O‘zbekistonda pensiyaning minimal miqdori eng kam iste’mol xarajatlari darajasidan oz bo‘lmasligini belgilandi. Qonun bilan pensiyalar miqdorini yil davomida iste’mol narxlari indeksi darajasining o‘sish sur’atlarini inobatga olib oshirib borish tartibi aniqlashtirildi.
Senat pensiyaning minimal miqdori eng kam iste’mol xarajatlari darajasidan oz bo‘lmasligini belgilovchi qonunni ma’qulladi. Hujjat bilan pensiyalar miqdorini yil davomida iste’mol narxlari indeksi darajasining o‘sish sur’atlarini inobatga olib oshirib borish tartibi ham belgilanmoqda.
Prezident farmoni bilan 1-dekabrdan ish haqi, pensiyalar va ijtimoiy nafaqalar miqdori 7 foizga oshiriladi. Shuningdek, bazaviy hisoblash miqdori (BHM) 340 ming so‘m etib belgilanmoqda.
O‘zbekistonda 2024-yilda davlat budjetining ish haqi, pensiyalar, stipendiya va nafaqalar miqdorini va ayrim xizmatlarning tariflarini oshirish bilan bog‘liq xarajatlari 9,6 trln so‘mni tashkil etadi. Umumiy hisobda ish haqi, pensiya va stipendiyalarga davlat budjeti xarajatlarining yarmidan ko‘pi yo‘naltiriladi.
Prezident qaroriga ko‘ra, yoshga doir pensiyalarni proaktiv shaklda tayinlash tartibi joriy etiladi. Bunda, 2025-yil 1-martdan fuqarolarga yoshga doir pensiyalar alohida murojaat talab etmagan holda, Pensiya jamg‘armasining axborot tizimi orqali tegishli ma’lumotlariga asosan tayinlanadi.
Mustaqillik bayrami munosabati bilan sentabr uchun pensiya va nafaqa to‘lovlari (naqdsiz shaklda) 29−31-avgust kunlari plastik kartalarga o‘tkazib beriladi. Pullar naqd shaklda oluvchilarga 4-sentabrdan yetkazib beriladi.
Prezident ish haqi, pensiya, nafaqa va stipendiyalar miqdori muntazam oshirib borilishini bildirdi. Buning uchun budjetdan har yili qo‘shimcha 30−40 trln so‘m ajratish kerak bo‘ladi. Shuningdek, davlat rahbari har yili yuzlab yangi bog‘chalar, maktab va shifoxonalar qurish lozimligini ta’kidladi.
2024 yildan o‘z vaqtida olinmagan pensiya pulini olish maqsadida murojaat etilganidan oldingi 24 oy davr uchun pul to‘lab beriladi. Qonunchilikka ko‘ra, avval bu muddat 12 oydan oshmasdi.
Prezident imzolangan qonun bilan endi ozodlikdan mahrum etishga hukm qilingan shaxslarning jazoni ijro etish muassasalarida bajaradigan har qanday ishi, agar ushbu ish bajarilgan davr uchun jazoni ijro etish muassasasi tomonidan ijtimoiy soliq to‘langan bo‘lsa, pensiya tayinlashda ish stajiga qo‘shib hisoblanadi.
Prezident farmoniga ko‘ra, yanvar oyidan boshlab fuqarolarning pensiya tayinlashda hisobga olingan o‘rtacha oylik ish haqi 3,2 mln so‘mdan yuqori bo‘lsa, ularga amaldagiga nisbatan qariyb 390 ming so‘m ko‘proq pul to‘lanadi. Pensiyasi oshadigan fuqarolarga dekabr oyida SMS xabar yuboriladi.
Prezident imzolagan yangi qonun bilan endi I va II guruh nogironlik pensiyasi tayinlanganidan keyingi ishlangan vaqt ish stajiga qo‘shib hisoblanadi. Maxsus ish staji kamida 25 yil bo‘lgan tibbiy xodimlari belgilangan yoshni 5 yilga qisqartirilgan holda pensiya olish huquqiga ega bo‘ladi.
1 yanvardan boshlab pensiyani hisoblash uchun foydalaniladigan maksimal o‘rtacha oylik ish haqi miqdori oshiriladi. Jami 352 ming fuqaroning pensiya miqdori qayta hisoblab chiqiladi.
O‘zbekistonda pensiyani hisoblash miqdorini oshirish taklif etilmoqda. Unga ko‘ra, hozirgacha 3,7 mln so‘m oylik olgan fuqaroga pensiya tayinlashda inobatga olingan 3,2 mln so‘mni — 3,8 mln so‘mgacha oshirish rejalashtirilgan. «Bu pensiya miqdori sezilarli oshishini ta’minlaydi», — deb hisoblaydi Pensiya jamg‘armasi.
Shahrisabz tumanida sayyor kassaning buxgalter-nazoratchisi va kassiri 150 nafar fuqaroning mart, aprel va may oylari uchun pensiya va nafaqa pullarini o‘zlashtirgani aniqlandi. Ular tekshiruv vaqtida 100,5 mln so‘mlik zararni to‘liq qoplagan. Gumondorlarga nisbatan jinoyat ishi qo‘zg‘atildi.
Moliya vazirligi pensiya va nafaqa oluvchilarning 96 foizi allaqachon kartalariga bir martalik moddiy yordam olganini ma’lum qildi. Pensiyani naqd pulda oladiganlar uchun yordam puli 8 iyunga qadar sayyor kassalar orqali beriladi.
sentabrda respublika bo‘yicha bir oylik o‘rtacha pensiya miqdori 924 780 so‘mni tashkil etdi. O‘rtacha pensiyaning eng yuqori miqdori Toshkent shahrida (1 250 992 so‘m) va eng kam miqdori Andijon viloyatida (801 640 so‘m) qayd etilgan. 2016−2021 yillarda pensiyalar miqdori 2,2 baravarga oshdi.
Prezidentning tegishli farmoni bilan 1 iyulidan pensiya va nafaqalarning eng kam miqdori oshiriladi. Shuningdek, ijtimoiy nafaqalar uchun qo‘shimcha to‘lovlar joriy etiladi.
Keyingi yildan boshlab pensiya va nafaqalarni tarqatadigan banklar tender orqali tanlanadi. Ular pensiyalarni naqd pulda berishlari kerak bo‘ladi. Pensiyalarni tayinlash uchun faqat pasport (ID-karta) talab qilinadi.
Prezident farmoni bilan «Saxovat» va «Muruvvat» internat uylari hamda Urush va mehnat faxriylari uchun pensiya miqdori 10 foizdan 20 foizgacha oshirilmoqda. Bundan tashqari, «Saxovat» va «Muruvvat» uylari rahbar xodimlarining oylik maoshlari 1,2 baravardan 2 baravargacha oshiriladi.
Mirzo Ulug‘bek tumani «Xalq banki» filiali sayyor kassa hisobchisi 170 mln so‘m miqdoridagi pensiya va nafaqalarni talon-taroj qilganligi aniqlandi. Bank hodimi ushbu pullarni o‘tgan yilning sentyabr oyidan buyon tarqatmasdan, o‘zlashtirgani ma’lum bo‘ldi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting