Deputatlar qabul qilgan qonun loyihasiga ko‘ra, endi daraxt va butalarni noqonuniy kesgan yuridik shaxslar 99 million so‘mgacha moliyaviy jarima to‘lashidan tashqari, ularga har bir noqonuniy kesilgan daraxt uchun 100 tup ko‘chat ekish va ularni uch yil davomida parvarishlash majburiyati yuklatiladi.
Bosh vazir Abdulla Aripov boshchiligidagi Vazirlar Mahkamasi xodimlari “Yashil makon” loyihasi doirasida Toshkent viloyatining Bo‘stonliq tumanida ko‘chat ekdi.
BMTning Cho‘llanishga qarshi kurash to‘g‘risidagi konvensiyasi ijrosiga bag‘ishlangan sessiya ishtirokchilari Samarqand viloyatida 1000 tup ko‘chat ekdi. Bu hudud “CRIC-21 yashil bog‘i” deb nomlandi.
Roppa-rosa 14 yil avval Toshkentning Amir Temur xiyobonida daraxtlarni kesish boshlangan edi. “Gazeta.uz” guvohlar bilan “skver qirg‘ini” haqida gaplashdi va rasmiylar buni qanday izohlaganiga doir OAVdagi chiqishlar arxivini o‘rgandi.
O‘zbekistonda yanvar-sentabr oylarida daraxtlarning noqonuniy kesilishi bilan bog‘liq 2427 ta huquqbuzarlik aniqlandi. Shuningdek, Qizil kitobga kiritilgan o‘simliklar yig‘ib olinishi va o‘rmon fondi yer uchastkalarini ijaraga berib yuborish holatlari qayd etilmoqda.
O‘zbekiston poytaxti “bog‘-shahar” g‘oyasi ustiga qurilgan. Ammo qurilishlar, daraxtlarni kesish, ularni noto‘g‘ri parvarishlash va aholi salomatligi ko‘kalamzorlashtirishning o‘z yechimini kutayotgan tizimli muammolaridan dalolat bermoqda, deydi mutaxassislar. Aks holda, biz o‘zimiz yashayotgan bog‘ni yo‘qotamiz.
Toshkentda qurilish ishlarini olib borish maqsadida 19 tup daraxtning ildiz qismi drel yordamida teshilib, quritish uchun ichiga suyuqlik quyildi. Tabiatga 534,8 mln so‘m zarar yetgan. Holat bo‘yicha jinoyat ishi ochildi.
“Gazeta.uz” e’tibor qaratgach, Toshkentdagi 19 gektar yerdagi 18 ming daraxt kesilishiga yo‘l qo‘yilmaydigan bo‘ldi. Avvalroq bu yerdagi Ipakchilik ilmiy-tadqiqot instituti Andijonga ko‘chirilishi sababli uning o‘rnida zavod qurilishi va daraxtlar kesilishidan xavotirlangan aholi hukumatga murojaat qilgandi.
Prezident qarori va farmoni bilan poytaxtdagi Ipakchilik ilmiy-tadqiqot instituti Andijonga ko‘chirilmoqda. Institutga yaqin joyda yashovchi aholi esa 18 mingga yaqin daraxtlar taqdiridan xavotirda. Ular “Gazeta.uz” bilan suhbatda hukumatga murojaat qilib, hududni milliy bog‘ga aylantirib berishni so‘radi.
Shoxlarni beruxsat kesganga jarima, daraxtlarni yo‘q qilganga 10 yil qamoq yoki 8 mln dollar, zararni qoplash uchun 10 yil davomida ko‘chat ekish va parvarishlash majburiyati. “Gazeta.uz” AQSh, Yevropa va Rossiyada daraxtzorlarni yo‘q qilganlik uchun jazolarni o‘rgandi va ularni O‘zbekistondagilari bilan taqqosladi.
