Markaziy bank raisi o‘rinbosari Abrorxo‘ja Turdaliyev O‘zbekiston bank tizimi holati haqida umumiy ma’lumot berib, uni rivojlantirishning istiqbolli bosqichlarini ma’lum qildi. Unga ko‘ra, dollarlashuv darajasini pasaytirish maqsadida Moliya vazirligi huzurida xedj-fond tashkil etilmoqda, valyuta kreditlarini jalb qilishda esa «ehtiyotkorlik siyosati» olib boriladi. 2025 yilda bank sektoridagi hukumat ulushini 40 foizgacha kamaytirish rejalashtirilgan.
Rasul Kusherbayev Markaziy bankni dam olish kunlari valyuta ayinboshlash shoxobchalari ishlamasligi tufayli odamlarni valyutani «qora bozorda» almashtirishga majbur qilayotganlikda aybladi. Deputat guvohlar ishtirokida 50 dollarni ko‘chada almashtirdi. «Har qanday vaziyatda ham fuqarolar huquqbuzarlik qilmasliklari uchun ularni shuni qilishga majbur qiluvchi barcha sabablar bartaraf etilishi shart», — deya ta’kidladi u.
Dollarning so‘mga nisbatan rasmiy kursi 14,70 so‘mga ko‘tarilib, 10 756,03 so‘m etib belgilandi. Shuningdek, yevro va rubl kurslari esa pasaydi.
Markaziy bank 1HLSW va GlobalPay elektron pul tizimlari faoliyatiga ruxsat berdi. Ikkala tizimning ham emitenti sifatidagi pullarni «Aloqabank» ATB chiqaradi. Bu ikki tizim bilan O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan elektron pul tizimlari soni 10 taga yetdi.
Markaziy bank ma’lumotlariga ko‘ra, 1 noyabr holatiga O‘zbekistonning oltin valyuta zaxirasi 35,21 mlrd dollarni tashkil etgan. O‘tgan oy bilan taqqoslaganda, zaxiralar 797,1 mln dollarga yoki 2,3 foizga o‘sgan. Bunga jahon bozorida oltin narxining ko‘tarilishi sabab bo‘lgan.
Markaziy bank O‘zbekistonda «QIWI Uzbekistan» elektron pullarning chiqarilishiga ruxsat berdi. «Kapitalbank» tomonidan mazkur elektron pullar tizimining emitenti sifatida elektron pullarni chiqarish faoliyati yo‘lga qo‘yiladi.
Markaziy bank o‘tkazgan so‘rovnomada qariyb 70 foiz ishtirokchi daromadlarining asosiy manbai oylik ish xaqiga to‘g‘ri kelishini ta’kidladi. 28 foiz respondent jamg‘armalari 1 oygacha, 16 foizi 1−3 oyga yetishini ma’lum qilgan bo‘lsa, 42 foiz qatnashchi damg‘armalari mavjud emasligini bildirdi.
Hukumat 2020 yilda elektr va gaz tariflarini oshirishni rejalashtirgan edi, biroq koronavirus pandemiyasi tufayli bu chorani keyinga qoldirdi. Markaziy bank iqtisodiy rivojlanishning asosiy ssenariysida tartibga solinadigan narxlar (energetika resurslari, kommunal xizmatlar va boshqalar) 2022 yilda yoki 2022−2023 yillarda bosqichma-bosqich to‘liq erkinlashtirilishini kutmoqda.
Markaziy bank kelgusi uch yilda O‘zbekiston iqtisodiyotini rivojlantirishning asosiy va muqobil ssenariylarini taqdim etdi. Ularni aniqlashda MB ilk bor iqlim o‘zgarishlarini hisobga oldi. Regulyator kelgusi yillarda inflyatsiyaning uzoq muddatli omillarini bartaraf etish zarurligini qayd etdi.
Markaziy bank tahlillariga ko‘ra, 2021 yilning 9 oyida jismoniy shaxslarning muammoli kreditlari (NPL) hajmi 5,4 barobar o‘sib, 5,2 trillion so‘mga yetgan. Shu bilan birga, keyingi oylarda banklarning kredit portfelining sifati bosqichma-bosqich yaxshilanmoqda.
Prezident tadbirkorlik subyektlarining valyuta xatarlarini kamaytirishga oid qarorni qabul qildi. Davlat jamg‘armasi xorijiy valyutada olingan kreditlar milliy valyutaga o‘tkazilganida kompensatsiya to‘lab beradi.
Tijorat banklari tomonidan valyutada 1 mln dollargacha qarzi bo‘lgan (umumiy qarzdorlik 2,5 mlrd dollar) 15 mingdan ortiq korxonalarning xorijiy valyutada ajratilgan kreditlarni so‘mga o‘tkazish bo‘yicha takliflar yuborilgan. Markaziy bank raisining aytishicha, 561 ta kompaniya valyutadagi kreditlarini so‘mga o‘tkazishga rozilik bildirgan, lekin bu amaliyot kelgusida ham davom etadi.
Markaziy bank asosiy stavkani yillik 14% darajasida qoldirdi. Ushbu qaror yil yakuniga qadar inflyatsiya darajasini 10 foizgacha pasaytirish va kelgusida 5 foizlik inflyatsion targetga erishish maqsadida qabul qilindi. Bu yilgi inflyatsiyaning o‘zgarishiga asosiy oziq-ovqat mahsulotlari narxlari o‘zgarishi sabab bo‘ldi.
Markaziy bank asosiy stavkani 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirish to‘g‘risidagi qarorni qabul qildi.
O‘zbekistonning xalqaro zaxiralari oktabr oyida o‘tgan oyga nisbatan 1,02 mlrd dollarga qisqardi. Yo‘qotishlarning yarmi oltin-valyuta zaxirasiga to‘g‘ri kelsa, qolgan yarmi valyutadagi aktivlarning qisqarishi hisobiga yuz bergan.
Markaziy bank ma’lumotlariga ko‘ra, sakkiz oy davomida xorijdan O‘zbekistonga pul o‘tkazmalari hajmi 4,9 mlrd dollarni tashkil qilgan. Bu 2020 yilning mos davriga nisbatan 35 foizga ko‘proq.
Markaziy bank bergan ma’lumotlarga ko‘ra, avgust oyi yakunlari bo‘yicha yillik inflyatsiya uch-to‘rt oydan buyon deyarli o‘zgarishsiz qolib 11,1 foiz darajasida shakllanmoqda. Shuningdek, banklararo pul bozoridagi depozitlar bo‘yicha o‘rtacha foiz stavkalari aprel oyidagi 14,2 foizdan iyul oyida 8,7 foizgacha pasaydi.
Markaziy bank Boshqaruvining oraliq yig‘ilishida asosiy stavkani yillik 14 foiz darajasida o‘zgarishsiz qoldirish to‘g‘risida qaror qabul qilindi.
5000 so‘m va 10 000 so‘m nominaldagi yangi banknotalar 26 avgustdan muomalaga chiqariladi. Markaziy bank ularning dizaynini e’lon qildi. 2013 yil va 2017 yil namunasidagi banknotalar to‘lov qobiliyatini yo‘qotmaydi.
Markaziy bank yangi dizayndagi 5 ming va 10 ming so‘mlik banknotalarni muomalaga chiqarishni rejalashtirmoqda.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting