“Ovrupo va Amriqoga o‘quvchilar yuborishimiz lozim”, “Xalqimizni qanday bo‘lsa ham yorug‘liqqa chiqorish niyatidaman”, “Turkiston butunlik istaydi”. Bu — 1922-yilda Germaniyaga o‘qishga ketgan turkistonliklarning xatlaridan iqtiboslar. “Gazeta.uz” xatlarning ayrimlarini mushtariylar e’tiboriga havola qiladi.
Tashkent City Mall’da “Jadidlar. Turkistonga maktublar” nomli multimediaviy ko‘rgazma ochildi. Fotosuratlar, xatlar, videolar, hujjatlar, ovozli ma’lumotlardan iborat ekspozitsiya 1922-yili Germaniyaga o‘qishga yuborilgan 73 nafar turkistonlik talaba haqida hikoya qiladi.
Poytaxtda “Jadidlar. Turkistonga maktublar” multimedia ko‘rgazmasi ochiladi. Unda Turkistondan Germaniyaga o‘qishga yuborilgan talabalar va ularning mintaqa madaniy-ma’rifiy merosiga qo‘shgan hissasi haqida hikoya qilinadi.
O‘zbekiston, 30 yildirki, lotin yozuviga to‘liq o‘tolmaydi. Bir necha harfning yakuniy ko‘rinishi tasdiqlanishi bilan jarayon tugashi kutilyapti. Bu so‘nggi 85 yilda alifbo ko‘rinishining oltinchi o‘zgartirilishi bo‘ladi. “Gazeta.uz” muxbiri Jahongir Azimov cho‘zilib ketgan o‘tishning sabablari va oqibatlarini o‘rgandi.
Tasviriy san’at galereyasida jadidchilik harakatiga bag‘ishlangan “Xotira yo‘lagi” ko‘rgazmasi ochilgan bo‘lib, u 18-fevralga qadar davom etadi. Unda 42 eksponat namoyishga qo‘yilgan. Eksponatlar orasida Fitrat va Behbudiy tomonidan yozilgan darsliklar, jurnallar va o‘quv qo‘llanmalari ham bor.
Fanlar akademiyasi Tarix instituti jamoasi tomonidan ikki yil davomida yaratilgan Jadidlar.uz platformasi test rejimida ish boshladi. Loyiha uchun 1 mlrd so‘mlik grant mablag‘i ajratilgan. Unga 250 ga yaqin jadid haqida ma’lumotlar kiritilgan.
Prezident Ma’naviyat va ma’rifat kengashi yig‘ilishida O‘zbekiston mafkuraviy sohada raqobatga tayyormi, degan savolni berdi. Uning aytishicha, mamlakat madaniy diplomatiyani kuchaytiradi. Shuningdek, o‘zbek xalqi jadidlar ko‘rsatgan yo‘ldan og‘ishmay borishi kerakligi ta’kidlandi.
Toshkentdagi Tasviriy san’at galereyasida Abdurauf Fitrat hayoti va ijodiga bag‘ishlangan ko‘rgazma ochildi. Namoyish 20-yanvargacha davom etadi. Loyiha muallifi Maqsud Askarov avvalroq Cho‘lpon va Behbudiyga bag‘ishlangan ko‘rgazmalarni tashkillashtirgan edi.
Jadidlar davrida eski o‘zbek alifbosida chop etilgan va bir asrdan beri tabdilini kutib yotgan sakkiz to‘plam 2023-yil oktabrida “Zabarjad media” nashriyoti tomonidan “Jadid kulliyoti” turkumida lotin yozuvida chop etildi. “Gazeta.uz” nashriyot ruxsati bilan kulliyotdan parchalar e’lon qiladi.
Jadidlar davrida eski o‘zbek alifbosida chop etilgan va bir asrdan beri tabdilini kutib yotgan sakkiz to‘plam 2023-yil oktabrida “Zabarjad media” nashriyoti tomonidan “Jadid kulliyoti” turkumida lotin yozuvida chop etildi. “Gazeta.uz” nashriyot ruxsati bilan hafta davomida kulliyotdan parchalar e’lon qiladi.
Prezident jadidchilik harakatiga bag‘ishlangan konferensiya ishtirokchilariga murojaatida har yili avgustni “Qatag‘on qurbonlarini yod etish oyi” sifatida o‘tkazish belgilanayotganini ma’lum qildi. Shuningdek, mahallalarda xotira burchaklarini tashkil etish, jadidlarga atalgan to‘plamlar tayyorlash reja qilinmoqda.
25-noyabr — Ayollarga nisbatan zo‘ravonlikka barham berish kuni. Ayollarga nisbatan zo‘ravonlik — ko‘hna va katta muammo. Millat og‘riqlari haqidagi mulohazalari asr oshsa hamki o‘z dolzarbligini yo‘qotmayotgan o‘zbek ma’rifatparvarlari messenjerlari zamonida bu mavzuni qanday muhokama qilgan bo‘lardi?
Rejissyor Ruslan Soliyevning jadidchilik tarixi haqida hikoya qiluvchi “Armon” filmi YouTube’ga chiqarildi. Yuzlab ijodkorlar ishtirokida ikki yil tayyorlangan filmning suratga olish ishlari O‘zbekistondan tashqari Rossiya va Turkiyada bo‘lib o‘tgan. Unda qo‘shni mamlakat san’atkorlari ham suratga tushgan.
Buxoro shahridagi “Hovli poyon” uyida O‘zbekiston madaniyati va san’atini rivojlantirish jamg‘armasi ishtirokida jadidchilik tarixiga bag‘ishlangan ilk muzey tashkil etilmoqda. Bu uy O‘rta Osiyo jadidchiligi yetakchilaridan biri Usmonxo‘ja Po‘latxo‘jayevga tegishli bo‘lgan.
Amerikalik tadqiqotchi Mark Riz Abdulla Qodiriyning «O‘tkan kunlar» romanini ingliz tiliga tarjima qilish uchun 15 yil umrini sarfladi. U «Gazeta.uz»ga bergan intervyusida tarjimadagi qiyinchiliklar, nima uchun asar shunchaki muhabbat hikoyasi emas, avvalo islohotlar g‘oyasi haqida ekanligi va qanday qilib Qodiriy asar orqali muhim ijtimoiy muammolarni olib chiqqanligi haqida so‘z yuritdi. U shuningdek jadidlar va ularning g‘oyalari bugun qanchalik hayotga tadbiq etilganligi haqida fikr bildirdi.
Milliy ta’lim va tarbiya tizimini yaratishga beqiyos hissa qo‘shgan Abdulla Avloniy (1878−1934), Mahmudxo‘ja Behbudiy (1875−1919) va Munavvarqori Abdurashidxonov (1878−1931) «Buyuk xizmatlari uchun» ordeni bilan taqdirlangani
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting