Тошкентга май ойига қадар Хитойдан олиб келинган 1000 та янги катта сиғимли автобус олиб келиниши керак. Қисқа вақт ичида бунча автобус етказиб бериш ҳолати шу вақтгача кузатилмаганди.
Ҳафта охирига келиб пойтахтга заводлардан 100 та электробус ва 103 та Yutong (узунлиги 12 м), шунингдек, 30 та King Long гормошкали автобуслар (узунлиги 18 м) етиб келди. Шанба куни уларнинг тақдимоти бўлиб ўтди
«Тошшаҳартрансхизмат» корхонаси бош муҳандиси Абдужамил Азизовнинг «Газета.uz»га маълум қилишича, Хитойдан автобусларнинг ўзлари етиб келган бўлса, электробуслар ер усти юк ташиш транспортида ташилган. Сафар 10 кундан 14 кунгача давом этади, автовокзалларда автомобилларни рўйхатдан ўтказиш ҳам вақт талаб этади.
Барча 1000 та автобуслар келганидан сўнг ТШТХда ҳаракатланувчи таркибининг умумий сони 1900 та автобусни ташкил этади. Абдужамил Азизов автотураргоҳларда уларга техник хизмат кўрсатиш учун етарлича жой борлигига ишонтирди.
Ҳозир компания ҳайдовчиларни фаол равишда ишга қабул қилмоқда. Гормошкали автобусларини бошқариш учун Е тоифали гувоҳномага эга ҳайдовчилар ишга олинади. Бош вазир Абдулла Арипов топшириғига кўра, ҳайдовчилар учун шаҳар шароитида жамоат транспортида ҳаракатланиш амалиётини ўтказадиган ўқув полигони очилди.
18 метрли автобусларнинг тўртта эшиги бор. Абдужамил Азизовнинг айтишича, уларда автомобилнинг орқа ғилдираклари олд ғилдираклари ўтган йўл бўйлаб ҳаракатланадиган замонавий артикуляция тизимидан фойдаланилади. Бу автобуснинг катталигига қарамай ҳаракатланиш қобилиятини яхшилайди. Автобуснинг ташқарисида ва ён томонларида жойлашган камералар уни бошқаришни осонлаштиради.
Барча машиналар аллақачон стационар валидаторлар билан жиҳозлана бошлаган. У эшиклардаги тутқичларга ўрнатилади.
Бундан ташқари, ҳар бир эшик тепасида кирувчи ва чиқувчи йўловчиларни ҳисоблаш учун ускуналар ўрнатилган. Тизим транспорт муҳандисларига маршрутларга бўлган талабни ўрганиш ва шу маълумотлар асосида йўналишларни режалаштириш, жадвалларни, интервал ҳамда ҳаракат таркибини ўзгартириш имконини беради.
Йўловчиларни ҳисоблаш тизими.
Yutong ва King Long заводлари учун техник топшириқни ишлаб чиқишда «Тошшаҳартрансхизмат» мутахассислари «форточкаларнинг» ўлчами — баландлиги 40 см бўлишига алоҳида эътибор қаратди. Абдужамил Азизов Man ва Mercedes русумли автобусларда ойналарнинг ўлчамлари яхши вентиляция қилиш имконини бермаганини таъкидлади. Барча янги транспортлар кондиционер билан жиҳозланган.
Yutong автобусларида пардалар ҳам бор.
Гормошкали автобусларда транспортнинг олд ва орқа қисмида йўловчилар учун иккита табло бор.
Барча автобусларнинг салонида ҳар бир ўриндиқда телефонларни қувватлантириш учун USB розеткалари мавжуд.
Транспортда ногирон, ёш болали ва ҳомиладор аёллар учун махсус жойлар мавжуд. Креслоларда тушириладиган қўл суянчиқлари ҳам мавжуд. Техник топшириқни ишлаб чиқишда муҳандислар багаж учун жой ҳам тақдим этган.
Техник топшириқни ишлаб чиқишда муҳандислар багаж учун жой ҳам тақдим этишди.
ТШТҲ бош муҳандисининг таъкидлашича, мазкур автобусларга техник хизмат кўрсатиш ҳам жуда осон, чунки унинг барча қисмлари механика.
Автобуслар қачондан ҳаракатланишни бошлайди?
Автобуслар барча рўйхатга олиш тартиб-қоидаларидан ўтгандан сўнг шаҳар бўйлаб тарқалишни бошлайди. Бироқ 18 метрли автобуслар чиқиши учун айрим бекатларни реконструкция қилиш керак.
Транспорт вазирлиги ҳузуридаги «Тошкент транспорт тизимини комплекс ривожлантириш лойиҳалари бошқармаси» директори Мурод Абидовнинг «Газета.uz»га маълум қилишича, гормошкали автобуслар 13 та энг гавжум йўналишлар: 58, 93, 131 ва бошқа автобус линияларига ўрнатилади. Тўлиқ рўйхат кейинроқ эълон қилинади.
Ушбу йўналишлардаги барча ҳаракатланувчи таркиб жуда катта сиғимли — 140 йўловчигача бўлган автобуслар билан ифодаланади (12 метрли автобуслар 90 кишига мўлжалланган эди).
Лойиҳа офисининг йўл ҳаракати бошқаруви бўйича эксперти Андрей Багиновнинг айтишича, мутахассислар томонидан 131-йўналишдаги тўхташ жойлари инвентаризация қилинган. Уларнинг ярмидан кўпи реконструкция қилиниши керак. Ҳозирда уларнинг узунлиги камида 20−24 метр узунликдаги платформаларни талаб қиладиган гормошкалар ўлчамига мос келмайди.
«Албатта, камида иккита автобус бир вақтнинг ўзида сиғиши учун бекатларни 32 метр ёки ундан кўпроқ қилиш керак», дея тушунтирди Андрей Багинов.
Унинг қўшимча қилишича, кўплаб автобус бекатлари ҳам кенгайтирилиши керак: «Муаммо шундаки, деярли барча бекатлар хусусий тадбиркорларга берилган: дўконлар, қаҳвахоналар, кафелар ва бошқа нарсалар учун. Маълум бўлишича, автобус тўхтаб, одамларни тўғридан-тўғри шу дўкон деворига тушириб қолдиради. Бунинг учун биз керакли кенгликни таъминлаш мақсадида майдонларни камида 1,5−2 м га кенгайтиришни хоҳлаймиз.
Мурод Абидов автобус бекатларида тадбиркорлик билан шуғулланаётган кўплаб тадбиркорлар кўчмас мулк кадастрини олганини таъкидлади. Бу эса автобус бекатларини шаҳар балансига қайтаришни қийинлаштиради, чунки ҳар бир ҳолатда суд жараёни зарур. Муаммони ҳал қилиш учун платформалар қуриш осонроқ, деди у.
Андрей Багиновнинг айтишича, Олой бозори бекатида иккита қўшимча платформа пайдо бўлади. Бу бир бекатда автобуслар концентрациясини камайтириш учун зарур. Ҳозир улар бозорнинг асосий дарвозаси олдида тўхтаб, йўловчиларни икки қаторда туширади, йўлга яқинроқ қаторда эса транспортга миниш майдончаси йўқ. У қурилади. Гёте институти томонда яна бир платформа пайдо бўлади. Шундай қилиб, йўналишларнинг яна бир қисмида тўхташ мумкин бўлади ва шу билан автобуслардаги тирбандликлар йўқолиши керак.
Шунингдек, Амир Темур кўчасининг ушбу қисмида ажратилган автобус йўлагининг кенглиги 6 метрни ташкил қилади. Шу тариқа, битта автобус йўловчиларни тушириши, иккинчиси эса ажратилган йўлак бўйлаб бемалол ўтиши мумкин бўлади.
