O‘zbekistonda sentabr oyida elektromobillar savdosi kamaydi. Bozorda yil boshidan buyon ilk bor qisqarish kuzatildi. Yangi mahalliy yengil avtomobillar savdosi o‘sishda davom etmoqda.
Osiyo taraqqiyot banki O‘zbekistonda elektromobillarni ommalashtirish uchun 105 mln dollar qarz va 65 mln dollar grant yo‘naltiradi. Dasturda elektrobuslar parkini va yordamchi infratuzilmani joylashtirish, jamoat transporti tizimini yaxshilash ham ko‘zda tutilgan.
Statistika agentligi yanvar-iyul oylarida elektromobillar importi qariyb 6 barobarga oshganini ma’lum qildi. Mamlakatga bunday transport vositalari eng ko‘p Xitoy va Gonkongdan olib kelinyapti.
Iyun oyidagi keskin pasayishdan keyin iyulda avtomobil bozorida sotuvlar 17 foizga oshdi. Eng katta o‘sish (28,9 foiz) elektromobillar bozorida qayd etildi. Mahalliy ishlab chiqarilgan yangi mashinalar sotuvi o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 59,3 foizga ko‘paydi.
Yilning birinchi yarmida O‘zbekistonga elektromobillar importi qariyb 5 baravarga — 5403 tagacha oshdi. Ularning umumiy qiymati 167 mln dollarni tashkil etdi. Har to‘qqizinchi elektromobil Xitoydan olib kelinmoqda, Gonkongdan yetkazib berish ham oshgan.
Iyun oyida O‘zbekiston avtomobil bozorida 123 ming dona avtomobil sotildi, bu may oyiga nisbatan 21 foizga kam. Sotuvlar birlamchi bozorda ham, ikkilamchi bozorda ham pasaydi. Shu bilan birga, xorij avtomobillari va elektromobillarga talab ortdi.
O‘zbekiston yildan yilga elektromobillar importini oshirmoqda. 2023-yil yanvar-may oylarining o‘zidayoq 3811 ta elektromobil olib kelindi. Ko‘rsatkich 2022-yil davomida 2180 tani, 2021-yilda esa 809 tani tashkil etgandi. Eng ko‘p yetkazib beruvchi Xitoy bo‘lib turibdi.
O‘zbekistonga 2022 yilda xorijdan 69,8 million AQSh dollari evaziga 2180 dona elektromobil olib kelingan. Import 2021 yilgiga nisbatan 1371 taga oshgan.
O‘zbekiston prezidenti elektromobillar ishlab chiqarishni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risidagi qarorni imzoladi. Xaridorlarga mahalliy elektromobillarni xarid qilishda kredit foizlarining bir qismi qoplanadi. Shuningdek, davlat idoralari va hokimliklar uchun elektromobillar xarid qilinadi.
O‘zbekistonda mahalliy elektromobillarni utilizatsiya yig‘imi, butlovchi, ehtiyot qismlar, asbob-uskunalar va xomashyoni esa bojxona to‘lovlaridan ozod qilish rejalashtirilmoqda. Shuningdek, investorlarga ma’lum miqdordagi elektromobillarni imtiyozli shartlar asosida olib kirishga ruxsat berilishi mumkin.
Xitoyning Exeed avtomobil brendi O‘zbekiston bozoriga kirishni rejalashtirmoqda. Kompaniya 2023 yil boshida mashinalar ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ymoqchi.
Prezident sohada tajribaga ega xorijiy kompaniya bilan qo‘shma korxona tashkil qilib, ommabop elektromobillar ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yishni topshirdi. Elektromobillarning narxi arzon bo‘lishi kerakligi, mahalliy elektromobil xaridi uchun olingan kredit foizining bir qismi qoplab berilishi ham belgilandi.
Qayta tiklanuvchi energiya manbalari milliy ilmiy-tadqiqot institutida quyosh energiyasidan foydalangan holda elektromobillarni yuqori tezlikda zaryadlovchi qurilma yaratildi. Tizim yiliga 32 ming kVt soat elektr energiyasi ishlab chiqarib, 950 ta elektromobilni quvvatlash imkonini beradi.
O‘zbekiston yanvar-fevral oylarida qiymati 5,9 mln dollarlik 228 ta elektromobil import qildi. Ularning 95 foizga yaqini Xitoydan keltirilgan. 2021 yilning mos davriga nisbatan 150 taga ko‘proq elektromobil olib kelingan.
O‘zbekistonga ko‘chib o‘tmoqchi bo‘lgan IT-kompaniyalar uchun yaratilgan sharoitlar, sotuvga qo‘yilgan MOBIUZ va Tashkent City, 1 apreldan to‘liq ishga tushadigan Samarqand aeroporti, tugayotgan yomg‘ir mavsumi, Toshkent va Olmaota o‘rtasida yo‘lga qo‘yilgan poyezd qatnovi, 2030 yilgacha vazirlik va idoralar xizmat mashinalarini elektromobilga almashtirish taklifi va boshqalar — «Gazeta.uz» ning 24 martdagi eng muhim xabarlari dayjestida.
Jamoatchilik muhokamasiga qo‘yilgan prezident qarori loyihasiga ko‘ra, vazirlik, idora va barcha budjet tashkilotlari xizmat mashinalarining 2025-yilgacha kamida 10 foizi, 2030-yilgacha 100 foizi elektromobillarga almashtiriladi. Qolaversa, “tez yordam” mashinalari ham 2023−2026-yillarda elektrda harakatlanuvchi transportga o‘zgartiriladi.
«O‘zavtosanoat» va Xitoyning yirik elektromobil ishlab chiqaruvchisi BYD Auto Industry o‘rtasida O‘zbekistonda elektromobil va elektrobuslar ishlab chiqarish bo‘yicha hamkorlik memorandumi imzolandi. UzAuto rahbari o‘rinbosari Azizbek Shukurov buni «elektromobillar kelajagi sari birinchi qadam» deb atadi.
Uch oy ichida O‘zbekistonda elektromobil tarmog‘ini rivojlantirish strategiyasi ishlab chiqilishi kutilmoqda. Prezident elektromobillar uchun butlovchi qismlar va materiallar ishlab chiqarishni mahalliylashtirish, ularga texnik talab va standartlarni ishlab chiqish bo‘yicha ko‘rsatmalar berdi.
O‘zbekistonda elektromobillar uchun alohida — yangi namunadagi davlat raqami belgilari ishlab chiqarildi. 1 noyabrga qadar elektromobillar uchun rasmiylashtirilgan davlat raqami belgilari bepul almashtirib beriladi.
Buxoro viloyatida elektromobillarni ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish rejalashtirilmoqda. Loyiha Koreyaning Songuo Mobility Innovation kompaniyasi bilan hamkorlikda amalga oshiriladi. Loyiha qiymati 1 mlrd 210 mln dollarga teng.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting