2023 йилнинг дастлабки 5 ойида АҚШ Ўзбекистоннинг асосий экспорт ҳамкорлари орасида 22-ўриндан 12-ўринга кўтарилди. Мамлакатнинг Қўшма Штатларга экспорти ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 3 баравар (301,6 фоизга) юқорилади, импорт деярли ўзгаришсиз қолди. Туркияга экспорт камайди.
Россия Ўзбекистоннинг асосий савдо шериги сифатидаги ўрнини мустаҳкамлади, Хитой иккинчи ўринда қолди, бироқ импорт бўйича РФдан етакчиликни қўлга олди. Шу билан бирга, Россия бозори ўзбек экспортчилари учун янада жозибадор бўлди, Туркияга етказиб бериш эса кесин камайди.
Очиқ расталарда сақланаётган пиёз музлаб қолган. Қишлоқ хўжалиги вазирлиги нарх ошишига ёнилғи етишмаслиги сабабли етказиб беришдаги узилишлар ҳам таъсир кўрсатганини билдирди. Вазирликка кўра, мамлакатда пиёз захираси мавжуд ва маҳсулотни четга сотиш 4 ойга тўхтатилди.
Президент 30 сентябрь куни «Тадбиркорлик субъектларининг экспорт салоҳиятини янада кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармонни имзолади. Унда 1 ноябрдан қовун, канакунжут, хантал ва махсар уруғлари экспортига рухсат берилиши белгиланди.
Шавкат Мирзиёев экспортёрлар учун энг мақбул йўналишларни ишлаб чиқиш ва уларнинг транспорт харажатларини камайтириш, экспорт юкларини Европага олиб ўтиш учун қўшимча рухсатномалар олиш масалаларини ҳал этиш бўйича топшириқлар берди.
Ўзбекистон ҳукумати 15 июлдан бошлаб мамлакатда ишлаб чиқарилган бензин ва дизель ёқилғисини экспорт қилишга вақтинчалик чеклов ўрнатди.
Ўзбекистон йил бошидан бери Хитойга $1 млрддан ортиқ қийматдаги товарларни экспорт қилди, кейинги ўринларни Россия ($939,4 млн) ва Туркия ($741,4 млн) эгаллади. Импорт кўрсаткичида ҳам Хитой ($2,7 млрд) ва Россия ($2,3 млрд) мамлакатнинг энг самарали ҳамкорлари қаторида қолди.
Шавкат Мирзиёев қуритилган мева экспорти учун 27 хил таҳлилнинг бирортаси Ўзбекистонда йўқлигини, тадбиркор эса ушбу муаммодан маҳсулотини Европага олиб боргач хабар топаётганини танқид қилди. Масъулларга Европага экспорт қилувчи тадбиркорлар сонини 579 тадан 2 мингтага етказиш вазифаси юклатилди.
Украинадаги уруш Россияга кучли боғланган иқтисодиётлар учун ташқи савдо хатарларини келтириб чиқарди. Шунга қарамай, март-апрель ҳолатига Ўзбекистон ташқи савдоси соғлом кўрсаткичларда ўсди. «Газета.uz» колумнисти Миркомил Холбоевнинг таъкидлашича, бу тенденция келгуси ойларда ўзгариши мумкин.
1 июндан бошлаб пахта, кунгабоқар ёғи ва уруғи ҳамда бошқа ёғ ўсимликларининг уруғлари ва меваларини экспорт қилиш вақтинча тақиқланди. Ушбу маҳсулотлар ички бозорда етарли бўлган тақдирда Вазирлар Маҳкамаси экспортни қайта тиклаши мумкин. Қолаверса, озиқ-овқат маҳсулотларини давлат тилида мажбурий маркировка қилиш тартиби ҳам вақтинча тўхтатилди.
Россия ЕОИИга аъзо бўлмаган мамлакатларга кунгабоқар ёғини экспорт қилиш квоталарини деярли учдан бир қисмига ошириши мумкин. Март ойида РФ кунгабоқар ёғининг максимал экспорт ҳажмини 1,5 млн тонна, шротни эса 700 минг тонна этиб белгилаганди. Ўзбекистонда апрель ойида ўсимлик ёғининг биржадаги нархи йил бошидан бери 28 фоизга кўтарилганди.
