O‘zbekistonning tovar aylanmasi 2023-yilda 23,8 foizga oshib, 62,6 mlrd dollarni tashkil etdi. Savdo taqchilligi rekord daraja — 13,7 mlrd dollarga yetdi. Eksportning uchdan bir qismini rekord darajada sotilgan oltin tashkil etdi. Oziq-ovqat, neft va gaz importi keskin oshdi.
Prezident Bojxona qo‘mitasiga imtiyoz bilan import qilingan tovarlarni korxonabay o‘rganib chiqish topshirig‘ini berdi. 2023-yilda import qilingan 20 mlrd dollarlik tovarlarga salkam 60 trln so‘mlik imtiyoz berilib, ularning 3,2 trln so‘mi o‘rganilganda 13 foizi maqsadsiz qo‘llangani aniqlandi.
Prezident farmoni bilan bir qator oziq-ovqat mahsulotlariga import bojxona bojining nol stavkasini qo‘llash muddati 2025-yil 1-yanvarga qadar uzaytirildi. Qarordan ichki bozorda narxlar barqarorligini ta’minlash va inflyatsiyani jilovlash maqsad qilingan.
2023-yilning 11 oyida O‘zbekistonning tashqi savdo aylanmasi 57,3 mlrd dollarga (+26,2 foiz) yetdi. Import eksportdan qariyb 11 mlrd dollarga oshdi. Oltin eksporti 2,3 baravar ko‘payib, rekord daraja — 8,1 mlrd dollarni tashkil etdi. Samolyotlar, avtomobillar, neft va boshqa resurslar importi yuqoriladi.
Statistika agentligi yanvar-iyul oylarida elektromobillar importi qariyb 6 barobarga oshganini ma’lum qildi. Mamlakatga bunday transport vositalari eng ko‘p Xitoy va Gonkongdan olib kelinyapti.
2023-yilning dastlabki 5 oyida AQSh O‘zbekistonning asosiy eksport hamkorlari orasida 22-o‘rindan 12-o‘ringa ko‘tarildi. Mamlakatning Qo‘shma Shtatlarga eksporti o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 3 baravar (301,6 foizga) yuqoriladi, import deyarli o‘zgarishsiz qoldi. Turkiyaga eksport kamaydi.
Qozog‘iston 2022-yilda O‘zbekistonga go‘sht eksportini 134 baravarga oshirdi. Mamlakatning yil davomidagi go‘sht eksporti 28,7 ming tonnani tashkil etgan va bu so‘nggi 10 yildagi rekord ko‘rsatkich hisoblanadi.
Mart oyida O‘zbekiston 151,2 mln dollarlik gaz import qildi, bu 2022-yil davomida qilingan importning yarmidan ko‘pini tashkil etadi. Mahalliy gaz ishlab chiqarishning qisqarishi fonida ko‘rsatkich keskin ko‘tarildi. Ko‘mir, neft va neft mahsulotlarini yetkazib berish ham oshdi.
Hukumat qarori bilan xalqaro brend tovarlarini import qiluvchilar reyestri shakllantiriladi. Unga kirish uchun Investitsiyalar vazirligiga ariza yuborish kerak bo‘ladi va sertifikat 1 yil muddatga beriladi.
O‘zbekiston 2022 yilda 34 ta davlatdan yengil avtomobil import qildi. Statistika agentligiga ko‘ra, eng ko‘p mashina Xitoydan (11 159 dona) olib kelingan. Keyingi o‘rinlarda Koreya, Qozog‘iston va Rossiya qayd etilgan.
O‘zbekistonga 2022 yilda xorijdan 69,8 million AQSh dollari evaziga 2180 dona elektromobil olib kelingan. Import 2021 yilgiga nisbatan 1371 taga oshgan.
Rossiya O‘zbekistonning asosiy savdo sherigi sifatidagi o‘rnini mustahkamladi, Xitoy ikkinchi o‘rinda qoldi, biroq import bo‘yicha RFdan yetakchilikni qo‘lga oldi. Shu bilan birga, Rossiya bozori o‘zbek eksportchilari uchun yanada jozibador bo‘ldi, Turkiyaga yetkazib berish esa kesin kamaydi.
Yanvar-iyul oylarida O‘zbekiston eng ko‘p bug‘doy ($422,4 mln), shakarqamish ($251,7 mln), margarin ($173,3 mln) va qoramol go‘shti ($116,4 mln), bug‘doy uni ($72,7 mln) import qildi.
O‘zbekiston 7 oyda 550 mln dollarlik meva va sabzavotlar eksport qildi, eng ko‘p mahsulot Qozog‘iston va Rossiyaga yetkazib berilgan. Qolaversa, yil boshidan beri Farg‘ona (165,8 ming tonna), Samarqand (106,1 ming tonna) va Toshkent viloyati (101,9 ming tonna) eksport borasida yetakchilikni saqlab qolmoqda.
2022 yilning birinchi yarmida O‘zbekiston Tojikistondan umumiy qiymati 17,3 mln dollar bo‘lgan 6,6 ming tonna paxta import qildi. Paxta importi hajmi sement hamda elektr energiyasidan ham ortib ketdi.
O‘zbekiston yil boshidan beri Xitoyga $1 mlrddan ortiq qiymatdagi tovarlarni eksport qildi, keyingi o‘rinlarni Rossiya ($939,4 mln) va Turkiya ($741,4 mln) egalladi. Import ko‘rsatkichida ham Xitoy ($2,7 mlrd) va Rossiya ($2,3 mlrd) mamlakatning eng samarali hamkorlari qatorida qoldi.
Ukrainadagi urush Rossiyaga kuchli bog‘langan iqtisodiyotlar uchun tashqi savdo xatarlarini keltirib chiqardi. Shunga qaramay, mart-aprel holatiga O‘zbekiston tashqi savdosi sog‘lom ko‘rsatkichlarda o‘sdi. «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyevning ta’kidlashicha, bu tendensiya kelgusi oylarda o‘zgarishi mumkin.
Yanvar-aprel oylarida O‘zbekistonning oziq-ovqat importi hajmi 48,9 foizga oshib, 1,12 mlrd dollarni tashkil qildi. Ta’minotning asosiy qismini bug‘doy, xom shakar, margarin va aralash yog‘lar, go‘sht va kartoshka tashkil qiladi.
O‘zbekiston so‘nggi 4 oy mobaynida xorijdan 38,5 mln dollarga 124,8 ming tonna un sotib oldi. Shundan eng katta qismi (122,8 ming tonna) Qozog‘iston hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. Qolaversa, Rossiyadan 1,9 ming tonna, AQShdan 50 tonna, Hindiston va Fransiyadan esa 2 tonna atrofida un import qilindi.
O‘zbekistonda oq qog‘oz narxi o‘rtacha 2 barobarga oshdi. Bu Rossiya zavodlaridagi oqartirgich importi bilan bog‘liq cheklovlar tufayli qog‘oz narxining oshishi fonida sodir bo‘lmoqda. O‘zbekistonda qog‘oz va karton importining deyarli yarmi Rossiya korxonalariga to‘g‘ri keladi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting