Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi O‘zbekistonda korxonalarga berilgan soliq imtiyozlari va preferensiyalarini tahlil qildi. Uch oyda tadbirkorlik subyektlariga 9 trln so‘mdan ortiq imtiyozlar berildi, ularning aksariyati QQS bo‘yicha. Eng katta soliq imtiyozlarini oladigan kompaniyalar ro‘yxati.
Global beqarorlik sharoitida ichki bozorda narxlar barqarorligini ta’minlash maqsadida ayrim turdagi oziq-ovqat mahsulotlarini olib kirish va sotishda QQSning nol stavkasi muddati 31 dekabrgacha uzaytirildi. Imtiyozli davrning uzaytirilishi go‘sht va kartoshka bozorida kutilgan natijani berishi kutilmoqda, biroq o‘simlik yog‘i narxlari barqarorlashuvi uchun yetarli bo‘lmasligi mumkin. Iqtisodchi, «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyev Ukrainadagi urush ortidan jahon iqtisodiyotida yuzaga kelgan tanglik sharoitida QQS imtiyozlarining ichki bozordagi narxlarga qanday ta’siri qilishi haqida so‘z yuritadi.
Prezident 1 iyundan tadbirkorlar uchun soliq ma’murchiligi va tekshirishlar tizimi soddalashtirilishini e’lon qildi. Unga ko‘ra, aylanmasi 1 mlrd so‘mdan oshgan tadbirkorlarga QQS to‘lovchisi guvohnomasi avtomatik tarzda beriladi. Qolaversa, 22 ta turdagi tekshiruv faqat Biznes-ombudsman ruxsati bilan amalga oshiriladi.
2021 yilning oktabr oyida prezident qarori bilan go‘sht va kartoshka mahsulotlari realizatsiyasi va importi QQSdan ozod qilingan edi. Ushbu soliq imtiyozlari natijasida qisqa muddatga savdoning erkinlashuvi ichki bozorda narx o‘sishining nisbatan sekinlashishiga xizmat qilgan. «Gazeta.uz» kolumnisti, iqtisodchi Mirkomil Xolboyev importga to‘siqlarning bekor qilinishi import xarajatlarini qisqartirishini va iste’molchilarni boyroq qilishini ta’kidlaydi.
O‘simlik yog‘i, kungaboqar, soya danagi va zig‘ir urug‘ini olib kirish, o‘simlik yog‘ini ishlab chiqarish va realizatsiya qilish bo‘yicha QQS imtiyozlari 30 aprelga qadar uzaytirildi. Bunga qadar imtiyoz muddati 2021 yilning 1 mayidan 31 dekabrigacha amalga qilgandi.
Senatorlar bir qator oziq-ovqat mahsulotlari, jumladan, go‘sht, yog‘ va kartoshkani olib kirish va aylanmasi uchun berilgan QQSning nol stavkasi muddatini 30 aprelga qadar uzaytirish to‘g‘risidagi qonunni ma’qulladi. Hukumat vakili apreldan keyin narxlarni qanday ushlab turish rejalashtirilayotganini aytdi.
Soliq qonunchiligidagi yangiliklar qanday qilib elektron hisob-fakturada kompaniya faoliyatining muvaffaqiyatiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan yangi sirli ustunning paydo bo‘lishiga olib kelganligi, ushbu ustunning qonun hujjatlariga qay darajada muvofiqligi va QQS to‘lovchilari duch kelayotgan boshqa ma’muriy muammolar haqida Vladimir Srapionov yozadi.
Hukumat bir qator oziq-ovqat mahsulotlari, jumladan, go‘sht importi va sotuvida QQSning nol stavkasini 30 aprelgacha uzaytirishni rejalashtirmoqda. Mahalliy ishlab chiqaruvchilar Jizzax Organic va Promeat chorvachilik va go‘sht yetishtirish sohasida ahvolning qanday kechayotgani, QQSdan ozod qilish qanday oqibatlar va xavf-xatarlarga olib kelishi, go‘sht narxi oshishining oldini olish uchun qanday muqobil yechim taklif qilishlari haqida so‘zladi.
Oliy Majlis Qonunchilik palatasida qo‘shilgan qiymat solig‘i imtiyozlari bo‘yicha qonun loyihasi qabul qilindi. Unga ko‘ra, ayrim turdagi oziq-ovqat mahsulotlari 2022 yil 30 aprelga qadar QQSdan ozod qilinadi.
Asosiy oziq-ovqat mahsulotlar, jumladan, o‘simlik yog‘i, kungaboqar va zig‘ir urug‘i, go‘sht, tirik hayvonlar, baliq va kartoshka importi va realizatsiyasi uchun QQS berilgan imtiyozlar muddati 2022 yilning 30 apreligacha uzaytirish to‘g‘risidagi hujjat loyihasi Qonunchilik palatasiga kiritildi.
2022 yilda jismoniy shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘i stavkalarini 10 foizga oshirish rejalashtirilmoqda. Shuningdek, aksiz solig‘i stavkalarining o‘rtacha 10 foizga oshishi kutilmoqda. Yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq stavkasi esa amaldagi 2 foizdan 1,5 foizga kamaytirish ko‘zda tutilgan. Hisob palatasi 2022 yilgi davlat budjeti qonuni loyihasi va budjetnoma bo‘yicha xulosa berdi.
Prezident qarori bilan 10 oktabrdan 31 dekabrgacha bo‘lgan davrda go‘sht (mol, qo‘y, tovuq), kartoshka hamda muzlatilgan baliqni realizatsiya qilish bo‘yicha aylanma va O‘zbekistonga olib kirish qo‘shilgan qiymat solig‘idan ozod qilinadi.
Senatorlar yil oxirigacha go‘sht mahsulotlari, muzlatilgan baliq, tirik hayvonlar va kartoshka importini QQSdan ozod qilish to‘g‘risidagi qonunni ma’qulladi. Soliq imtiyozlari ortidan budjet 250 mlrd so‘mdan ko‘proq mablag‘ni yo‘qotadi.
Deputatlar 10 oktabrdan 31 dekabrgacha bo‘lgan davrda go‘sht, qoramol va parranda, kartoshka hamda muzlatilgan baliqni O‘zbekistonga olib kirish va realizatsiya qilish bo‘yicha aylanmalarni QQSdan ozod qilishga oid qonunni qabul qildi.
Google LLC va Microsoft Ireland Operations Limited kompaniyalari O‘zbekistonda soliq to‘lovchilar sifatida ro‘yxatdan o‘tdi. Endi xizmatlar uchun to‘lovni amalga oshirishda 15 foiz QQSni hisobga olish talab etiladi.
Moliya vaziri o‘rinbosari Ahadbek Haydarov QQSni 12 foiz, foyda solig‘ini 15 foizga tushirish budjet daromadlari shakllanishida katta yo‘qotishlarga olib kelmasligini ma’lum qildi. U kamaygan soliq tushumlarining o‘rnini qoplash bo‘yicha istiqboldagi rejalarga to‘xtaldi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev saylovoldi dasturida 2026 yil oxirigacha kambag‘allikni 2 barobar qisqartirishini ta’kidladi. O‘zLiDeP nomzodi 2023 yildan QQS 12 foizga, mol-mulk solig‘i stavkasi 1,5%ga tushirilishini ham qayd etdi. Tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash uchun yana qator rejalar e’lon qilindi.
Hukumat O‘zbekistonga import qilishda bojxona to‘lovlari va QQSdan ozod qilingan 676 turdagi texnologik uskunalar ro‘yxatini tasdiqladi. Ular orasida yadro reaktorlari, qandolatchilik sanoati, kakao kukuni yoki shokolad ishlab chiqarish uchun uskunalar, yo‘lovchi samolyotlari, tibbiy asbob-uskunalarning ayrim turlari va boshqalar bor.
O‘zbekistonda bir litr o‘simlik yog‘i narxi hafta davomida 0,5 foizga arzonlashib, 19,1 ming so‘mgachani tashkil etdi, deya ma’lum qildi ITIM. Narxlar 9 viloyatda arzonlashgan bo‘lsa, Toshkent va qolgan hududlarda qimmatlashishda davom etmoqda. Moliya vaziri o‘rinbosari Dilshod Sultonov avvalroq QQS stavkasining pasayishi xizmat va tovarlarning arzonlashuviga ta’sir qilmasligini ta’kidlagan edi.
O‘simlik yog‘i importiga QQSning bekor qilinishi arafasida bojxona omborlaridagi kungaboqar yog‘i hajmi bir hafta ichida 3500 tonnadan 6500 tonnaga ko‘paydi. Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi bu sun’iy taqchillikni keltirib chiqarib, narxlarga ta’sir ko‘rsatishi mumkin, deb hisoblamoqda.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting