Адлия вазирлиги томонидан «Хотин-қизлар ва болалар ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш тизимини янада такомиллаштириш муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида»ги қонун лойиҳаси 11 январь куни муҳокамалар порталига қўйилди.
Лойиҳага кўра, «таъқиб этиш» (stalking) тушунчасига таъриф берилиб, таъқиб этганлик учун ҳам «ҳимоя ордери» берилиши мумкинлиги белгиланмоқда (жабрланувчида қўрқув ёки руҳий тушкунликни келтириб чиқарувчи, уни хоҳиш-иродасига қарши қидириш, оғзаки, алоқа воситалари ёки бошқа усуллар орқали алоқага киришиш, иш, ўқиш ва яшаш жойига бориш билан ифодаланадиган бир мартадан кўп содир этиладиган ҳаракат).
Тазйиқ ва зўравонликдан жабрланувчига давлат ҳимоясини тақдим этувчи ордер суд томонидан 1 йил муддатгача берилиши белгиланмоқда. Амалда ордер ички ишлар идоралари томонидан 30 кунга берилади.
Маълум қилинишича, 2022 йилнинг ўтган даври мобайнида илгари «ҳимоя ордери» берилган хотин-қизларнинг 12 нафари такроран зўравонликка учраган.
«Ҳимоя ордери» билан белгиланадиган қўшимча чекловлар турлари (жабрланувчи яшайдиган турар жой майдони ёки унинг бир қисмидан фойдаланиш, жабрланувчининг иш жойи ёки бошқа жойларга яқинлашишни муайян вақтга чеклаш, муайян жойларда бўлмаслик, наркологик касалликдан даволаниш) киритилмоқда.
Ўзбекистонда аёлларга нисбатан зўравонлик ҳолатлари масаласига президент ҳам эътибор қаратган бўлиб, «Хотин-қизларимизга, азиз аёлларимизга нисбатан айрим зўравонликларни умуман қабул қилиб бўлмайди. Бу бизнинг миллатга хос бўлмаган чидаб бўлмас иллат», — деган Шавкат Мирзиёев.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистонда 2019 йилда зўравонликдан жабрланган хотин-қизлар учун «ҳимоя ордери» институти жорий этилган. Экспертлар унинг афзалликларини эътироф этса-да, амалда у ҳақиқий ҳимоячига айланолмаганини таъкидламоқда. Сабаблари кўп, улардан бири — зўравонга нисбатан жазонинг енгиллигидир, дейди улар.
«Газета.uz» 25 ноябрь — «Халқаро аёлларга нисбатан зўравонликка барҳам бериш куни» муносабати билан «ҳимоя ордери» ҳақида қўлланма материал эълон қилган. Унда ордерни қаердан ва қандай олиш, жабрланувчи қай тартибда ҳимоя қилиниши ва зўравонга кўриладиган чоралар ҳақида билиб олиш мумкин.
Маълумот ўрнида, президент қарори билан Зўрлик ишлатишдан жабр кўрган шахсларни реабилитация қилиш ҳамда ўз жонига қасд қилишнинг олдини олиш республика маркази тугатилган. Унинг ўрнига Аёлларни реабилитация қилиш ва мослаштириш республика марказлари ташкил этилган. Бундан ташқари, руҳий, психотерапевтик, ҳуқуқий ёрдам бериш учун 24 соат узлуксиз ишловчи «ишонч телефони» рақами йўлга қўйилган.
