«Ўйнаб гапирсанг ҳам ўйлаб гапир»
Эркин Аъзам 26 йил аввал «устувор», «боқимонда», «лутфан», «қадамранжида», «ташриф буюрди» каби «ғалати машҳур» ибораларни танқид қилиб, улар аслида бошқа маънони англатишини таъкидлаганди. Йилларга чўзилган ҳаракатсизлик сабаб ёт сўзлар ҳали ҳам суҳбат-мулоқотларимизда ҳукмрон.
Тошкент рамзларига чизгилар: Чорсудаги «овқат бозори»
Чорсудаги «овқат бозори» — Тошкент ҳақидаги ҳикояларнинг энг асосий сюжетларидан бири. Бу ердаги эски шаҳар муҳити маҳаллий ошпазлар билан чамбарчас боғлиқ, уларнинг аксарияти бир неча ўн йиллардан буён шу жойда меҳнат қилмоқда. «Газета.uz» Тошкентнинг асосий рамзларидан бири ҳақида ҳикоя қилади.
Чекинишга ҳаққимиз йўқ
1990 йилларда филология фанлари номзоди М. Миртожиев шундай деб ёзганди: «Ўзбек тилида ўқитиладиган чет институтлари ва факультетларида ўзбек тили фан сифатида ўқитилмайди. Бунда чет тилини унга қиёсан ўрганиш манфаатлироқ эканлиги ҳисобга олинмади. Ахир одамлар она тили базасида мушоҳада қилади».
Тошкентда жамоат транспорти брутто-шартномаларга ўтказилмоқда. Бу нима дегани?
Транспорт вазирлиги жамоат транспортини янги моделга ўтказиш бўйича лойиҳани ишлаб чиқмоқда, бунда шаҳар йўловчи ташувчига хизматлар сифати учун ҳақ тўлайди. У ишга туширилиши билан Навоий кўчасида автобуслар учун йўлаклар жорий қилинади. Мутахассис Мурод Обидов бу нима учун зарурлигини тушунтирди.
«Илмий-техникавий матнларимиз сон-саноқсиз русча-байналмилал истилоҳлар билан тўлиб-тошган»
Илмий-техникавий матнлар сон-саноқсиз русча-байналмилал истилоҳлар билан тўлиб-тошган. Уларнинг мазмунни тушуниш зиёлиларга ҳам насиб этавермайди. Бу ҳол зудлик билан ўзгартиришни талаб қилади, дейилади 1990 йилда ҳаммуаллифликда чоп этилган ва ҳозирда ҳам ўзининг долзарблигини йўқотмаган мақолада.
«Тилимизга эътиборсизлик ўзимиздан бошланган»
1989 йил март ойи, ўшанда Ҳамид Ғулом билдирган фикрлар бугунги куннинг юзига ойна тутгандек долзарблигича қолмоқда: «Тилимизга эътибор сезилмайди. Таржимонларимиз тилимизни яхши билишмайди. Чунки рағбат йўқ. Бу рағбатни ўзимиз сўндирганмиз. Тилимизга эътиборсизлик ўзимиздан бошланган».
«Давлатимизга мадҳу сано ўқиманг, унинг тилига амал қилинг»
Бундан 10 йиллар аввал ёзувчи Аҳмад Аъзам: «Давлатимизга мадҳу сано ўқиманг, унинг тилига амал қилинг. Устозлар ўқувчилар шевасини адабий тилга буриб, уни ўргатадиган қонун мажбуриятлари қаерда қолди? Энди буни қилиб бўлмайди, деб ўйлайсизми? Йўқ, бўлади!» деганди.
«Бир йилгина фойдаланилган дарсликни қайтадан яратиш учун илмий асосланган сабаб керак!» — Комил Жалилов
Мактаб дарсликлари тузувчиси Комил Жалилов «Газета.uz» билан суҳбатда 1−2-синф дарсликларини апробация қилинишига муносабат билдирди. «Кимдир манфаатдор бўлгани ёки „янги дастур ва дарсликлар яратдим“ деб „очко“ ишлаш учунгина янгилаш давлат тизимининг ишламаслигини кўрсатади, назаримда», — деди у.
Муаммолар ҳали кўп
«Газета.uz» «Ўзбек тили ойлиги» доирасида 1990 йилларда турли нашрларда чоп этилган мақолаларни беришда давом этади. Ўша йили Атамашунослик қўмитаси раиси Ғанижон Абдураҳмонов ўзбек тилида муаммолар ҳали кўплиги ҳақидаги фикрлари бугунги кунда ҳам ўзининг долзарблигини йўқотмаган.
«Давлат ташкилотларида ногиронларга нисбатан ишончсизлик бор». ОТМни битирган юзлаб ногиронлар ишсиз қолмоқда
Президент ташаббуси билан жорий этилган 2 фоизли квота асосида бу йил 960 нафар ногирон ОТМни тамомлади, бироқ улар ишсиз. Қонунчиликка кўра давлат ташкилотлари уларга иш ўрни яратиши керак, аммо ташкилотлар иш сўраб борганларга рад жавобини беряпти. «Газета.uz» ушбу муаммога эътибор қаратди.
Шаҳар ичи атамалари: Стоянка, станция, остановка — ҳаммаси ҳам бекат дегани эмас
Тилшунос, адиб, журналист умуман ўз тилини қадрлайдиганлар — ўзбек тилининг ички имкониятларини чуқур ўрганишга, шевалардаги беҳисоб дурдоналарни йиғиб, адабий тил мулкига айлантиришга ҳаракат қилмоғи керак. «Ўзбек тили ойлиги» доирасида Суюн Қораевнинг 1990 йилдаги мақоласини тақдим этамиз.
Қўлланма: Green Card дастурига мустақил ариза топшириш ва натижаларни текшириш
Green Card дастурига онлайн анкета қандай тўлдирилади? Грин Кард анкетаси учун фотосуратлар бўйича талаблар қандай? Грин Кард натижаларини қаерда ва қандай текширса бўлади? «Газета.uz» мустақил равишда бепул ариза топшириш ва натижасини текшириш бўйича қўлланмани тақдим этади.
Тилда ҳикмат кўп
Тил ҳақидаги қонунга кўра, аввалига кўпгина идоралар чиндан ҳам давлат тилида иш юрита бошлади. Бироқ назорат сусайгач, ташкилотлар буни йиғиштириб қўйди. Оқибатда бугунги кунда ҳам кўп фармойишлар, буйруқлар, кўрсатмалар рус тилида тайёрланяпти. Озод Шарофиддиновнинг 2004 йилдаги мақоласидан парча.
Нима учун йўловчилар нақд пулсиз тўлов шаклига нисбатан секин ўтишмоқда?
Тошкентдаги автобусларнинг 54% йўловчилари йўлкирани нақд шаклда тўлашда давом этмоқда. Метрода эса бу рақам 61%ни ташкил қилмоқда. «Газета.uz» нима учун одамлар нақд пулсиз тўлов шаклига ўтишни истамаслиги ва муаммони қандай ҳал этиш мумкинлигини ўрганишга ҳаракат қилди.
Тилимиз — ғуруримиз
«Газета.uz» «Ўзбек тили ойлиги» доирасида 1990 йилларда турли нашрларда чоп этилган мақолаларни беришда давом этади. Ўша йиллари Зоир Зиёнинг «ўзбек тили тўла мустақилликка эришиши лозим», деган гапи бугун ҳам ўз долзарб. «Бу ишда тилшуносларимиз фаоллик кўрсатиши керак», — деганди у.
Истилоҳлар тикланиши шарт
«Газета.uz» «Ўзбек тили ойлиги» доирасида бундан 30 йил илгари турли нашрларда чоп этилган мақола ва фиқраларни беришда давом этади. Маҳмуд Назаровнинг 1990 йилда ёзилган истилоҳлар тикланиши шартлиги ҳақидаги мақоласи бугунги кунда ҳам ўзининг долзарблигини асло йўқотмаган.
Тилда маччойи сайил
«Газета.uz» ўзбек тилига давлат тили мақоми берилганининг 33 йиллиги муносабати билан октябрни — «Ўзбек тили ойлиги» деб эълон қилди. Ҳар куни ўтган даврда чоп этилган ва долзарблигини йўқотмаган мақола ҳамда фиқралар қайта бериб борилади. Бу гал ёзувчи ва журналист Аҳмад Аъзам ижодига юзланамиз.
Қачон ўзбекча гапирамиз?
1989 йил 21 октябрь. Ўзбек тилига давлат тили мақоми берилган кун. «Газета.uz» сана муносабати билан октябрни — «Ўзбек тили ойлиги» деб эълон қилади ва долзарблигини йўқотмаган мақола ва фиқраларни қайта чоп этади. Биринчиси — Эркин Аъзамнинг 1992 йилда ёзилган «Қачон ўзбекча гапирамиз?» мақоласи.
«Мактабдан бошқа ишга ўтган ўқитувчиларни қайтариш, ойликни камида 15 млн сўм қилиш зарур»
Ўзбекистондаги давлат мактабларида жами 506 618 нафар ўқитувчи ишлайди. Уларни ягона мақсад — тонгдан кечгача болаларга таълим-тарбия беришдек шарафли масъулият бирлаштириб туради. Ўқитувчи ва мураббийлар куни арафасида «Газета.uz» турли макон ва шароитларда ишлаётган мураббийлар билан суҳбатлашди.
Шавкат Мирзиёевнинг ўқитувчилари ўз ўқувчиси ва талабасини қандай эслашади?
Ўқитувчи ва мураббийлар куни муносабати билан «Газета.uz» Ўзбекистон президентининг мактаб ва институтдаги ўқитувчилари билан суҳбатлашди. Улар Шавкат Мирзиёевни синфдошларини бирлаштирган, тартибли талаба, стол тенниси ва технологияларга қизиқиши баланд бўлган шахс сифатида эсга олишди.
Энг кўп ўқилган хабарлар | Сўнгги янгиликлар
- Абдулла Қодирий 1926 йилда нега судланганди ва судда нима деганди?
- 1 майдан пенсия ва нафақанинг энг кам миқдорлари оширилади
- «Одамлар меҳрибон бўлишини хоҳлайман». Тошкент ҳайвонот боғидаги Наврўз лақабли йўлбарс ҳикояси (1)
- Фото: Троллейбус ўрнига электробус
- «Шаҳар ҳақида маълумот кўпроқ бўлиши керак». Таҳлилчи Алексей Летуновский — Янги Тошкент қурилиши ва шаҳарни ривожлантириш ҳақида
Қўшимча имкониятларга эга булиш учун сайтда рўйхатдан ўтинг