O‘zbekistonda daraxtlarni raqamli inventarizatsiyadan o‘tkazish rejalashtirilmoqda. Loyiha 3 bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda Tabiat resurslari vazirligi sun’iy yo‘ldoshdan olingan suratlarni tahlil qilib, mamlakatning “Yashil indeks”ini aniqlamoqchi. Hozir Sirdaryo viloyatida sinov ishlari ketmoqda.
Sirdaryo tumanidagi «Qolgansir» davlat o‘rmon ov xo‘jaligida sodir bo‘lgan yong‘in oqibatida tabiatga salkam 500 mln so‘m zarar yetkazilgani aniqlandi. Hodisaga fermerlarning sholidan bo‘shagan yerda o‘simlik qoldiqlarini yoqqani sabab bo‘lgan.
O‘zbekistonda — bahor va “har bahorda shu bo‘lar takror”: o‘riklar (va nafaqat o‘riklar) gullagan, yam-yashil o‘tloqlarda momaqaymoqlar sap-sariq bo‘lib bo‘y cho‘zgan, ularning ustida esa qishki uyqudan uyg‘ongan tabiat ramzi o‘laroq xonqizilarni ko‘rasiz. “Gazeta.uz"dan bahoriy fotojamlanma.
Toshkent shahar hokimligi Mirzo Ulug‘bek tumanidagi yashil hudud saqlab qolinishini ma’lum qildi. Qurilish haqidagi qaror aholi noroziligi sabab emas, daraxt kesishga moratoriy kiritilgani va tadbirkor belgilangan muddatda qurilishni boshlamagani uchun bekor qilingan.
O‘zbekistonda obodonlashtirish ishlari ko‘pincha daraxtlar shikastlanishi va nobud bo‘lishiga olib keladi. Chilonzor ko‘chasini ta’mirlashda zarar yetgan emanlarni davolashni tavsiya qilgan dendrolog Atirgul Xolmurzayeva oddiy fuqarolar qanday qilib ildizi shikastlangan daraxtlarni qutqarishi mumkinligini so‘zlab berdi.
Hukumat qaroriga ko‘ra, aholi yashash joylaridagi qarovsiz daraxtlarni parvarishlashga temir, ayollar va yoshlar daftarlariga kiritilgan ishsiz fuqarolar haq evaziga jalb qilinadi. Qolaversa, 100 yoshdan oshgan daraxtlar tabiat yodgorligi sifatida himoyaga olinadi va atrofi 1,2 metrlik panjara bilan o‘rab qo‘yiladi.
Hukumat qaroriga muvofiq, daraxtlarni noqonuniy kesganlik uchun daraxt va butalarni kompensatsiya tarzida ekish jarimalardan ozod etmasligi belgilandi. Qolaversa, yil oxirigacha qarovsiz qolgan daraxtlar xatlovdan o‘tkazilib, yaqin hududdagi mulkdorlarga biriktirilishi ko‘zda tutilmoqda.
Chilonzorda yuzlab daraxtlar ildiziga zarar yetkazilishi bilan bog‘liq mojaro tinchimay turib, Yakkasaroyda shunday holat takrorlandi. Bu safar tanlovda ishtirok etish uchun uy fasadini «xayriya asosida» ta’mirlayotgan kompaniya tomonidan amalga oshirildi. Voqea joyida bloger Nikita Makarenkoga tahdid qilindi.
Ekologiya davlat qo‘mitasi mutaxassislari Chilonzor ko‘chasini rekonstruksiya qilish jarayonida 101 tup daraxtga shikast yetkazilgani, shundan 9 tup eman daraxti jiddiy zarar ko‘rganini aniqladi. Shuningdek, yo‘lni rekonstruksiya qilish bo‘yicha davlat ekoyekspertizasi xulosasi ham olinmagan.
Toshkent hokimligi Chilonzor ko‘chasi loyihasini qayta ko‘rib chiqib, yo‘laklar sonini 6 tadan 4 taga qisqartirish, ortib qolgan joyni yashil hududga aylantirishga qaror qildi. «Gazeta.uz» shoshmaslik, mutaxassislarni jalb qilish va aholini tinglashni taklif qiladi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting