Ўзбекистон 2025−2026 йилларга бориб газ экспортидан бутунлай воз кечиши мумкин. Бу ҳақда «Ўзтрансгаз» компанияси бошқаруви раиси Беҳзот Норматов маълум қилди, дея хабар бермоқда «Интерфакс».
«Эҳтимол, яқин келажакда Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган барча газ Ўзбекистонда қолади, чунки кимёвий корхоналар кенгаймоқда, ички иқтисодиётни қўллаб-қувватлаш зарур. Ҳа, экспорт бор эди, лекин бизда ҳалигача иқтисодий динамика йўқ. Биз янги иш ўринларини яратишимиз керак, лекин экспортни соф кўринишда бўлиши керак — бу иқтисодиёт учун қанчалик фойдали, уни қачон қайта ишлаб, қўшимча қиймат занжирларини яратиш мумкин?» — дея таъкидлади у.
Беҳзот Норматовнинг сўзларига кўра, экспортнинг тўхташи 2025−2026 йилларга келиб кузатилиши мумкин.
Айни пайтда Ўзбекистонда қазиб олинаётган газнинг қарийб 10 фоизи Хитойга экспорт қилинмоқда. Унинг қайд этишича, фоизлар Ўзбекистоннинг ички эҳтиёжларига қараб ойдан ойга ўзгариб туради, чунки улар устувор ҳисобланади. Қоидага кўра, экспорт қилинадиган газ ҳажми қишда қисқариб, ёзда кўпаяди.
«Ўзбекистон ҳудудида фаолият юритувчи, биз маълум мажбуриятларга эга компаниялар бор. Яъни, лойиҳалар иқтисодиётини қўллаб-қувватлаш мақсадида — Хитой компаниялари, Россия компаниялари — биз уларнинг газини экспорт қилишни таъминлаймиз. Яъни, буларнинг барчасини ички бозорга йўналтиришимиз мумкин эди, лекин биз келишувларга амал қиламиз», — деди «Ўзтрансгаз» раҳбари.
2020 йилда бош вазир Абдулло Арипов газ экспортини 2025 йилгача тўхтатиб, уни мамлакат ичида тўлиқ қайта ишлашга ва қўшимча қийматли маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ўтилишини маълум қилган эди.
2022 йилдан буён Ўзбекистон пандемия даврида кескин пасайган газ етказиб бериш ҳажмини оширмоқда. Беш ой давомида мамлакат 352,1 млн долларлик (ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 2,5 баробар кўп) ёқилғи экспорт қилди. Бу суммадан 138,9 млн доллар апрелни ўзига, 122,6 млн доллари эса май ойига тўғри келган.
Депутат Расул Кушербаев аввалроқ Ўзбекистон маҳаллий ва хорижий компаниялардан ёқилғи сотиб оладиган газ нархини маълум қилган эди. У хориж корхоналари нархларининг юқорилигидан норозилигини билдириб, бу ҳолатни «ватанидан кўра пулни яхши кўрадиган баъзи амалдорларнинг қилмишлари» билан боғлиқ, деб ҳисоблаганди.