Президент фармони билан 1 апрелдан маҳаллий корхоналарга Европа Иттифоқига юқори қўшилган қиймат маҳсулотларни экспорт қилишда ташиш харажатларининг 70 фоизи, қўшни давлатларга ташишда эса харажатларнинг 50 фоизи компенсация қилинади. Қолаверса, божхона омборида 6 ой турган товарларга имтиёз қўллашни тақиқловчи тартиб ҳам бекор бўлди.
Жаҳонда содир бўлаётган воқеалар фонида баъзи экспортчилар бошқа логистика коридорларидан фойдаланишга мажбур бўлганлиги сабабли уларнинг транспорт-логистика харажатлари ошди, деди ИТСВ раҳбарининг биринчи ўринбосари Азиз Воитов. Шундан келиб чиқиб, Экспортни рағбатлантириш агентлиги транспорт харажатлари учун компенсация миқдорини оширади, қолаверса, Ўзбекистон бошқа давлатлар билан ҳам юк ташиш харажатларини камайтириш бўйича музокаралар олиб бормоқда. Қозоғистон билан шакар ва буғдойни темир йўл орқали ташишни 30 фоизгача арзонлаштириш бўйича келишувга эришилди.
2022 йилнинг январь-февраль ойларида Ўзбекистоннинг ташқи савдо айланмаси 8,7 млрд доллардан ошди. Бу ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 4,01 млрд доллар ёки деярли 85 фоизга кўпроқ. Экспорт ҳажми 4,1 млрдга етган, бунда олтин экспортининг улуши 57,7 фоизни ташкил этган. Импорт ҳажми эса 4,6 млрд долларни ташкил қилган, автомобиллар импорти 7,1 баробарга кўпайган.
1 мартдан бошлаб Ўзбекистондаги барча юридик шахсларга цемент, цемент клинкери ва қурилиш ойнасини тўғридан-тўғри шартномалар асосида чекловларсиз (квотасиз) экспорт қилишга рухсат берилди. Шунингдек, компанияларга қурилиш материалларини экспорт қилишда транспорт харажатларининг 50 фоизигача компенсация тўланади.
2021 йилда Ўзбекистон ташқи савдо айланмаси 2020 йилга нисбатан 16%га ўсиб, $42,1 млрдни ташкил этди. Экспорт ҳажми 10%га ошиб, $16,6 млрдга етган бўлса, импорт 20,4%га ўсиб, $25,46 млрдни ташкил этди. Саноат товарлари экспорти олтин экспортидан ўзиб кетди.
2021 йилда Ўзбекистонда 10 млрд доллардан ортиқ хорижий инвестициялар ўзлаштирилиб, 12 млрд долларлик маҳсулот ва хизматлар экспорт қилинди. 2022 йилда экспорт ҳажмини 14 млрд долларга етказиш ҳисоб-китоб қилинган.
Ўзбекистон Марказий банки ноябрь ойида дунёнинг бошқа мамлакатларига қараганда кўпроқ — 21,5 тонна олтин сотди.
Ўзбекистон COVID-19 пандемияси бошидан бери тўхтатилган Россияга табиий газ экспортини қайта тиклашни режа қилмаяпти. Ҳозирча газ Хитойга етказиб берилмоқда. Аввалроқ, 2025 йилга бориб табиий газ экспорти тўлиқ тўхтатилиши маълум қилинганди.
Ўзбекистоннинг 2022−2026 йилларга мўлжалланган Тараққиёт стратегияси лойиҳаси жамоатчилик муҳокамасига қўйилди. Унда бир қанча устувор мақсадлар қаторидан — 5 йил ичида аҳоли жон бошига ЯИМни 1,6 бараварга ошириш, инфляция даражасини 9,9 фоиздан 5 фоизгача пасайтириш, давлат бюджети тақчиллиги 3 фоиздан ошиб кетмаслигини таъминлаш, давлат қарзини йилига $4,5 млрддан оширмаслик, экспорт ҳажмини $30 млрдга етказиш ўрин олган.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг