Yil boshidan buyon Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti Yevropa mintaqasining 17 ta davlatida qizamiq bilan kasallanish holatlari qayd etilgan, deb xabar qildi BMT matbuot xizmati JSST ma’lumotlariga tayanib.
Fevral oyining oxiriga kelib, 900 ta holat rasman qayd etilgan, bu butun 2022-yildagi ko‘rsatkichlardan ko‘p. JSSTning ta’kidlashicha, barcha mamlakatlar, shu jumladan qizamiqning endemik yuqishi bartaraf etilgani tasdiqlangan davlatlar hukumatlari ushbu o‘ta yuqumli kasallikdan hushyor bo‘lishlari kerak.
Oxirgi 12 oy davomida eng ko‘p qizamiq bilan kasallanganlar Tojikiston (610), Turkiya (466) va Rossiyada (414) qayd etilgan. Avstriya, Serbiya, Buyuk Britaniya va O‘zbekistonda 2023-yil boshidan buyon kasallanish ko‘paygan.
JSST saytidagi statistik ma’lumotlarida keltirilishicha, 11-aprel holatiga ko‘ra, O‘zbekistonda qizamiq kasalligiga shubha qilingan 34 ta holat qayd etilgan, shundan 26 tasi tasdiqlangan. Taqqoslash uchun, o‘tgan yili atigi 8 ta holat qayd etilgan.
2017-yilda JSST O‘zbekistonni rasman qizamiq va qizilcha kasalligidan xoli davlat deb tan olgan edi. Biroq 2018-yildayoq mamlakatda qizamiq bilan kasallanish holatlari yana aniqlangan. 2019-yilda Sog‘liqni saqlash vazirligi ushbu holatlar chetdan olib kelinganini ma’lum qildi.
“Keskin avj olish tasdiqlanishi bilan JSST bir qator tezkor choralar ko‘rish, jumladan, infeksiya holatlarini o‘rganish, kasallanganlar bilan aloqada bo‘lgan va kasallikka moyillarni aniqlash hamda emlash, sog‘liqni saqlash muassasalarida infeksiyani nazorat qilish va xabardorlikni oshirish uchun jabrlangan jamoalar yoki aholi bilan ishlash kabilarni tavsiya qiladi”, — dedi JSST vakili Xose Agan.
O‘tgan yil davomida mintaqa mamlakatlari qo‘shimcha emlash kampaniyalarini o‘tkazdi, ular orasida COVID-19 pandemiyasi boshlanganidan beri qizamiqga qarshi muntazam emlashni o‘tkazib yuborgan bolalar aniqlandi.
Qizamiqqa qarshi kurash choralari
Tojikistonda o‘tgan yil davomida qizamiq epidemiyasini to‘xtatish bo‘yicha keng qamrovli chora-tadbirlar, jumladan, kasallangan hududlarni aniqlash va bu hududlarda yashovchi 6 oylikdan 15 yoshgacha bo‘lgan bolalarni emlash choralari ko‘rildi.
“Maqsadli hududlarda Tojikiston hukumati emlanmagan yoki barcha emlash dozalarini olmagan bolalarning 99 foizini emlashga erishdi”, — dedi Xose Agan.
Uning ta’kidlashicha, ushbu maqsadli hududlarda qizamiq bilan kasallanganlar soni JSST va YUNISEF ko‘magi tufayli sezilarli darajada kamaygan bo‘lsada, emlashdagi kamchiliklarni bartaraf etish hamda mamlakat ichida va tashqarisida keyingi yuqish holatlarining oldini olish uchun ko‘proq harakat qilish kerak.
Serbiya rasmiylari qizamiq epidemiyasini aniqlab, 2023-yilda javob choralarini ko‘rishni boshladilar. Dastlabki bosqichlarda nazorat choralari kuchaytirilib, qo‘shimcha emlashlar o‘tkazildi. Serbiya, shuningdek, axborot kampaniyasini boshladi, ehtimoliy manbalar va uzatish zanjirlarini aniqlash uchun laboratoriya genotipini boshladi.
Qizamiqga qarshi emlash va pandemiya
2021-yilda COVID-19 pandemiyasi tufayli dunyoda rekord darajadagi 40 mln bola qizamiqqa qarshi rejali emlanmadi. 25 mln bola birinchi, 14,7 mln bola esa ikkinchi dozani o‘tkazib yuborgan.
Yevropa mintaqasida COVID-19 pandemiyasining emlash stavkalariga ta’siri mamlakatlar o‘rtasida va mamlakatlar ichida turlicha bo‘lgan. Ba’zi shtatlar COVID-19 to‘lqinlari orasidan o‘tib ketishga va immunizatsiyaning kerakli darajasini saqlab qolishga muvaffaq bo‘lishdi. Boshqa mamlakatlarda muntazam emlash to‘xtatilgan yoki sezilarli vaqtga kechiktirilgan.
JSST Yevropa va undan tashqaridagi hamkorlar bilan Yevropa emlash haftaligi (2023-yil 23−29-aprel) davomida va undan keyin mamlakatlarni qo‘llab-quvvatlash hamda ularga ko‘proq odamlarni vaksina yordamida oldini olish mumkin bo‘lgan kasalliklardan himoyalanishiga yordam berish uchun ish olib bormoqda.
