Вазирлар Маҳкамаси янги Йўл ҳаракати қоидаларини Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталига (regulation.gov.uz) жамоатчилик муҳокамаси учун жойламасдан, тасдиқлагани ҳақида ёзган эдик.
«Газета.uz» март ойида қабул қилинган президент фармони билан жамоатчилик муҳокамасига қўйиладиган ҳужжатлар тоифасига айрим ўзгартиришлар киритилганини аниқлади.
Президентнинг 2018 йил 13 апрелдаги [ПҚ-3666-сон] қарори билан 2018 йил 1 майдан «барча норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари лойиҳани ишлаб чиқувчи ташкилотлар томонидан Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталига (regulation.gov.uz) жамоатчилик муҳокамаси ўтказилиши учун жойлаштирилиши лозим"лиги белгилаб қўйилганди.
Аниқланишича, мазкур тартиб президентнинг 2022 йил 17 мартдаги [ПФ-89-сон] фармони билан қуйидагича таҳрирга ўзгартирилган:
«Муҳим иқтисодий ва ижтимоий-сиёсий аҳамиятга эга норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари, қоида тариқасида, лойиҳани ишлаб чиқувчи ташкилотлар томонидан Норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари муҳокамаси порталига (regulation.gov.uz) жамоатчилик муҳокамаси ўтказилиши учун жойлаштирилиши лозим».
Қайси норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳалари «муҳим иқтисодий ва ижтимоий-сиёсий аҳамиятга эга» бўлишини ким аниқлаб бериши ҳақида ҳужжатда сўз кетмаган.
Мазкур ўзгартириш натижасида Вазирлар Маҳкамаси (бошқа давлат ташкилотлари ҳам) янги Йўл ҳаракати қоидалари лойиҳасини жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилмасдан тасдиқлаб юбориш ваколатига эга бўлган.
Иқтисодчи Шухрат Курбанов «ЙҲҚни ўзгартиришни одамлар билан муҳокама қилишни унутишган экан, у бу каби ҳужжатларга тааллуқли бўлмаса керак», деб ёзди.
«Бундан келиб чиқадики, биз турли хил қарорлар, фармонлар, фармойишлар ва бошқаларни қабул қилишга таъсир кўрсатиш учун битта муҳим воситани йўқотдик. Агар улар муҳим аҳамиятга эга бўлмаса. Илгари, ҳеч бўлмаганда бизнинг фикримиз эшитилиши учун нозик имконият бор эди. Энди яна битта воситага камайди. Фол очаман, кейинчи қадам — ушбу портални навбатдаги янгилаш билан ёпиш бўлади», — дейилади постда.
Эслатиб ўтамиз, президент Шавкат Мирзиёев февраль ойида йўл ҳаракати хавфсизлиги масалаларига бағишланган йиғилишда халқаро стандартларга асосланган янги йўл ҳаракати қоидаларини ишлаб чиқиш зарурлигини, чунки амалдагилари «сезиларли даражада эскирган"ини маълум қилган эди. У барча ўзгаришларни «депутатлар, экспертлар ва жамоатчилик билан муҳокама қилиш» орқали ишлаб чиқиш бўйича кўрсатма берди. Бироқ «Газета.uz»нинг бундай муҳокамалардан хабари йўқ.
Янги Йўл ҳаракати қоидалари ҳужжатида баҳсли жиҳатлар етарлича. Мисол учун, янги тартибда ҳам аҳоли пунктларида стандарт максимал тезлик ўзгаришсиз (70 км/соат) қолдирилди. Республика комиссияси уни йирик шаҳарларнинг маълум жойларида 60 км/соатгача камайтириши мумкин. Мактаблар ва болалар боғчаларида тезлик 30 км/соат, аҳоли турар жойларида 20 км/соатни ташкил этди.
2018 йилда Тошкент шаҳар ички ишлар бошқармаси шаҳарда тезликни пасайтириш имкониятлари ўрганилаётгани ҳақида маълум қилган, бироқ кейинги йилларда бу мавзу кўтарилмаган. Ўзбекистонда тезлик чегараси ҳатто собиқ СССР давлатлари орасида ҳам энг юқори бўлиб қолмоқда.
ЙҲҚнинг янги таҳририда президентнинг мактаблар ва болалар боғчалари яқинидаги аҳоли пунктларида транспорт ҳаракатини 30 км/соатгача чеклаш тўғрисидаги топшириғи (халқаро ташкилотлар тавсияларига мос келади) акс эттирилган. Ушбу чеклов 300 м масофада амал қилади. Унинг қандай амалга оширилиши (белгилар, горизонтал белгилар ёки бошқалар ёрдамида) ва қандай бошқарилиши (сунъий нотекисликлар, тирбандликни сокинлаштиришнинг бошқа усуллари, камералар ва бошқалар) аниқлаштирилмаган.
Аҳоли турар жойлари ва унга туташ ҳудудларда (турар-жой бинолари орасидаги ер участкаси) тезлик чегараси 30 дан 20 км/соатгача пасайтирилди. Бу қандай амалга оширилиши ва назорат қилиниши ҳам аниқ эмас. Эндиликда чеклов борлигига қарамай, ҳамма жойда ҳам кузатилмаяпти, аҳоли турар жойлари ва маҳаллалардаги кўчалар асфальтланганидан сўнг улар янада хавфли тус олмоқда.
2018 йилда Ўзбекистонда аҳоли пунктларида максимал тезликни 70 дан 60 км/соатгача камайтириш таклиф қилинган эди. Бироқ ҳукумат томонидан қабул қилинган 2018−2022 йилларга мўлжалланган Йўл ҳаракати хавфсизлиги концепциясининг якуний таҳририда бу банд чиқариб ташланди.
Президентнинг ҳаракатни секинлаштириш зарурлиги ҳақидаги баёнотидан сўнг, ички ишлар вазири ўринбосари, ИИВ Жамоатчилик хавфсизлиги бошқармаси бошлиғи Бекмурод Абдуллаев Ўзбекистон Vision Zero стратегияси элементларини ҳаётга татбиқ эта бошлаганини маълум қилди. Ҳозирча бу йўналишда ҳам қатъий чоралар кўрилмади.
1 майдан бошлаб автомобилнинг олд ўриндиғида ўтирган йўловчилар хавфсизлик камарини тақиб олишлари шарт бўлади. Орқа ўриндиқларда хавфсизлик камарини тақиш ва махсус болалар ўриндиғидан фойдаланиш тавсия сифатида қолмоқда.
