgilanmoqda. IIV tegishli buyruqqa o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritishni taklif etmoqda.
Deputat Rasul Kusherbayev Ombudsmanning 2019 yilgi hisobotida 139 nafar mahbusdan qiynoqlar bilan bog‘liq shikoyat kelganini, lekin ular tasdiqlanmaganini qayd etdi. Bunga «Qamoqxonalardagi tibbiy xizmat IIVga bo‘ysunishi» sabab bo‘layotgani ta’kidlandi. U qamoqxonalardagi tibbiy xizmatni Sog‘liqni saqlash vazirligi tasarrufiga o‘tkazish bo‘yicha ombudsmanning o‘tgan yilgi taklifi ochiq qolganini ta’kidladi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting