Ўзбекистонда 2024/2025 ўқув йилидан бошлаб мактаб битирувчиларининг якуний давлат аттестацияси ва олий ўқув юртларига кириш имтиҳонларини мажбурий фанлар ва бакалавриат йўналишлари фанлари бўйича ягона тест ўтказиш орқали бирлаштириш таклиф этилмоқда.
Жорий йилда олий таълим муассасаларига ўқишга кириш учун тест синовлари очиқ ҳавода ўтказилади, деб хабар берди Давлат тест маркази.
Жорий йилда ОТМга кириш учун тест синовлари тўлиқ ёпиқ биноларда ўтказилиши режалаштирилмоқда, деб маълум қилди ДТМ бошқарма бошлиғи Жавлон Нурматов. Унинг сўзларига кўра, бу давлат комиссиясининг ёки махсус комиссиянинг таклиф ва чекловларига боғлиқ.
Олий таълим вазири Абдуқодир Тошқулов ОТМларга киришда бериладиган имтиёзлар қайта кўриб чиқилиб, айримларидан воз кечилишини маълум қилди. «Газета.uz» кимлар қандай имтиёзларга эгалиги бўйича маълумотларни бир материалга жамлади. Уларнинг орасида зулфиячилардан тортиб, ҳарбий хизматчиларгача бор.
Давлат ОТМларини хусусийлаштириш бўйича жараён ҳали ҳам бошланмаган. Олий таълим вазирининг фикрича, «бунга ҳали тайёр эмасмиз». «Чунки жуда кўп давлат ташкилотлари орасида хусусийлаштирилгандан кейин иш бермагани ҳам бор… 2023 йилдан бошлаб киришиш ниятидамиз», — деди Абдуқодир Тошқулов.
Хориждаги таълим муассасаларидан Ўзбекистондаги давлат ОТМларининг мос ва турдош бўлмаган таълим йўналишларига ўқишни кўчириш тақиқланди. Талабалар турмуш қурганда, давлат ходимининг иш жойи бошқа ҳудудга кўчирилганда унинг турмуш ўртоғи ёки вояга етмаган фарзанди ўқишини кўчиришга рухсат берилади.
Олий таълим вазири Абдуқодир Тошқулов ОТМларга киришда бериладиган барча имтиёзлар қайта кўриб чиқилиб, инвентаризациядан ўтказилишини маълум қилди. «Жуда кўп ва хўп имтиёзларимиз бор. Кейинги ўқув йилидан шу имтиёзларнинг вақтини яшаб бўлганларидан воз кечамиз», — деди у.
Давлат ОТМларга кириш учун абитуриентларни онлайн-қабул 20 июндан 20 июлгача давом этади. Чет тилидан ижодий имтиҳон ўтказиладиган йўналишлар учун эса қабул 10 июлга қадар амалга оширилади. Абитуриентлар 5 тагача йўналиш билан бирга таълим шаклини ҳам танлаш имконияти берилмоқда.
Президент 2023 йилдан бошлаб техникумдан олийгоҳга имтиҳонсиз кириш механизми бекор қилинишини таъкидлади. ОТМлардаги камида 60 та йўналиш техникумларга ўтказилади. Шунингдек, 1 январдан илмий даражаси бор техникум ўқитувчиларининг иш ҳақи олийгоҳ педагоглариникига тенглаштирилади.
Ҳукумат қарори билан коллеж ёки техникум дипломидаги мутахассислиги бўйича 5 йил иш стажига эга хотин-қизлар контракт асосида ОТМга қабул қилинади. Бунда тавсияномага эга абитуриентлар орасида алоҳида тест ўтказилади, улар орасидан юқори балл тўплаган 500 нафаригина ОТМга кира олади.
Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тизимидаги 73 та муассасада 3 ой ичида 11,4 млрд сўмлик молиявий хато ва камчиликларга йўл қўйилгани маълум бўлди. Қолаверса, ортиқча иш ҳақи ва бошқаларга 912,2 млн сўм сарфлангани, 3 та ташкилотда аниқланган 259 млн сўмлик хатода эса жиноят аломати мавжудлиги аниқланди. Натижада 4 нафар мансабдор ишдан олинди, 31 нафари интизомий жазога, 1 нафари эса жаримага тортилди.
