Toshkentga may oyiga qadar Xitoydan olib kelingan 1000 ta yangi katta sig‘imli avtobus olib kelinishi kerak. Qisqa vaqt ichida buncha avtobus yetkazib berish holati shu vaqtgacha kuzatilmagandi.
Hafta oxiriga kelib poytaxtga zavodlardan 100 ta elektrobus va 103 ta Yutong (uzunligi 12 m), shuningdek, 30 ta King Long gormoshkali avtobuslar (uzunligi 18 m) yetib keldi. Shanba kuni ularning taqdimoti bo‘lib o‘tdi
“Toshshahartransxizmat” korxonasi bosh muhandisi Abdujamil Azizovning “Gazeta.uz”ga ma’lum qilishicha, Xitoydan avtobuslarning o‘zlari yetib kelgan bo‘lsa, elektrobuslar yer usti yuk tashish transportida tashilgan. Safar 10 kundan 14 kungacha davom etadi, avtovokzallarda avtomobillarni ro‘yxatdan o‘tkazish ham vaqt talab etadi.
Barcha 1000 ta avtobuslar kelganidan so‘ng TSHTXda harakatlanuvchi tarkibining umumiy soni 1900 ta avtobusni tashkil etadi. Abdujamil Azizov avtoturargohlarda ularga texnik xizmat ko‘rsatish uchun yetarlicha joy borligiga ishontirdi.
Hozir kompaniya haydovchilarni faol ravishda ishga qabul qilmoqda. Gormoshkali avtobuslarini boshqarish uchun Ye toifali guvohnomaga ega haydovchilar ishga olinadi. Bosh vazir Abdulla Aripov topshirig‘iga ko‘ra, haydovchilar uchun shahar sharoitida jamoat transportida harakatlanish amaliyotini o‘tkazadigan o‘quv poligoni ochildi.
18 metrli avtobuslarning to‘rtta eshigi bor. Abdujamil Azizovning aytishicha, ularda avtomobilning orqa g‘ildiraklari old g‘ildiraklari o‘tgan yo‘l bo‘ylab harakatlanadigan zamonaviy artikulyatsiya tizimidan foydalaniladi. Bu avtobusning kattaligiga qaramay harakatlanish qobiliyatini yaxshilaydi. Avtobusning tashqarisida va yon tomonlarida joylashgan kameralar uni boshqarishni osonlashtiradi.
Barcha mashinalar allaqachon statsionar validatorlar bilan jihozlana boshlagan. U eshiklardagi tutqichlarga o‘rnatiladi.
Bundan tashqari, har bir eshik tepasida kiruvchi va chiquvchi yo‘lovchilarni hisoblash uchun uskunalar o‘rnatilgan. Tizim transport muhandislariga marshrutlarga bo‘lgan talabni o‘rganish va shu ma’lumotlar asosida yo‘nalishlarni rejalashtirish, jadvallarni, interval hamda harakat tarkibini o‘zgartirish imkonini beradi.
Yo‘lovchilarni hisoblash tizimi.
Yutong va King Long zavodlari uchun texnik topshiriqni ishlab chiqishda “Toshshahartransxizmat” mutaxassislari “fortochkalarning” o‘lchami — balandligi 40 sm bo‘lishiga alohida e’tibor qaratdi. Abdujamil Azizov Man va Mercedes rusumli avtobuslarda oynalarning o‘lchamlari yaxshi ventilyatsiya qilish imkonini bermaganini ta’kidladi. Barcha yangi transportlar konditsioner bilan jihozlangan.
Yutong avtobuslarida pardalar ham bor.
Gormoshkali avtobuslarda transportning old va orqa qismida yo‘lovchilar uchun ikkita tablo bor.
Barcha avtobuslarning salonida har bir o‘rindiqda telefonlarni quvvatlantirish uchun USB rozetkalari mavjud.
Transportda nogiron, yosh bolali va homilador ayollar uchun maxsus joylar mavjud. Kreslolarda tushiriladigan qo‘l suyanchiqlari ham mavjud. Texnik topshiriqni ishlab chiqishda muhandislar bagaj uchun joy ham taqdim etgan.
Texnik topshiriqni ishlab chiqishda muhandislar bagaj uchun joy ham taqdim etishdi.
TSHTH bosh muhandisining ta’kidlashicha, mazkur avtobuslarga texnik xizmat ko‘rsatish ham juda oson, chunki uning barcha qismlari mexanika.
Avtobuslar qachondan harakatlanishni boshlaydi?
Avtobuslar barcha ro‘yxatga olish tartib-qoidalaridan o‘tgandan so‘ng shahar bo‘ylab tarqalishni boshlaydi. Biroq 18 metrli avtobuslar chiqishi uchun ayrim bekatlarni rekonstruksiya qilish kerak.
Transport vazirligi huzuridagi “Toshkent transport tizimini kompleks rivojlantirish loyihalari boshqarmasi” direktori Murod Abidovning “Gazeta.uz”ga ma’lum qilishicha, gormoshkali avtobuslar 13 ta eng gavjum yo‘nalishlar: 58, 93, 131 va boshqa avtobus liniyalariga o‘rnatiladi. To‘liq ro‘yxat keyinroq e’lon qilinadi.
Ushbu yo‘nalishlardagi barcha harakatlanuvchi tarkib juda katta sig‘imli — 140 yo‘lovchigacha bo‘lgan avtobuslar bilan ifodalanadi (12 metrli avtobuslar 90 kishiga mo‘ljallangan edi).
Loyiha ofisining yo‘l harakati boshqaruvi bo‘yicha eksperti Andrey Baginovning aytishicha, mutaxassislar tomonidan 131-yo‘nalishdagi to‘xtash joylari inventarizatsiya qilingan. Ularning yarmidan ko‘pi rekonstruksiya qilinishi kerak. Hozirda ularning uzunligi kamida 20−24 metr uzunlikdagi platformalarni talab qiladigan gormoshkalar o‘lchamiga mos kelmaydi.
“Albatta, kamida ikkita avtobus bir vaqtning o‘zida sig‘ishi uchun bekatlarni 32 metr yoki undan ko‘proq qilish kerak”, deya tushuntirdi Andrey Baginov.
Uning qo‘shimcha qilishicha, ko‘plab avtobus bekatlari ham kengaytirilishi kerak: “Muammo shundaki, deyarli barcha bekatlar xususiy tadbirkorlarga berilgan: do‘konlar, qahvaxonalar, kafelar va boshqa narsalar uchun. Ma’lum bo‘lishicha, avtobus to‘xtab, odamlarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri shu do‘kon devoriga tushirib qoldiradi. Buning uchun biz kerakli kenglikni ta’minlash maqsadida maydonlarni kamida 1,5−2 m ga kengaytirishni xohlaymiz.
Murod Abidov avtobus bekatlarida tadbirkorlik bilan shug‘ullanayotgan ko‘plab tadbirkorlar ko‘chmas mulk kadastrini olganini ta’kidladi. Bu esa avtobus bekatlarini shahar balansiga qaytarishni qiyinlashtiradi, chunki har bir holatda sud jarayoni zarur. Muammoni hal qilish uchun platformalar qurish osonroq, dedi u.
Andrey Baginovning aytishicha, Oloy bozori bekatida ikkita qo‘shimcha platforma paydo bo‘ladi. Bu bir bekatda avtobuslar konsentratsiyasini kamaytirish uchun zarur. Hozir ular bozorning asosiy darvozasi oldida to‘xtab, yo‘lovchilarni ikki qatorda tushiradi, yo‘lga yaqinroq qatorda esa transportga minish maydonchasi yo‘q. U quriladi. Gyote instituti tomonda yana bir platforma paydo bo‘ladi. Shunday qilib, yo‘nalishlarning yana bir qismida to‘xtash mumkin bo‘ladi va shu bilan avtobuslardagi tirbandliklar yo‘qolishi kerak.
Shuningdek, Amir Temur ko‘chasining ushbu qismida ajratilgan avtobus yo‘lagining kengligi 6 metrni tashkil qiladi. Shu tariqa, bitta avtobus yo‘lovchilarni tushirishi, ikkinchisi esa ajratilgan yo‘lak bo‘ylab bemalol o‘tishi mumkin bo‘ladi.
