Колумнистлар
Темурийлар боғлари ва Тошкентнинг яшил ўтмиши
2009 йилнинг охиридан бошлаб Тошкент ва Ўзбекистоннинг бошқа шаҳарларида назоратсиз равишда асрий дарахтлар кесиб ташланмоқда. Биз мактаб парталарида эшитганимиз буюк аждодларимизнинг меросидан ибрат олмасдан, ўз қўлларимиз билан ватанимизни саҳрога айлантирмоқдамиз. Тарихчи Таир Гюл Темурийзодалар ўз империяларини кўкаламзорлаштиришга қандай эътибор қаратганлари, Ўрта Осиё боғчилик санъатининг дунёга таъсири ҳамда нима сабабдан ота-боболаримизнинг яшил анъаналарини давом эттиришимиз лозимлиги ҳақида сўзлаб берди.
Педагогик фаолият ҳуқуқи: нима учун кўзи ожиз педагоглар ҳали ҳамон камситилмоқда?
Ўзбекистонда инклюзив таълимни ривожлантириш учун кўзи ожиз ўқитувчиларни таълим тизимига жалб этиш муҳим аҳамиятга эга. Аммо педагогик фаолиятни амалга оширишлари учун уларга тенг шароит ва имкониятлар яратилганми? Aбдулло Aбдухалилов ва Дилмурод Юсупов ўз тажрибалари ва педагогик фаолиятдаги инклюзиянинг муваффақиятли мисоллари асосида ушбу муаммони ўрганишди.
Афғонистон: Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги кўприкми ёки ажратувчи омил?
Афғонистон Марказий ва Жанубий Осиёнинг ўзаро боғлиқлигини ривожлантиришда географик жиҳатдан муҳим роль ўйнайди. Мустақил тадқиқотчи Акрам Умаров минтақалар давлатлари ўртасидаги ҳамкорликни ривожлантириш йўлидаги муаммолар ва имкониятларда Афғонистон омили ҳақида ёзади.
Қанча ёмон бўлса — шунча яхшими?
Нима учун яхши ғоялар, тўғри сиёсат ва иқтисодий ўсиш доимо бирга юради? Эркинлик бўлмаган, нотўғри қарорлар қабул қилинадиган ва суст иқтисодий ўсиш шароитида тараққиётга эришиб бўладими? Иқтисодчи Беҳзод Хошимов биринчи қарашда аҳамиятсиз ҳисобланган нотўғри қарорлар қандай қилиб жамиятни «ғоялар тузоғига» тушириб қўйиши мумкинлиги ҳақида мулоҳаза қилади.
Боғларни аҳолига қайтаринг
Бизнинг шаҳарларимиз дарахтларни, яшил истироҳат боғларини ва сув омборларини йўқотиб бормоқда. Бу аллақачон ҳаёт сифатига таъсир қилишни бошлаган. Боғларга кўп харажат кетади деб янглиш хулосалар пайдо бўлмокда, зеро, истироҳат боғлари одамлар ва шаҳарнинг ўзи учун жуда катта аҳамиятга эга. «Газета.uz» колумнисти Ботир Қобилов боғларни сақлашни дарҳол бошлашга ва уларни ҳақиқий эгаларига — одамларга қайтаришга чақиради.
Назорат ва мувозанатсиз тестлар
Миллий тест тизими топшириқларининг тарқалиб кетиши ҳафтанинг асосий мавзуларидан бирига айланди. Тестларнинг ва талабаларни танлашнинг сифатини ва маълумотларнинг ишончли сақланишини таъминлаш ҳамда манфаатлар тўқнашувининг олдини олиш учун тест материалларини ишлаб чиқиш, тест жараёнларини ўтказиш ва сифатни назорат қилиш вазифалари бир-биридан ажратилиши лозим. Ҳозир бу учта вазифани бир ташкилот — ДТМ бажаради, бу эса назорат ва мувозанат тизимини издан чиқаради. «Газета.uz» колумнисти Комил Жалилов шу ҳақда ёзади.
Умр баҳосидаги дарахтлар
Нархларнинг, тарифларнинг кўтарилиши ёки янги божларнинг жорий қилиниши ҳақида сўз борганда, кимдир ҳазиллашиб, яна кимдир умидсизликка тушиб: «Балки, ҳавони ҳам пуллик қиларсизлар?» деб қўяди. Шаҳар дарахтларининг аҳамияти ва уларни кесишни тўхтатиш лозимлигини эслата туриб, «Газета.uz» колумнисти Ботир Қобилов ҳар бир дарахтнинг қиймати жуда юқори эканлиги ва шаҳар аҳолиси анчадан буён нафақат пул билан, балки ўз соғликлари билан ҳам бунинг бадалини тўлаб келаётганини таъкидламоқда.
Хорижий тиллар: манзилга элтувчи йўл адоғи қаерда?
Қарийб ўн йилдан бери биз хорижий тилларни она тили даражасида ўрганишга ҳаракат қилмоқдамиз, аммо натижалар ҳали-ҳануз мақтангулик эмас. 2012 йилдан бери хорижий тилларни ўқитиш сифати яхшиландими, сертификат «қамчиси» ва устама «асали» сиёсати кутилган натижаларни бердими — колумнист Комил Жалилов бу саволларни таҳлил қилишга уринди.
Картеллар: Ўзбекистон бозорларидаги рақобат иллюзияси ёхуд яширин монополиялар ҳақида
Нима учун бозорда бир нечта рақобатчи тадбиркорлар бўлишига қарамай, нархлар ҳамон ўсишда давом этмоқда? Бу фақат табиий иқтисодий омиллар билан боғлиқми ёки бунинг сунъий сабаблари ҳам борми? Тошкент давлат юридик университети «Бизнес ҳуқуқи» кафедраси мудири Хусаин Раджапов муаммога аниқлик киритади.
Айирувчи эмас, бирлаштирувчи тил лозим…
Олий Мажлис Қонунчилик палатасида давлат органларига фақат давлат тилида мурожаат қилиш таклифи маъқулланмаганлиги ижтимоий тармоқларда ва депутатлар орасида қизғин баҳс-мунозараларга сабаб бўлмоқда. Давлат тили мақоми бўйича халқаро тажриба, ўзбек тилини ўрганиш бўйича шароитлар ва давлат тили мавқеи тўғрисида — «Газета.uz» колумнисти Комил Жалиловнинг мақоласида.
Корпоратив ижтимоий масъулият — у қандай бўлиши керак?
Корпоратив ижтимоий масъулиятнинг моҳияти ва тамойиллари нимадан иборат? Нима учун уни хайрияга тенглаштириш мумкин эмас ва жамият учун фойдали бўлган лойиҳаларини амалга оширишнинг энг тўғри йўли қандай? Бу ҳақида Малика Шарипова ва Дилмурод Юсуповнинг мақоласида.
Лотин ёзувидаги ўзбек алифбосига ўзгартиришлар илмий асосланиши керак
Давлат тилини ривожлантириш департаменти лотин ёзувидаги ўзбек алифбоси бўйича таклиф этилган ўзгаришлар ўқувчилар саводига ижобий таъсир қилишини ва амалдаги алифбо ўзбек тилининг интернет тилига айланишига тўсиқ бўлаётганлигини айтмоқда. «Газета.uz» колумнисти Комил Жалилов департамент аргументларининг асосида илмий далилларни кўрмаганлигини таъкидлади.
Баҳс ва ярашиш алифбоси
Алифбони ўзгартириш масаласи маълум вақтдан кейин яна пайдо бўлишини истамасак, алифбо ва имло билан боғлиқ масалаларни сиёсийлаштирмаслик керак. Ҳар қандай ўзгариш аниқ илмий асосланган ва пухта ўйланган бўлиши керак, деб ёзади колумнист Комил Жалилов.
Тошкент — тўсиқлар шаҳри
Имконият бўлиши билан ҳамма жойни тўсиқ билан ўраб олишни яхши кўрамиз. Ўраб қўйилган университетлар бизга мамлакатда олий маълумот, тиббиёт муассасалари — уларнинг хизматлари, давлат идоралари — амалдорларнинг одамларга нақадар яқинлигига ишора қилади. Тўсиқлар «ўзимизникилар»ни «бегоналар»дан ажратиб туради. Нима учун улар бунчалик кўп, уларга муқобил ечим борми ва уларни қаерларда қолдириш мумкин — дизайнер Азамат Шамузафаров мақоласида.
Катта муаммоларга етаклайдиган арифметика: коррупция хавфини нима қиладиган бўлдик?
Давлат тест маркази «Газета.uz» колумнисти Комил Жалиловнинг ОТМга кириш имтиҳонлари балларига абитуриентларнинг мактабдаги сўнгги 6 йиллик баҳолари ўрта арифметигини қўшиш лойиҳаси борасидаги мақоласига жавоб қайтарди. Унда муаллифнинг фикрлари нотўғри эканлиги айтилган ва хориж тажрибаси мисол сифатида келтирилган. Бироқ ДТМнинг жавоб мақоласида колумнист ўзини ўйлантираётган саволларга жавоб топа олмади.
Коррупциянинг парадоксал қиймати
Коррупция давлат тузилмаларини забт этиб бўлди ва уни томири билан суғуриб ташлашнинг имкони йўқдек гўё. Бюджет даромадларининг ўсиши билан бир қаторда коррупция ҳам бўй чўзмоқда. Бу занжирдан қандай чиқиб кетиш ҳақидаги фикрлар иқтисодчи Шаҳзод Юлдошбоев мақоласида.
Мажбурий ёки қасддан бюрократия? Ўзбекистонда фуқаролик жамиятининг тартибга солиниши
Адлия вазири Русланбек Давлетов ОАВ билан суҳбатда ННТларни рўйхатдан ўтказиш ва тартибга солиш бўйича саволларга жавоб берди. Колумнист Дилмурод Юсупов бу соҳада амалга оширилган ишлар ва бажарилмаган вазифаларни таҳлил қилади.
«Танклар» нима ҳақида ўйлайди?
Бугунги кунда давлат ҳар қачонгидан ҳам мустақил экспертиза ва диагностикага муҳтож. Бу вақтни, пулни тежашга, стратегик ва тактик хатоларни минималлаштиришга ёрдам беради. Ривожланган мамлакатларда бундай эксперт таҳлиллари think tanks ёки «ақл марказлари» томонидан тақдим этилади. Ўзбекистонда уларнинг ривожланишига нима тўсқинлик қилаётганлигини ТДПУ ректори Алишер Умаров, ТДПУ кафедра мудири Валерий Хан ва Маданият вазирлиги бош мутахассиси Гуласалхон Саидмавлонова муҳокама қилишди.
Ўғрини ушла!
Давлат бошқарувидаги муаммоларнинг аксарияти, одатда, коррупция ва талон-тарож қилиш ҳолатларига боғлиқдек туюлади, аммо унданда кўпроқ зарарни амалдаги қонунчиликка зид қабул қилиниб, ижро этилаётган, бозор механизмлари ва хусусий инвесторларнинг манфаатларини инобатга олмаган ҳолда қабул қилинган тугалланмаган қарорлар етказади. Молиявий таҳлилчи Карен Срапионов мақоласи.
Катта муаммоларга етаклайдиган арифметика
Ҳукумат қарори лойиҳасида абитуриентларнинг кириш имтиҳонларида олган балларига мактабнинг сўнгги 6 йилида олган баҳоларининг ўрта арифметик кўрсаткичини қўшиш таклиф этилмоқда. Бу қарор мактабдаги таълим сифатини ошириш ўрнига, «сотиб олинган» баҳолар сонининг кўпайишига олиб келиши мумкин. Ушбу таклифнинг таҳлили колумнист Комил Жалилов мақоласида.
"Газета.uz"да рўйхатдан ўтиш
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг