Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси директори Диёр Имомхўжаев «Пахтакор» ва «Сурхон» футбол клублари хусусийлаштирилиш арафасида турганини маълум қилди. Бу ҳақда у «Газета.uz»нинг Мифономика лойиҳасида гапириб ўтди.
Диёр Имомхўжаев давлат 2030 йилгача профессионал футболни молиялаштиришни тўхтатиш, клубларни хусусийлаштириш ва футболни тўлиқ бозор механизмига ўтказиш ниятида эканини қайд этди.
«Хусусийлаштириш арафасида турган клублар бор, биринчиси — „Пахтакор“. Барча шу ниятда. Ҳаммаси шаффоф бўлсин, сотувга қўйилсин, сотиб оладиган одам сотиб олсин. Инвестор ҳам тайёр, бу — катта лойиҳа. Иккинчиси — „Сурхон“. Бу клуб аслида бир йил олдин хусусийлаштирилиши керак эди. Лекин клубда бундан аввал ишлаган одамлар йўл қўйган баъзи хатолар бор, Сурхондарё прокуратураси буни ўрганиш жараёнида, иш жуда жиддий кетмоқда», — деди ПФЛ раҳбари.
Қайд этилишича, бу иш тугалланиб, топшириш ва қабул қилиб олиш актлари расмишлаштирилганидан кейин клуб хусусийлаштирилади.
«Буларни кўриб туриб, қадрият шаклланиши керак. Мисол учун, эртага икки катта корхона ёки икки катта шахснинг рақобати бошланса, учинчи ва тўртинчиларнинг чиқиши тезроқ бўлади. Шунинг учун бизнинг ўзимиз ҳам бу нарсани сабрсизлик билан кутиб турибмиз. Шу йўналишда кетилса, менимча, ҳаммаси яхши бўлиши керак», — дея қўшимча қилди Диёр Имомхўжаев.
Унинг таъкидлашича, ҳозирнинг ўзида сотувга қўйишга муносиб бўлган ўзининг пойдевори, стадиони, ери бўлган «Насаф» ва «Бунёдкор» каби тайёр футбол клублари бор. Лекин уларни сотиб олувчи инвесторлар масаласида муаммолар мавжуд.
«Сурхон»даги давлат улуши
«Сурхон» футбол клубидаги давлат улуши 2021 йил май ойида Давлат активларини бошқариш агентлигидан Сурхондарё вилояти ҳокимлигига ўтказилган. Ўшанда бирданига 9 та Суперлига ва 4 та Про лига жамоасининг акциялари ҳокимликлар ва давлат компаниялари маъмуриятига уларни кейинчалик сотиш шарти билан топширилган.
Диёр Имомхўжаев бунга изоҳ бериб, 13 та жамоадаги давлат улуши ҳокимликлар ва компаниялар ваколатига қайтарилишининг сабабларидан бири сифатида ОФКнинг норозолигини кўрсатганди.
«ОФК барча клублар бир ташкилотга тегишли бўлиши мумкин эмаслиги баён этилган Лицензиялаш регламенти билан бунга қарши чиқди. Шундан келиб чиқиб, Вазирлар Маҳкамаси профессионал футбол клублари устав капиталидаги давлат улуши ва хўжалик жамиятларининг улушларини баланс қийматига ошириш ҳисобига берилиши ва кейинчалик белгиланган тартибга сотилиши бўйича қарор чиқарди. Яъни 2030 йилга қадар бу 13 клуб барибир сотиб улгурилиши керак», — дея қўшимча қилганди ўшанди Имомхўжаев.
«Пахтакор»даги давлат улуши
2017 йил 21 августда Шавкат Мирзиёевнинг ««Пахтакор» футбол клуби моддий-техник базасини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори имзоланган.
Ҳужжатда SFI Management Group хорижий корхонаси инвестиция мажбуриятларини бажариш шарти билан «Пахтакор» футбол клуби устав фондининг 80 фоизини «ноль» қийматда сотиб олиши белгиланганди.
SFI Management Group беш йил давомида энг камида 200 млрд сўмлик инвестиция мажбуриятини адо этиши, бизнес режага мувофиқ, бино ва иншоотлар халқаро талабларга мос тарзда қурилиши, реконструкция қилиниши ва капитал таъмирланиш керак эди. Тошкент ҳокимияти клуб устав жамғармасининг 20 фоизини ўзида сақлаб қолиши назарда тутилганди.
2020 йил февралида Давлат активларини бошқалари агентлиги президентнинг «Иқтисодиётда давлат улушини қисқартиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги қарори лойиҳасини жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилди.
Ҳужжат лойиҳасида давлат улуши 0,01 фоиздан 100 фоизгача бўлган жами 1115 та корхонани, шу жумладан, «Пахтакор», «Нефтчи», «Бухоро», «Динамо», «Сурхон» футбол клубларини тўлиқ хусусийлаштириш назарда тутилганди.
2021 йил 6 май куни Давлат активларини бошқариш агентлиги Давлат иштирокидаги корхоналарнинг молиявий ҳисоботлар таҳлилини эьлон қилди ва 2020 йилда энг кўп зарар кўрган давлат иштирокидаги корхоналар ўнталигида Тошкентнинг «Пахтакор» футбол клуби бор эканини қайд этди. Жамоа 2020 йилда 82,7 млрд сўм зарар кўрган. Эслатиб ўтамиз, 2021 (-30,3 млрд) ва 2022 йилларда (-25,2 млрд сўм) ҳам клуб Ўзбекистондаги энг кўп зарар кўрган давлат улуши мавжуд корхоналар рўйхатига кирганди.
Шу хабарлар ОАВда эълон қилингач, ижтимоий тармоқларда «Пахтакор»нинг давлат бюджетидан шунча маблағни совургани, нафақат бир клуб, балки футболнинг зарарлари ҳақида турли хил фикр-мулоҳазалар янгради. Фикрлардан энг кўпи сўнгги йилларда клуб ўзини хусусий жамоа дейиши, давлат бюджетидан пул олмай келгани ҳақида бўлди.
«Пахтакор» футбол клуби ҳам ўша куннинг ўзида баёнот берди. Унда клубнинг 80 фоиз улуши 2017 йилда SFI Management Group МЧЖга ўтказилиши ва клубнинг устав фондидаги 20 фоиз улуш Тошкент шаҳри ҳокимлигида сақлаб қолиниши маъқуллангани айтилади. «Шу вақтдан буён «Пахтакор» футбол клуби бюджети тўлиғича SFI Management Group МЧЖ томонидан шакллантириб келинган.
Кейинчалик эса футбол мутахассиси Алишер Никимбаев ўз Telegram каналида SFI Management Group компанияси «Пахтакор» клубининг 80 фоиз акциясидан воз кечгани, натижада клуб эгалиги тўлиқ равишда пойтахт ҳокимлигига ўтгани ҳақида ёзган.
