Prezident maslahatchisi birinchi o‘rinbosari Timur Ishmetov budjet taqchilligi bo‘yicha maqsadlarga erishish uchun fiskal qoidalarni kengaytirish va takomillashtirish, shuningdek, yangi qoidalarni ishlab chiqish maqsadga muvofiqligini aytdi. “Bu yilgi asosiy masala — makroiqtisodiy barqarorlikni ta’minlash”, — dedi u.
Shavkat Mirziyoyevning farmoni bilan Moliya vaziri Timur Ishmetov hamda Oliy va o‘rta maxsus ta’limi vaziri Abdukodir Toshqulov lavozimidan ozod etildi. Ular prezidentning maslahatchilari o‘rinbosari etib tayinlandi.
Moliya vaziri Timur Ishmetov quyi palataning navbatdagi yig‘ilishida kelgusi yilda budjet daromadlari 311 trln so‘m miqdorida, xarajatlar esa 344 trln so‘m miqdorida rejalashtirilganini ma’lum qildi. Konsolidatsiyalashgan budjet miqdori 32,5 trln so‘m yoki YAIMga nisbatan 3% taqchillik bilan shakllantirildi.
Qo‘yi palataning navbatdagi majlisida O‘zbekistonda qariyb 705 mlrd so‘mlik budjet mablag‘lari maqsadsiz sarflangani ma’lum bo‘ldi. Moliya vaziri Timur Ishmetov bunga javoban budjet taqsimotini to‘g‘ri amalga oshirishda barcha vazirliklar javobgar ekanini aytib, ularni mas’uliyatli faoliyat olib borishga chaqirdi.
Moliya vaziri Timur Ishmetovning ta’kidlashicha, hozirda tashqi qarz olish qimmatga tushmoqda. Shuning uchun O‘zbekiston iqtisodiy siyosatda e’tiborni davlat budjeti va qarz olish imkoniyatlaridan ko‘ra, xususiy pul mablag‘laridan foydalanishni ko‘zda tutuvchi tarkibiy islohotlarga qaratishi kerak.
Qonunchilik palatasining navbatdagi majlisida moliya vaziri Timur Ishmetov ehtiyojmand oilalar soni oxirgi 3 yilda 600 mingdan 2 mlngacha ortganini ma’lum qildi. Amaliyotda ularning ayrimlari ehtiyojmand emas, yoki aksincha, ehtiyojmand oilalarni qamrab olish yetarli bo‘lmayapti, dedi u.
Birinchi yarim yillik yakunlariga ko‘ra, budjet taqchilligi YAIMga nisbatan 3,7% yoki 14,4 trln so‘mni tashkil etdi, deya ma’lum qildi moliya vaziri Timur Ishmetov. Bu ko‘rsatkich ruxsat etilgan chegaradan yuqori. Iyulda hukumat parlamentdan taqchillik chegarasini oshirishni so‘rashni rejalashtirgandi.
O‘zbekistonda soliq ma’murchiligidagi barcha o‘zgarishlar bir necha oyga yoki keyingi yilga qoldirilishi mumkin, deb xabar berdi moliya vaziri Timur Ishmetov. Moliya vazirligi va Soliq qo‘mitasi tadbirkorlar o‘rtasida so‘rovnoma o‘tkazadi. Uning so‘zlariga ko‘ra, prezident 2022 yilda avval tasdiqlangan budjet taqchilligini saqlab qolish va ortiqcha xarajatlarga yo‘l qo‘ymaslik bo‘yicha topshiriq berdi.
Markaziy bankning asosiy stavkasi 17 foizga oshirilganidan so‘ng, yangi kreditlar foizi va kredit resurslarining qiymati ham o‘sishi kerak edi. Biroq, prezident yil oxirigacha ipoteka va ta’lim kreditlari bo‘yicha foiz stavkalarini o‘zgartirmaslik to‘g‘risida topshiriq berdi, deb xabar qildi moliya vaziri Timur Ishmetov.
2022 yildan boshlab barcha vazirliklar uchun davlat budjeti mablag‘larini sarflash bo‘yicha asosiy iqtisodiy ko‘rsatkichlarni belgilash rejalashtirilmoqda, dedi moliya vaziri Timur Ishmetov. Unga ko‘ra, budjet taqchilligini 3 foizga kamaytirish va «budjet xarajatlarini qattiq nazorat qilish» rejalashtirilgan.
O‘tgan yillardagi iqtisodiy o‘sish «aholining juda kichik qismini xursand qildi», chunki o‘sish inklyuziv emas edi, dedi moliya vaziri Timur Ishmetov. Uning so‘zlariga ko‘ra, hukumat unumdorlik, samaradorlik ustida ishlashi, raqobat muhitini yaratishi va yoshlar biznes talablariga javob beradigan asosiy ko‘nikmalarga ega bo‘lishi uchun inson kapitaliga sarmoya kiritishi kerak.
Moliya vaziri Timur Ishmetov taraqqiyotning ma’lum bosqichlarida davlat banklarining bo‘lishi mantiqliroq ekani, biroq u har doim xususiy bank sektori tarafdoriligini ma’lum qildi. Hukumat davlat banklari yordamida tayanch bank xizmatlaridan teng foydalanishni ta’minlash, yoshlar va ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvatlash imkoniga ega bo‘ladi. Biroq bu fiskal xatarlarni keltirib chiqarishi mumkin va davlatga qimmatga tushadi.
«Tashabbusli byudjet» bo‘limini o‘z ichiga olgan «Ochiq byudjet» portali ishga tushirilganidan buyon fuqarolar 8000 dan ziyod murojaat yo‘lladi, ularni hal qilishga qariyb 160 mlrd so‘m ajratildi, deya ma’lum qildi moliya vaziri Timur Ishmetov. U o‘zbekistonliklarni mazkur platformadan faolroq foydalanishga chaqirdi.
Moliya vaziri Timur Ishmetov 2020 yilda davlat byudjetiga qancha daromad tushganini ochiqladi. Yil boshidagi prognozga nisbatan davlat byudjetiga QQSdan 13 trln so‘m kam mablag‘ tushgan. Vazir kamomadlar nimaning hisobiga qoplanganligini ham ma’lum qildi.
2020 yilda O‘zbekiston tashqi qarzi 21,1 mlrd dollarni tashkil etdi. Senat majlisida moliya vaziri Timur Ishmetov tashqi qarz nimalarga sarflangani haqida ma’lumot berdi.
Ijtimoiy tarmoqlarda vazirlik va hokimiyatlar tomonidan qimmatbaho avtomobillarni xarid qilishi ko‘plab muhokamalarga sabab bo‘ldi. Mazkur masala yuzasidan quyi palata deputatlari moliya vaziriga savol bilan murojaat qilishdi. «Davlat idoralari rahbar, xodimlari nima avtomobil olishini aniq ko‘rsatib qo‘yish bo‘yicha hukumatdan topshiriq oldik», — dedi Timur Ishmetov.
«Biror vazirlik yoki hokimiyat davlat moliyaviy nazoratidan ustun bo‘masligi kerak, ungacha foydasi yo‘q», — dedi moliya vaziri Timur Ishmetov. Ma’lum bo‘lishicha so‘nggi ikki yilda 2477 nafar shaxs 371 mlrd so‘m byudjet mablag‘larini talon-toroj qilgan. Hozirda ular qonun oldida javob bermoqda.
Moliya vazirligi kuzatuv kengashlaridagi mustaqil xorijiy direktorlar orqali davlat banklari ustidan nazoratni kuchaytirishni rejalashtirmoqda. Moliya vaziri Timur Ishmetovning ta’kidlashicha, ba’zi banklar «tushunarsiz sharoitlarda» katta kreditlarni tasdiqlashgan.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting