Toshkentda O‘zbekiston, AQSh, Pokiston, Turkmaniston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston va Tojikiston bosh shtablari boshliqlari mintaqaviy xavfsizlik va terrorizmga qarshi kurash masalalarini muhokama qildi.
Nyu-Yorkda Markaziy Osiyo davlatlari va AQSh rahbarlarining “C5+1” formatidagi 1-sammiti bo‘lib o‘tdi. Muzokaralarda terrorizmga qarshi kurash, mintaqaviy iqtisodiy aloqalar va energiya xavfsizligi masalalariga e’tibor qaratildi. AQSh “C5+1” doirasida yangi platformalar yaratishni taklif qildi. Tafsilotlar.
Shavkat Mirziyoyev BMT Bosh assambleyasi minbarida so‘zlarkan, Markaziy Osiyo mintaqasida “mintaqaviy o‘ziga xoslikni anglash” tuyg‘usi kuchayib borayotganini ta’kidladi. “Bizning tarix va kelajagimiz ham, hayotiy muhim manfaatlarimiz ham umumiydir. Mintaqaviy hamkorligimizni kengaytirishdan boshqa yo‘limiz yo‘q!”
Prezident Nyu-Yorkda Markaziy Osiyo davlatlari va AQSh rahbarlarining “S5+1” formatidagi birinchi sammitida ishtirok etdi. Unda “butun mintaqa taraqqiyoti uchun strategik ahamiyatga ega” hamkorlikning ustuvor yo‘nalishlari, jumladan, transport yo‘laklarini rivojlantirish va boshqalar ko‘rsatib o‘tildi.
Markaziy Osiyoda suv resurslari taqchilligi va undan samarasiz foydalanish muammolari uzoq muddatga mo‘ljallangan yangi qarorlarni ishlab chiqish va amalga oshirishni talab etmoqda, dedi O‘zbekiston prezidenti Dushanbeda bo‘lib o‘tgan Orolni qutqarish jamg‘armasi sammitida.
O‘zbekiston prezidenti Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlari sammitida imkon qadar tezroq mintaqada to‘laqonli erkin savdo zonasini tashkil etish, transport va tranzit bo‘yicha kelishuvni ishlab chiqish, energetika infratuzilmasini birgalikda barpo etish va xavfsizlik bo‘yicha uchrashuvlar o‘tkazishni taklif qildi.
Shavkat Mirziyoyev 14−15-sentabr kunlari Markaziy Osiyo besh mamlakati rahbarlarining maslahat uchrashuvi hamda besh yil deganda o‘tkazilayotgan Orolni qutqarish xalqaro jamg‘armasi sammitida ishtirok etish uchun Tojikistonga boradi.
14−15-sentabr kunlari Dushanbe shahrida Markaziy Osiyoning besh mamlakati rahbarlarining maslahat uchrashuvi bo‘lib o‘tadi. Tojikiston, shuningdek, sammit doirasida 12 ta parallel tadbir, jumladan, iqtisodiy forum, olimlar forumi va faol ayollar uchrashuvini o‘tkazishni taklif qildi.
BMT hisobotida aytilishicha, “Tolibon” bir qator terroristik guruhlar bilan aloqada va terrorizm tahdidi Afg‘onistonda ham, mintaqada ham kuchaymoqda. “Tolibon” rahbariyati ichida ham kelishmovchiliklar bor. “Tolibon” bu hisobotni “asossiz va noxolis” deb atadi.
Yevropa Kengashi rahbari Sharl Mishel Markaziy Osiyoning beshta davlati yetakchilarini ularning mamlakatlari Rossiyaga qarshi joriy etilgan cheklovlarni buzsa, Yevropa Ittifoqi sanksiyalar qo‘llamasligiga ishontirdi. Sanksiyalar faqat “Rossiya urush mashinasini qo‘llab-quvvatlaganlarga” nisbatan qo‘llanadi.
Qirg‘iziston 2-iyun kuni Cho‘lponotada “Yevropa Ittifoqi — Markaziy Osiyo” ikkinchi sammiti o‘tkazilishini e’lon qildi. Unda Yevropa Kengashi rahbari, O‘zbekiston, Qirg‘iziston, Qozog‘iston, Tojikiston prezidentlari hamda Turkmaniston bosh vaziri o‘rinbosari ishtirok etishi kutilmoqda.
Ukrainadagi urush va sanksiyalar tufayli Rossiyaning MDHdagi roli “yemirilmoqda”. Bu RFning iqtisodiy ta’siri kuchliligicha qolayotgan bo‘lishiga qaramasdan, ayniqsa Markaziy Osiyoda geosiyosiy alyanslarning o‘zgarishiga olib keladi, deb yozmoqda Moody’s.
O‘zbekiston prezidenti “Markaziy Osiyo-Xitoy” sammitidagi nutqida 6 davlatning milliy rivojlanish strategiyasini bog‘lash, “yangi iqtisodiy muloqot”ni shakllantirish, o‘zaro bog‘liqlikni kuchaytirish va mintaqa davlatlarining 2030-yilga borib Xitoy bilan tovar ayirboshlash hajmini 2 baravar oshirishni taklif qildi.
Markaziy Osiyo davlatlari noqulay geosiyosiy vaziyatga chidamlilik ko‘rsatmoqda. YeTTB prognoziga ko‘ra, mintaqa iqtisodiyoti 2023-yilda 5,2 foizga o‘sadi va kelgusi yilda ham o‘sishda davom etadi.
Markaziy Osiyo va Kavkaz mamlakatlari iqtisodlari turli zarbalarga qaramay, barqarorligini isbotladi va o‘tgan yili o‘sish sur’atlarini namoyon etdi, biroq, XVJ ma’lumotlariga ko‘ra, uning sur’ati 2023-yilda sekinlashadi, mintaqa istiqboli esa tashqi omillarga o‘ta qaram.
Ukraina prezidenti devoni rahbari Andrey Yermak Markaziy Osiyo davlatlari haqida maqola yozdi. Uning ta’kidlashicha, mintaqa davlatlari tarixan ko‘p vektorliligi bilan ajralib turadi. Rossiya yakuniy tanlov qilishga majburlamaguncha Ukraina ham ko‘p vektorli bo‘lishga intilgan, deb yozadi u.
Investitsiyalar, sanoat va savdo vaziri Laziz Qudratov “Markaziy Osiyo — Xitoy” tashqi iqtisodiy va tashqi savdo faoliyatiga mas’ul vazirlarning birinchi yig‘ilishida 2023-yilning ikkinchi yarmida O‘zbekistonda Markaziy Osiyo va Xitoy hududlari rahbarlari forumini o‘tkazishni taklif qildi.
“Katta yettilik” (G7) TIV rahbarlari Markaziy Osiyo davlatlari duch kelayotgan muammolarni, jumladan “Rossiyaning agressiv urushi oqibatlari, Afg‘onistondagi vaziyatning beqarorlashtiruvchi ta’siri, oziq-ovqat va energetika xavfsizligining yetarli emasligi” kabilarni hal etishda hamkorlik qilishga kelishib oldi.
Afg‘onistonga qo‘shni davlatlar — O‘zbekiston, Eron, Xitoy, Pokiston, Rossiya, Tojikiston va Turkmaniston — TIV rahbarlari uchrashuvida tomonlar ushbu davlatdagi infratuzilma va ijtimoiy-iqtisodiy loyihalarda ishtirok etishga tayyor ekanligini bildirdi. Uchrashuvda Afg‘oniston TIV rahbari ham nutq so‘zladi.
Rossiya prezidenti Vladimir Putin va Xitoy rahbari Si Szinpin Moskvadagi muzokarada Markaziy Osiyoni alohida muhokama qildi. Tomonlar «rangli inqiloblar importi va mintaqa ishlariga tashqi aralashuvni qabul qilmasliklarini» ma’lum qilishdi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting