Toshkent shahri hokimligi Avstraliyaning Sidney shahri tajribasidan kelib chiqqan holda yagona kod doirasida mahalla va ko‘chalarni obodonlashtirish va rekonstruksiya qilishni rejalashtirmoqda. Bu haqda poytaxt hokimi Shavkat Umurzoqov 9-aprel kuni mahallalarga tashrifi chog‘ida ma’lum qildi, deb xabar beradi “Gazeta.uz” muxbiri.
3-aprel kuni Toshkent shahri hokimi vazifasini bajaruvchi lavozimida bir yildan ortiq vaqt davomida ishlab kelgan Shavkat Umurzoqov shahar hokimligi rahbari etib tasdiqlangandi. Keyingi kunlarda u ishchi guruh bilan poytaxtning barcha hududlarida bo‘ldi. 9-aprel kuni “Gazeta.uz” uchta tumanda bo‘lib o‘tgan yig‘ilishlarda ishtirok etdi, unda hokim bir qator mahallalarni “qizil” toifadan chiqarish bo‘yicha chora-tadbirlar taqdimoti bilan tanishdi.
Ilk yig‘ilish Yunusobod tumanidagi Shoshtepa mahallasida bo‘lib o‘tdi. Tuman hokimi Bahodir Abduvaliyev Shoshtepa va Akbarobod mahallalari infratuzilmasi va qiyofasini yaxshilash yuzasidan taqdimot qildi.
Shahar hokimining aytishicha, prezident Shavkat Mirziyoyev Yunusobod tumanidagi Qashqar mahallasiga tashrifi chog‘ida rekonstruksiya qilingan va kengaytirilgan 5-maktab bilan tanishar ekan, chekka mahallalarni obodonlashtirish bo‘yicha ko‘rsatmalar bergan.
“Davlatimiz rahbari maktabdagi sharoitlar bilan tanishib, bunday sharoitlar nafaqat Qashqar mahallasida, balki shaharning barcha, jumladan, chekka mahallalarida ham bo‘lishi kerak, degan topshiriqlar berdi… Rahbar mendan nega shahar markazida bunday sharoitlar boru, chekka mahallalarda yo‘qligini so‘radi. Hamma joyda sharoitlar shundaymi, deb so‘radi. Sukut saqlashdan boshqa ilojim qolmadi. Prezidentimiz tomonidan har bir mahallaga yetarli miqdorda mablag‘ ajratilmoqda, obodonlashtirish va amalga oshirish — mas’ul shaxslarning passiv harakatlari samarasi. U shunday dedi: “Nega? Bir mahallaga ko‘p pul ajratib, boshqasiga kam ajratyapmanmi? Yoki turlicha imkoniyatlar taqdim etyapmanmi? Hammaga bir xil miqdorda ajratyapman, shuning uchun ham mas’ul rahbarlarga, faollarga murojaat qilmoqchiman: biz ko‘zlangan natijaga faqat birgalikda erisha olamiz”, — dedi Shavkat Umurzoqov.
“Nafaqat shahar markazida, balki eng og‘ir va chekka mahallalarda ham, xoh obodonlashtirish, xoh qashshoqlikka qarshi kurash bo‘lsin, ideal sharoitlar bo‘lishi kerak”, — dedi u.
Shahar hokimi 47 gektar maydonda joylashgan Shoshtepa mahallasidagi 17 ta ko‘p qavatli uyda 5,5 mingdan ortiq aholi istiqomat qilayotganini ta’kidladi. U “garchi bunday bo‘lmasligi kerak” bo‘lsa ham “qizil” toifaga kiritilgan.
Shavkat Umurzoqov ko‘cha va mahallalarni obodonlashtirish Sidney tajribasidan kelib chiqib amalga oshirilishi kerakligini aytdi. Sidneyning “ko‘cha kodlari” 2021-yilda qabul qilingan. 443 varaqdan iborat hujjatda ko‘chalar uchun loyiha kodlari va texnik shartlar, ularni loyihalash va ta’mirlash bo‘yicha ko‘rsatmalar va talablar, infratuzilma (shu jumladan, ko‘cha yoritgichlari, mebellar, obodonlashtirish, ko‘cha san’ati), jamoat joylari hamda qurilish ishlari uchun materiallar ro‘yxati keltirilgan.
“Avvallari obodonlashtirish 2−4 ta uydagi muammolarni bartaraf etishni anglatardi va bo‘ldi. Biz bu yondashuvdan uzoqlashamiz. Endi aholi sonidan kelib chiqib, biz atrofida qancha skameyka bo‘lishi kerakligini aniqlaymiz, masalan, 1 yoki 17 ta uy, nechta o‘yin maydonchasi bo‘lishi va ular qayerda qurilishi kerak, qancha vorkaut zonasi kerak, bolalar maydonchasi qayerda bo‘lsin, keksalar qayerda dam olishi kerak, amfiteatr, xiyobon qayerda bo‘lishi kerak, daraxtni qayerga ekish kerak, ya’ni qayerlarda ularni sug‘orsa bo‘ladi, qancha chiqindini yig‘ish punktlari bo‘lishi kerak, sut do‘konini qayerga qo‘yish kerak, qayerlarda noqonuniy binolar bor va hokazo”, — dedi Toshkent shahri hokimligi rahbari.
Hokim barcha mahallalarda qo‘llanadigan standart va normalar ishlab chiqilishini ta’kidladi.
Tuman hokimi Bahodir Abduvaliyev kollej hududidagi 40 sotix bo‘sh yerni “o‘quvchilarning o‘quv jarayoniga ta’sir qilmasdan” auksion savdosiga qo‘yish rejalashtirilayotganini aytdi. Toshkent hokimi bu hududda yangi uy qurilmasligini ta’kidladi.
“Biz uy qurmaymiz, bunga qarshimiz. Aksincha, o‘tgan safar prokuror noroziligi bilan ushbu mahallada daraxtlar kesilishi mumkin bo‘lgan uy qurilishi bekor qilinib, yerlar hokimlik zahirasiga qaytarilgan edi. Bu yerda nima qurish kerakligi haqida siz bilan maslahatlashamiz. Mahalla muammolaridan birini hal qilish kerak. Ya’ni bu ish o‘rinlari yaratish, ta’lim muassasasi yoki xizmat ko‘rsatish punkti loyihasi bo‘lishi mumkin. Foydali element bo‘lishi kerak”, — dedi Shavkat Umurzoqov.
Bahodir Abduvaliyev mahallani rekonstruksiya qilish rejasi bilan tanishtirdi, markazda “diqqatga sazovor joy”, shuningdek, piyodalar yo‘laklari, amfiteatr va boshqa obyektlar bo‘ladi. Poytaxt hokimi piyodalar harakatiga xalaqit bermaslik uchun mahalla chegarasida piyodalar yo‘laklarini velosiped yo‘laklaridan ajratib, velosipedchilar uchun zonalar tashkil etishni taklif qildi.
Unga ko‘ra, mahallada tasdiqlangan koeffitsiyentlar doirasida faoliyat yuritayotgan maktab va bog‘chalar yetarli.
Tuman hokimi Mega Planet savdo majmuasi yonidagi 26,5 gektar maydonda joylashgan Akbarobod mahallasini rivojlantirish chora-tadbirlari haqida ham so‘z yuritdi. U yerda 21 ta uyda 3248 nafar aholi istiqomat qiladi.
2024-yilda bu yerda 9,5 milliard so‘mlik ishlar amalga oshirilishi rejalashtirilgan:
- 5000 kv. m ichki yo‘llarni asfaltlash — 675 million so‘mga;
- Yangi shahar ko‘chasi bo‘ylab 600 m piyodalar yo‘lagi va xiyobon yotqizish — 1,2 milliard so‘mga;
- mahalla ichida 600 m piyodalar yo‘lagi yotqizish, bolalar va sport maydonchalari, dam olish maskanlari, keksalar uchun dam olish maskani va xiyobon qurish — 4,2 milliard so‘mga;
- 7200 kv. metrlik 6 ta uyning tom va fasad qismini ta’mirlash — 2,7 milliard so‘mga;
- yana bir “Maxsustrans” chiqindi yig‘ish punkti qurish — 100 million so‘mga;
- 6000 kv. metrni obodonlashtirish va ko‘kalamzorlashtirish — 600 mln so‘mga.
Boshqaruv kompaniyasi va “Maxsustrans” korxonasi mablag‘lari hisobidan 2,8 milliard so‘mlik, bo‘sh turgan va foydalanilmayotgan obyektlarni auksion savdolari orqali sotish hisobiga 6,7 milliard so‘mlik ishlar amalga oshiriladi.
Yana 22,5 milliard so‘mni (1 sotix uchun 65 ming dollar) 27,5 sotixlik uchta bo‘sh yer uchastkasini auksionda sotish orqali jalb qilish rejalashtirilgan. Mahallalarni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishga 15,8 milliard so‘m sarflanadi.
“Bu dastlabki hisob-kitoblar. Sizning topshiriqlaringiz bo‘yicha aholi uchun „Sidney kodlari“ bo‘yicha sharoitlar yaratiladi, shuning uchun o‘rindiqlar, ko‘chalarni yoritish va boshqa elementlar soni o‘zgarishi mumkin”, — dedi tuman hokimi.
Toshkent shahri hokimi mahallalar raislariga belgilangan chora-tadbirlar, muddatlar va miqdorlar ko‘rsatilgan bosh reja ishlab chiqilgani haqida ma’lum qildi. O‘z navbatida, ular aholi obodonlashtirish rejalari bilan tanishishi va uning ijrosi ustidan jamoatchilik nazoratini o‘rnatishi uchun ushbu rejalarni o‘z mahallalariga joylashtirishlari kerak.
“Bizga jamoatchilik nazorati va kerakli miqdordagi turli obyektlar kerak. Masalan, Olmazor tumanidagi mahallalardan birida „Maxsustrans“ bu yerda ikkita chiqindi yig‘ish punkti (CHYP) yetarli ekanini ta’kidlagandi. Hisoblaganimizda yana ikkita kerakligi ma’lum bo‘ldi. Agar bu bajarilmasa, ba’zi odamlar uchun CHYP uzoq bo‘lib qoladi va ular chiqindini ko‘chaga tashlaydi. Yoki axlat qutilari juda tez to‘lib, chiqindilar yerga tushib qoladi”, — deydi u.
Shavkat Umurzoqov aholi hovliga o‘z avtomobillarini to‘xtatib qo‘ymasligi uchun mahalla fuqarolar yig‘iniga kiraverishda davlat-xususiy sheriklik asosida ko‘p qavatli avtoturargohlar qurish muhimligini ham ta’kidladi. U yerda elektromobillarni quvvatlantirish stansiyalari ham o‘rnatilishi kerak, dedi u.
“Hozir quvvatlagichlarni har kim o‘zi xohlagan joyga qo‘ymoqda. Ammo shunday quvvatlagichlarning bir donasi 20 xonadonning kunlik elektr energiyasi iste’molini so‘rib yuboradi… Shuning uchun elektr zaryad stansiyalarini o‘rnatishda yaqin atrofdagi uylarning energiya ta’minotiga yuk bo‘lmasligi uchun quvvatni hisobga olish kerak”, — deya qayd etdi hokim.
Shahar hokimi mahallalarda oqsoqollar uchun ayvonlar va boshqa inshootlarni loyihalash va qurishda “dabdabaga borishning hojati yo‘q”ligini ta’kidladi.
“Bu davlat puli. Siz narxni hisobga olishingiz va yuqori sifatli hamda to‘g‘ri mahsulotlarni tanlashingiz kerak. Agar dizayn kodimizdan yaxshiroq qilishni istasangiz, homiylarni jalb qilishingiz mumkin. Biz temir soyabon bir mahallada 10 so‘mdan, boshqasida 25 so‘mdan qurilishiga yo‘l qo‘ymaymiz”, — dedi u.
Shuningdek, shahar hokimi o‘z o‘rinbosari Durdona Rahimovaga maktab va bog‘chalardagi oziq-ovqat sifati, sharoitlarni o‘rganishni topshirdi.