Жамоатчилик муҳокамасига қўйилган президент қарори лойиҳасига кўра, 2023 йилдан бошлаб давлат ОТМларига квоталарни фақат давлат гранти асосида эълон қилиш таклиф этилмоқда. Шунга кўра, 2023/2024 ўқув йилидан барча ОТМлар тўлов-контракт бўйича квотани мустақил белгилаши мумкин бўлади.
ОТМга ўқишга кириш учун берилган имтиёзлар хатловдан ўтказилиб, уларнинг қатъий рўйхати ягона ҳужжатда шакллантирилиши мумкин. Тегишли президент қарори лойиҳасида ушбу имтиёзларни умумий квотага киритмаслик тўғрисидаги қоидани ўрнатиш ҳам назарда тутилган. Шунингдек, ўқишни кўчириш жараёни рақамлаштирилиши мумкин.
Техникум битирувчилари олий таълим муассасаларининг 2-босқичидан ўқишни давом эттириши мумкин бўлган бакалавриат таълим йўналишлари рўйхати тасдиқланди.
Оила ва хотин-қизлар қўмитаси мутахассислиги бўйича 5 йиллик меҳнат тажрибасига эга аёлларни ОТМларга имтиҳонсиз, контракт асосида қабул қилиш таклифини билдирди. Жамоатчилик муҳокамасига қўйилган ҳукумат қарори лойиҳасида тавсиянома 3 йилга берилиши, уларга алоҳида квота ажратилиши ва бундай абитуриентлар ўртасида алоҳида тест синовлари ўтказилиши белгиланмоқда.
Олий таълим вазири Абдуқодир Тошқулов ўзининг талабалик йиллари, илгари ОТМга ҳужжат топширишда кузатилган қийинчиликлар, талабалар ўртасидаги маҳаллийчилик, пул топиш учун қора иш қилишга тўғри келгани ҳақида сўзлаб берди. Қолаверса, сессияда фанларни ёпиб юрган йилларини эсга олар экан, 5 баҳо эвазига 4 «тележка» сомон ташиттирган устозини университетга ректор бўлгач, иккита шарт билан ишга олганини айтди.
Ўзбекистонда дипломлари махсус синовларсиз тан олинадиган хорижий олийгоҳлар рўйхати эълон қилинди. Ушбу ОТМлар QS World University Rankings, Times Нigher Education, Academic Ranking of World Universities ташкилотлари рейтингларида биринчи 1000 таликка кирган. Дипломи имтиҳонсиз тан олинадиган энг кўп ОТМлар АҚШ ва Буюк Британияда жойлашган. Марказий Осиёдан бу рўйхатга фақат Қозоғистоннинг айрим ОТМлари киритилган.
Олий таълим вазири Абдуқодир Тошқулов аҳолининг 65 фоизи олий таълимга ҳалиям ишонмаслиги ҳақида сўровларни кўрганлигини таъкидлади. Вазир соҳада коррупция камайган бўлса-да, тизим атрофида фирибгарлар кўпайганлигини қайд этди. «Халқ, раҳбарият олий таълимнинг „ювелир“ даражада тоза бўлишини хоҳлайди», — деди у.
ОТМ талабалари ва профессионал таълим муассасалари ўқувчиларининг 1 семестр ўқиши учун контракт миқдорини тўлашнинг сўнгги муддати 2022 йилнинг 1 марти этиб белгиланди.
Олий ва ўрта махсус таълим вазири Абдуқодир Тошқулов масофавий таълим учун кўплаб махсус платформалар бўлишига қарамасдан, Қашқадарё ОТМларидаги талабалар Telegram орқали ўқитилаётганини танқид қилди. Масофавий таълимни ташкил қилишдаги камчиликлар учун Қарши давлат университетининг Педагогика институти раҳбарларига ҳайфсан эълон қилинди.
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг