АҚШнинг Ўзбекистондаги фавқулодда ва мухтор элчиси Дэниел Розенблюм АҚШ Ўзбекистоннинг Украина можаросидаги позициясини тушуниши ва ҳурмат қилишини маълум қилди. Бу ҳақда у «Америка Овози» журналисти Навбаҳор Имамовага Тошкентда берган интервьюсида айтиб ўтди.
Журналист элчидан Ўзбекистоннинг стратегик шериги сифатида Украина можаросида унинг позициясини қандай тушуниш ёки тушунмаслиги, Тошкент қандай йўл тутаётганини сўради.
«Тушунаман ва бу позицияни ҳурмат қиламан. Чунки Ўзбекистон нақадар мураккаб вазиятда эканини англаймиз… Географик ва тарихий омиллар бор. Манфаатлар боис Ўзбекистон мувозанатли йўл тутишга мажбур. Савдо алоқалари ва сармоя, шунингдек, Россияда меҳнат мигрантлари ҳам бор. Улар юборадиган маблағ мамлакат иқтисоди учун салмоқли сармоя. Ўзбекистон учун ҳаёт-мамот масалалари бу. Биз буни тушунамиз», — деди Дэниел Розенблюм.
Шунингдек, у Украинадаги мураккаб вазият ҳақида гапирар экан, АҚШ томони ҳамиша суверенитет ва мустақиллик, ҳудудий яхлитликни эъзозолаши ва уларни ҳимоя қилишини айтиб ўтди.
«Булар дунё барқарорлиги учун ўта муҳим халқаро принциплар. Улар четга улоқтирилса, бузилса, қудратлиман деган бошқасини вайрон қилади. Россиянинг Украинага бостириб киришида шуни кўряпмиз. Фикримча, бу принциплар Ўзбекистон учун ҳам чуқур аҳамият касб этади. Бунга унинг 30 йилда босиб ўтган Мустақиллик йўлидан гувоҳмиз», — деди дипломат.
Шунингдек, у Ўзбекистон ва АҚШ бир-бирининг позицияларини тушуниши учун очиқ гаплашиб туриши кераклигини таъкидлади.
«Ташқи ишлар вазири [Абдулазиз] Камиловнинг яқинда қилган баёнотини тингладик. Назаримда у тушитирган сиёсат асосли, мантиқли ва аниқ. Шундай экан, саволингизга жавобим: Албатта, бу сиёсатни тушунамиз», — деди элчи.
АҚШнинг Ўзбекистондаги вакили Ўзбекистон билан дунёдаги, шу жумладан, минтақадаги ҳозирги муаммоларга қарши биргаликда курашишга бел боғлаганлигини айтиб ўтди.
Навбаҳор Имамова саволини аниқроқ тушунтиришга ва яна қайта жавоб олишга уринди: «Демак Тошкент позициясидан бирор жиҳатдан норози эмассиз. Стратегик шерикларсиз, мана шундай қалтис вақтда бундай шериклардан сизнинг тарафингизда бўлишини кутмайсизми?»
«Йўқ норози эмасмиз. Ўзбекистон ўта нозик позицияда эканлигини биламиз ва тушунамиз. Ўзбекистон ташқи ишлар вазири тушунтирганидек — нейтрал. Республика Россия билан ҳам, Украина билан ҳам чуқур тарихий ва муҳим ришталарга эга. Ўзбекистон биронтасининг ёнини олмаяпти. Шундай экан, биз кутадиган нарса реал нейтраллик», — деди Дэниел Розенблюм.
«Биз тушунасиз, сиз (Ўзбекистон назарда тутилмоқда — таҳр.) босқинчиликни қораламайсиз, Европа давлатлари каби Украинага ҳарбий ёрдам бермайсиз ёки шунга яқин ишларни қилмайсиз. Бирор тарафда эмассиз. Бирор тарафни олқишламайсиз, бирор тарафга кўмаклашмайсиз, ёмонликни раво кўрмайсиз. Америка буни виждонан танланган ҳақиқий нейтраллик деб тушинади ва шуни кутади. Бу бизнинг Ўзбекистон билан стратегик шериклигимизни ўзгартирмайди. Бизни ўзаро манфаатларимиз бирлаштиради, ҳамкорлигимизни мустаҳкамлашда давом этамиз», — деди дипломат.
Бундан ташқари журналист ундан мазкур ҳаракатларга одамларнинг муносабати ва кайфияти ҳақидаги фикрини сўради. Розенблюм бу бўйича бирор сўровномалар ўтказилмагани, бироқ, одамлар билан мулоқотда бўлгани, кўчада эшитганлари ва ижтимоий тармоқлар, ОАВларни кузатганини айтди.
«Юқоридагиларга асосланиб хулосам шуки, жамоатчилик Украинадаги уруш борасида бўлинган. Қанчалик бўлинган буни айта олмайман. 50/50 ёки 80/20. Аниқ айтиш қийин, лекин, одамларда турлича қараш борлиги аён», — дея қўшимча қилди у.
Эслатиб ўтамиз, Ташқи ишлар вазири Абдулазиз Камилов Сенатдаги чиқишида Ўзбекистон Украинадаги вазиятга тинч йўл билан ечим топиш ва можарони сиёсий дипломатик воситалар ёрдамида ҳал қилиш тарафдори эканини таъкидлаб, «Ўзбекистон Республикаси Украинанинг мустақиллиги, суверенитети ва ҳудудий яхлитлигини тан олади. Биз Луганск ва Донецк халқ республикаларини тан олмадик», — деган эди.
Апрель ойида Ўзбекистон Россиянинг БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгашидаги аъзолигини тўхтатиб туриш бўйича резолюцияга қарши овоз берди. Мамлакатнинг БМТдаги доимий вакили Бахтиёр Ибрагимов бундай қарорлар «гумонланаётган инсон ҳуқуқлари бузилишининг пухта тергови натижасига» асосланган бўлиши кераклигини таъкидлади.
ШУндан сўнг, БМТ Бош Ассамблеяси фавқулодда махсус сессиясида Россиянинг БМТ Инсон ҳуқуқлари кенгашидаги аъзолигини тўхтатди. Ўшанда овоз беришдан олдин сўзга чиққан Украинанинг БМТдаги доимий вакили Сергей Кислица «инсон ҳуқуқларини қўпол равишда бузадиган давлатнинг UNHRC аъзолигини тўхтатиб туриш танлов эмас, балки мажбурият» эканини айтганди.
