Колумнистлар
Асфальт социализми: ўлаётган жамоат транспорти ва қашшоқликка элтувчи йўллар
Автомобиллаштириш сиёсати нотенг имкониятларни яратган ҳолда одамларни камбағаллаштиради: кимдир машинада юради, яна кимдир эса чиқинди газлардан нафас олади ва кўчада хотиржам юролмайди, чунки кўчалар пиёдалар ҳаёти учун хавфли бўлган машиналар ҳудудига айланиб қолди. Машина олишга қурби етмайдиган ёки машина ҳайдашни хуш кўрмайдиган ўзбекистонликлар бунинг жабрини тортмасликлари керак, деб ёзади иқтисодчи Ботир Қобилов.
Яна «саводсизликнинг ўттиз йили»ми?
Бир гуруҳ тилшунослар ёпиқ эшиклар ортида лотин ёзувига асосланган ўзбек алифбосига ўзгартишлар киритиш масаласида ҳал қилувчи қарорга келгани айтилмоқда. Таъкидланишича, алифбодаги sh, ch, oʻ ва gʻ ҳарфларини ş, ç, ō ва ğ шаклига ўзгартириш ҳамда ñ ҳарфини киритиш таклифлари маъқулланган. «Газета.uz» колумнисти Комил Жалилов ушбу қарорнинг илмий асосланмагани ва келажакда қандай ижтимоий ва иқтисодий оқибатларга олиб келиши ҳақида ёзди.
Чанг бўрони сабоқлари
Чангли туман тарқалди, лекин ҳаёт сифати ва давомийлиги бевосита боғлиқ бўлган ҳаво сифати яхшиландими? Дарахтларни мунтазам кесиш аллақачон иқтисодий йўқотишларга эга. Табиатга ғамхўрлик қилишни бошлаш учун ҳалокатлар ва офатларни кутиш шарт эмас. Ахир гап энг муҳим нарса — ҳар биримизнинг бугунги кундаги ҳаётимиз ҳақида бормоқда, деб ёзади иқтисодчи Беҳзод Ҳошимов.
Яшил майдонларни режалаштириш, ҳисобга олиш ва дарахтларни даволаш қандай бўлиши керак — Зиновий Новицкий тавсиялари
Аввалдан ишлаб чиқилган лойиҳаларсиз дарахт экиш мумкин эмас. Касал дарахтларни кесиш эмас, балки даволаш керак. «Яшил Макон» лойиҳасини амалга оширишда ўтмишдаги хатоларни такрорламаслик учун нима қилиш керак? Дарахт турларини тўғри танлаш, уларни экиш, парваришлаш, ҳисобга олиш ва даволашни ташкил этиш тўғрисида қишлоқ хўжалиги фанлари доктори Зиновий Новицкий мақоласида.
Балки, етар энди?
Ўзбекистон шаҳар ва қишлоқларини чанг-тўзонли туман қоплади. Бундай пайтда очиқ ҳавода бўлиш соғлиқ учун хатарлидир. Айни пайтда мамлакатдаги дарахтлар ва яшил боғлар, далалар, кўл ва дарёлар нажот сўраб илтижо қилмоқда. Агар уларнинг гапиришга забони бўлганида, бизга нима деган бўлишарди? Ботир Қобилов рукнида шу ҳақда ҳикоя қилинади.
Нима учун квазифискал харажатлар ёмон?
Давлат корхоналари давлат бюджети орқали ўтмаган ўз маблағлари ҳисобидан йўлларни таъмирлаш, ижтимоий объектлар қуриш орқали «ижтимоий юк»ни ўз зиммасига олмоқда. Бу амалиёт мамлакатнинг реал бюджети ва харажатларини ҳисоблашга имкон бермайди, деб ёзади иқтисодчи Беҳзод Ҳошимов.
БРМ облигациялари — мамлакатнинг барқарор ривожланишига қўшилган ҳисса
Ўзбекистонда барқарор ривожланиш мақсадларига эришиш учун салмоқли ҳажмдаги молиялаштириш талаб этилади ва сўнгги икки йил ичида ушбу кўрсаткич COVID-19 сабабли янада ошди. Ўзбекистонда муомалага чиқарилган БРМ облигациялари барқарор ривожланишга йўналтирилган лойиҳаларни молиялаштиришга қай тарзда ёрдам бера олиши ҳақида БМТТДнинг Ўзбекистондаги доимий вакили Матилда Димоска мақоласида.
Стратегиялар, стратегиялар…
Ўзбекистон олий таълим муассасалари академик эркинликка эришдими, улар халқаро агентликларнинг рейтингига кира олдими, Ўзбекистоннинг Болонья жараёнига қўшилиш режалари ҳақида нималар маълум? Колумнистимиз Комил Жалилов олий таълим бошқаруви соҳасидаги ислоҳотларнинг баъзи натижаларини таҳлил қилади.
ОТМлардаги илмий-педагогик меҳнатни қандай баҳолаш мумкин?
«Газета.uz» колумнисти, файласуф Валерий Ханнинг таъкидлашича, олий таълим муассасаларида ўқитувчилар меҳнатини баҳолашда мослаштирув ҳали ҳам йўқ қилинмаган. У илмий-педагогик меҳнатни баҳолашнинг янги тизимига асос бўла оладиган сифат ва миқдор мезонларини таклиф қилмоқда.
Жаҳон банки вице-президенти Анна Бьерде Ўзбекистон иқтисодий салоҳиятини қандай амалга ошириши мумкинлиги ҳақида
Жаҳон банки вице-президенти Анна Бьерде «Газета.uz» га тақдим этган мақоласида иш ўринларининг ўсишига, иқтисодий ўзгариш жараёнларини тезлаштиришга ва Ўзбекистон фуқароларининг фаровонлигини оширишга ёрдам берадиган тўрт йўналишда чуқур ислоҳотлар зарурлиги ҳақида ёзади.
Темурийлар боғлари ва Тошкентнинг яшил ўтмиши
2009 йилнинг охиридан бошлаб Тошкент ва Ўзбекистоннинг бошқа шаҳарларида назоратсиз равишда асрий дарахтлар кесиб ташланмоқда. Биз мактаб парталарида эшитганимиз буюк аждодларимизнинг меросидан ибрат олмасдан, ўз қўлларимиз билан ватанимизни саҳрога айлантирмоқдамиз. Тарихчи Таир Гюл Темурийзодалар ўз империяларини кўкаламзорлаштиришга қандай эътибор қаратганлари, Ўрта Осиё боғчилик санъатининг дунёга таъсири ҳамда нима сабабдан ота-боболаримизнинг яшил анъаналарини давом эттиришимиз лозимлиги ҳақида сўзлаб берди.
Педагогик фаолият ҳуқуқи: нима учун кўзи ожиз педагоглар ҳали ҳамон камситилмоқда?
Ўзбекистонда инклюзив таълимни ривожлантириш учун кўзи ожиз ўқитувчиларни таълим тизимига жалб этиш муҳим аҳамиятга эга. Аммо педагогик фаолиятни амалга оширишлари учун уларга тенг шароит ва имкониятлар яратилганми? Aбдулло Aбдухалилов ва Дилмурод Юсупов ўз тажрибалари ва педагогик фаолиятдаги инклюзиянинг муваффақиятли мисоллари асосида ушбу муаммони ўрганишди.
Афғонистон: Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги кўприкми ёки ажратувчи омил?
Афғонистон Марказий ва Жанубий Осиёнинг ўзаро боғлиқлигини ривожлантиришда географик жиҳатдан муҳим роль ўйнайди. Мустақил тадқиқотчи Акрам Умаров минтақалар давлатлари ўртасидаги ҳамкорликни ривожлантириш йўлидаги муаммолар ва имкониятларда Афғонистон омили ҳақида ёзади.
Қанча ёмон бўлса — шунча яхшими?
Нима учун яхши ғоялар, тўғри сиёсат ва иқтисодий ўсиш доимо бирга юради? Эркинлик бўлмаган, нотўғри қарорлар қабул қилинадиган ва суст иқтисодий ўсиш шароитида тараққиётга эришиб бўладими? Иқтисодчи Беҳзод Хошимов биринчи қарашда аҳамиятсиз ҳисобланган нотўғри қарорлар қандай қилиб жамиятни «ғоялар тузоғига» тушириб қўйиши мумкинлиги ҳақида мулоҳаза қилади.
Боғларни аҳолига қайтаринг
Бизнинг шаҳарларимиз дарахтларни, яшил истироҳат боғларини ва сув омборларини йўқотиб бормоқда. Бу аллақачон ҳаёт сифатига таъсир қилишни бошлаган. Боғларга кўп харажат кетади деб янглиш хулосалар пайдо бўлмокда, зеро, истироҳат боғлари одамлар ва шаҳарнинг ўзи учун жуда катта аҳамиятга эга. «Газета.uz» колумнисти Ботир Қобилов боғларни сақлашни дарҳол бошлашга ва уларни ҳақиқий эгаларига — одамларга қайтаришга чақиради.
Назорат ва мувозанатсиз тестлар
Миллий тест тизими топшириқларининг тарқалиб кетиши ҳафтанинг асосий мавзуларидан бирига айланди. Тестларнинг ва талабаларни танлашнинг сифатини ва маълумотларнинг ишончли сақланишини таъминлаш ҳамда манфаатлар тўқнашувининг олдини олиш учун тест материалларини ишлаб чиқиш, тест жараёнларини ўтказиш ва сифатни назорат қилиш вазифалари бир-биридан ажратилиши лозим. Ҳозир бу учта вазифани бир ташкилот — ДТМ бажаради, бу эса назорат ва мувозанат тизимини издан чиқаради. «Газета.uz» колумнисти Комил Жалилов шу ҳақда ёзади.
Умр баҳосидаги дарахтлар
Нархларнинг, тарифларнинг кўтарилиши ёки янги божларнинг жорий қилиниши ҳақида сўз борганда, кимдир ҳазиллашиб, яна кимдир умидсизликка тушиб: «Балки, ҳавони ҳам пуллик қиларсизлар?» деб қўяди. Шаҳар дарахтларининг аҳамияти ва уларни кесишни тўхтатиш лозимлигини эслата туриб, «Газета.uz» колумнисти Ботир Қобилов ҳар бир дарахтнинг қиймати жуда юқори эканлиги ва шаҳар аҳолиси анчадан буён нафақат пул билан, балки ўз соғликлари билан ҳам бунинг бадалини тўлаб келаётганини таъкидламоқда.
Хорижий тиллар: манзилга элтувчи йўл адоғи қаерда?
Қарийб ўн йилдан бери биз хорижий тилларни она тили даражасида ўрганишга ҳаракат қилмоқдамиз, аммо натижалар ҳали-ҳануз мақтангулик эмас. 2012 йилдан бери хорижий тилларни ўқитиш сифати яхшиландими, сертификат «қамчиси» ва устама «асали» сиёсати кутилган натижаларни бердими — колумнист Комил Жалилов бу саволларни таҳлил қилишга уринди.
Картеллар: Ўзбекистон бозорларидаги рақобат иллюзияси ёхуд яширин монополиялар ҳақида
Нима учун бозорда бир нечта рақобатчи тадбиркорлар бўлишига қарамай, нархлар ҳамон ўсишда давом этмоқда? Бу фақат табиий иқтисодий омиллар билан боғлиқми ёки бунинг сунъий сабаблари ҳам борми? Тошкент давлат юридик университети «Бизнес ҳуқуқи» кафедраси мудири Хусаин Раджапов муаммога аниқлик киритади.
Айирувчи эмас, бирлаштирувчи тил лозим…
Олий Мажлис Қонунчилик палатасида давлат органларига фақат давлат тилида мурожаат қилиш таклифи маъқулланмаганлиги ижтимоий тармоқларда ва депутатлар орасида қизғин баҳс-мунозараларга сабаб бўлмоқда. Давлат тили мақоми бўйича халқаро тажриба, ўзбек тилини ўрганиш бўйича шароитлар ва давлат тили мавқеи тўғрисида — «Газета.uz» колумнисти Комил Жалиловнинг мақоласида.
"Газета.uz"да рўйхатдан ўтиш
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг