Ukrainadagi urush oqibatlari tufayli mart oyida jahon bozorida bug‘doy, makkajo‘xori va o‘simlik yog‘i narxlari rekord darajaga ko‘tarildi, deya ma’lum qildi BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti. Shuningdek, shakar, go‘sht va sut mahsulotlari narxlari indeksida sezilarli o‘sish kuzatilgan. Tashkilot 2022 yilda global miqyosda don mahsulotlari yetishtirish va iste’mol bo‘yicha prognozlarini taqdim etdi.
Rossiya Markaziy banki asosiy stavkani 20 foizdan 17 foizga tushirishga qaror qildi. Regulyator buni inflyatsiyaning sekinlashishi, jumladan, rublning mustahkamlanishi bilan izohladi. Mamlakat Markaziy banki yaqin kelajakda stavkalarni yanada pasaytirishga ruxsat berishi mumkin.
O‘zbekistonda o‘simlik yog‘i yillik iste’molining taxminan teng yarmi import hisobidan qoplanadi. Bunday sharoitda global bozorda yuz berayotgan har qanday tebranishlar ichki bozordagi narxga jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Dunyo bo‘yicha jami o‘simlik yog‘i eksportining 64% ini ta’minlovchi Ukraina va Rossiyadagi siyosiy-iqtisodiy vaziyat jahon bozorida, shu jumladan, O‘zbekistonda o‘simlik yog‘i narxlarining keskin o‘sishiga olib kelishi mumkin, deydi iqtisodchi, «Gazeta.uz» kolumnisti Mirkomil Xolboyev.
2022 yilning mart oyida inflyatsiya ko‘rsatkichi 1,5 foizni, yillik nisbatda (2021 yilning mart oyiga nisbtan) 10,5 foizga yetdi. Oy davomida shakar narxi 12,8 foizga ko‘tarilgan. Shuningdek, mart oyida un narxi 2 foiz, sut 2,5 foiz, kungaboqar yog‘i 3,1 foiz, paxta yog‘i narxi 2,1 foizga oshgan bo‘lsa, tuxum narxi — 0,9 foizga pasaygan.
2022 yilning fevral oyida iste’mol sektoridagi inflyatsiya ko‘rsatkichi 0,51 foizni, yillik nisbatda esa 9,69 foizni tashkil qildi. Oy davomida narxlar va tariflar oshishi bo‘yicha yetakchilik oziq-ovqat mahsulotlariga tegishli bo‘lib, ularning narxlari o‘rtacha 0,6 foizga oshdi. Yillik hisobda esa ushbu mahsulotlar 13,1 foizga qimmatlashgan.
So‘mning real samarali almashuv kursi O‘zbekistonning asosiy savdo-hamkor davlatlari valyutalarining zaiflashishi va va yana bir necha faktorlar tufayli 2,9 foizga mustahkamlandi. Hamkorlar orasida turk lirasi 81 foizga qadrsizlandi, Xitoy yuani yagona mustahkamlangan valyuta bo‘ldi. Rossiya va Qozog‘iston valyutalari ham qadrsizlandi.
Ukraina armiyasining 100 ming kishiga ko‘paytirilishi, Turkiya Markaziy banki stavkalarni pasaytirishda davom etishi, The New York Times Wordle o‘yinini sotib olgani, Qozog‘istonda vazir va deputatlar maoshlari oshirilmasligi va boshqa yangiliklar — «Gazeta.uz» ning jahon yangiliklari dayjestida.
2022-yilning yanvar oyida inflyatsiya ko‘rsatkichi 0,9 foizni, yillik nisbatda esa 9,8 foizni tashkil qildi. Oy davomida oziq-ovqat mahsulotlari narxlari o‘rtacha 1,3 foizga oshgan, eng qimmatlagan sohalardan biri restoran va mehmonxonalar xizmatlari bo‘ldi.
O‘zbekistonning 2022−2026 yillarga mo‘ljallangan Taraqqiyot strategiyasi loyihasi jamoatchilik muhokamasiga qo‘yildi. Unda bir qancha ustuvor maqsadlar qatoridan — 5 yil ichida aholi jon boshiga YAIMni 1,6 baravarga oshirish, inflyatsiya darajasini 9,9 foizdan 5 foizgacha pasaytirish, davlat budjeti taqchilligi 3 foizdan oshib ketmasligini ta’minlash, davlat qarzini yiliga $4,5 mlrddan oshirmaslik, eksport hajmini $30 mlrdga yetkazish o‘rin olgan.
Kelgusi 12 oy uchun aholi va tadbirkorlik subyektlarining inflyatsion kutilmalari mos ravishda 16,5 foiz va 15,6 foizgacha oshdi. Respondentlar yoqilg‘i narxlarining oshishi va so‘mning qadrsizlanishini umumiy narxlar darajasining kutilayotgan o‘sishiga ta’sir etuvchi asosiy omil sifatida keltirmoqda.
AQShda inflyatsiya darajasining oxirgi 40 yillikdagi maksimumga yetgani, Pentagonning Afg‘onistonda «Al-Qoida» jangarilari ko‘payganini ma’lum qilgani, Meksikadagi avtohalokatda 50 ga yaqin kishining halok bo‘lgani, Xalqaro valyuta jamg‘armasi yangi COVID-19 shtammidan keladigan zararni 5,3 trln dollarga baholagani va boshqa yangiliklar — «Gazeta.uz»ning jahon yangiliklari dayjestida.
Noyabr oyida inflyatsiya 1,2%ni tashkil qildi. Oziq-ovqat mahsulotlari oy davomida 1,9% ga, nooziq-ovqat mahsulotlari 0,8% ga, aholiga pullik xizmatlar narxlari 0,5% ga qimmatlashdi.
oktabr oyida inflyatsiya 1,3 foizni tashkil etdi. Oy davomida oziq-ovqat mahsulotlari o‘rtacha 1,9 foizga, nooziq-ovqat mahsulotlari 1,1 foizga, pullik xizmatlar 0,5 foizga qimmatlashdi.
O‘zbekistonda benzin narxi olti oy ichida 17 foizga, propan esa iyunning o‘zida 8,7 foizga qimmatlashdi.
Iyun oyida mavsumiy omillar hisobiga 0,2 foizlik mavsumiy deflyatsiya kuzatildi. Oziq-ovqat mahsulotlari 0,9 foizga arzonlashdi, meva-sabzavot mahsulotlari va tuxum narxi sezilarli pasaydi. Nooziq-ovqat mahsulotlar 0,5 foizga, xizmatlar esa 0,2 foizga qimmatlashdi.
May oyida inflyatsiya 0,5% ni tashkil etdi. Oziq-ovqat mahsulotlari 0,5 foizga, nooziq-ovqat mahsulotlari 0,4 foizga, xizmatlar 0,7 foizga qimmatladi.
Mart oyida inflyatsiya 0,8 foizni tashkil qildi. Oziq-ovqat mahsulotlari 1,2 foizga, nooziq-ovqat mahsulotlari 0,6 foizga, xizmatlar esa 0,4 foizga qimmatladi.
Yanvar oyida inflyatsiya 1% ni tashkil etdi. Oziq-ovqat mahsulotlari 1,2 foizga, nooziq-ovqat mahsulotlari 0,5 foizga, xizmatlar 1,4 foizga qimmatlashdi. Inflyatsiyaning asosiy omillaridan biri mevalar va sabzavotlar narxlarining mavsumiy o‘sishi bo‘ldi.
2020 yilda iste’mol sektorida inflyatsiya 11,1 foizni tashkil etdi. Oziq-ovqat mahsulotlari 15,3 foiz, nooziq-ovqat mahsulotlari 8,8 foiz va xizmatlar 7,1 foizga qimmatlashdi — batafsil ma’lumotlar.
Noyabr oyida inflyatsiya darajasi 1,5 foizni tashkil qildi. Oziq-ovqat mahsulotlari 2,4 foiz, nooziq-ovqat mahsulotlar 0,9 foiz va xizmatlar 0,9 foizga qimmatlashdi.
Qo‘shimcha imkoniyatlarga ega bulish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting