Yil boshidan beri benzinning barcha markadagi turlari narxi oshdi. Bu haqda Respublika tovar xom ashyo birjasi ma’lumotlarida ma’lum qilindi.
Xususan, yanvar boshidan 8 noyabrgacha AI-80 benzinining haftalik kotirovkasi 72,1 foizga — bir tonnasi uchun 5,81 million so‘mdan 10 million so‘mgacha oshdi. Ushbu markadagi benzinning aksariyat qismi yoki 84 foizi Buxoro neftni qayta ishlash zavodi hissasiga to‘g‘ri keladi.
Ko‘rib chiqilayotgan davrda ushbu markadagi benzinning boshlang‘ich bahosi (zavod tomonidan belgilangan) o‘rtacha 72,9 foizga — bir tonna uchun 10 million so‘mgacha oshgan.
O‘tkazilgan ochiq birja savdolari natijasida Ai-80 markali benzinining boshlang‘ich va birja narxlari o‘rtasida tafovut o‘rtacha 1% dan oshmadi. Ya’ni benzin birja savdolari davomida o‘zining deyarli boshlang‘ich bahosida sotilgan.
«Shu bilan birga, jahon birjalarida ham narxlarning oshishi kuzatilmoqda. Shunday qilib, Brent markali neftning jahon narxi joriy yilda o‘rtacha 60−70 foizga oshdi», — deyiladi xabarda.
Shu bilan birga, 1 litr Ai-80 benzinining almashuv qiymati 68,8 foizga — 6,74 million so‘mdan 11,4 million so‘mgacha oshgan.
Ai-91 benzinining haftalik kotirovkasi yil boshidan buyon 68,8 foizga — bir tonna uchun 6,75 million so‘mdan 11,4 million so‘mga, bir litri esa 74,2 foizga (5400 so‘mdan 9411 so‘mga) oshdi.
Shu davrda Ai-92 benzini 69,6 foizga — bir tonnasi 6,7 million so‘mdan 11,3 million so‘mga, litri esa 47,5 foizga (5659 so‘mdan 8350 so‘mga) qimmatlashdi.
Yil boshidan buyon birjalarda Ai-95 rusumli benzinning ulgurji narxlari 45,9 foizga — bir tonnasi uchun 8,49 million so‘mdan 12,4 million so‘mgacha, litri esa 55,5 foizga (7 ming 200 so‘mdan 11 ming 200 so‘mga) oshdi.
O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi savdo tashkilotchisi (operatori) sifatida benzin bozorida shakllanayotgan holatni muntazam ravishda o‘rganib bormoqda. Birja tomonidan o‘tkazilgan tahlillar natijasi va benzin bozorida narxlarni barqarorlashtirish bo‘yicha takliflar Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi va boshqa tegishli vazirlik va idoralarga taqdim etilmoqda.
oktabr oyida benzin narxi oshishi haqidagi xabarlarga javoban «O‘zbekneftgaz» kompaniyasi o‘z yoqilg‘i quyish shoxobchalarida faqat Ai-80 benzini narxini ushlab turganini aytgan edi. Ai-91, 92 va 95 rusumli yoqilg‘i import xom ashyosidan ishlab chiqariladi, shuning uchun uning narxi nisbatan yuqori, deya ta’kidlagan kompaniya. Avvalroq Energetika vazirligi ham xuddi shunday bayonot bilan chiqqan edi.
Ai-91, Ai-92, Ai-95 markali avtobenzinlarning asosiy hajmi import xomashyosidan ishlab chiqariladi yoki tayyor holda bozor kon’yunkturasidan kelib chiqib jaxon kotirovkalariga bog‘langan holda import qilinadi. «Shuning uchun mazkur turdagi avtobenzin narxlari nisbatan yuqoriroq», — deya ma’lum qilgan «O‘zbekneftgaz».
Ushbu bayonot bilan kompaniya Ai-80 benzini import xomashyosidan ishlab chiqarilmasligini tasdiqladi. Shunday qilib, ushbu brend yoqilg‘isi va Brent neftining kotirovkalari o‘rtasida hech qanday bog‘liqlik yo‘q.
Spot nashrining yozishicha, umumiy tendensiya neft narxini ko‘rsatuvchi global o‘sish tendensiyasiga mos keladi. Biroq, hozirda, Brent nefti narxi barreliga 82−85 dollar oralig‘ida barqarorlashganida, benzin narxida keskin sakrash kuzatilmoqda — birdaniga 23 foizga.
Davlat statistika qo‘mitasining dastlabki ma’lumotlariga ko‘ra, 2021 yilning 1 sentabr holatiga ko‘ra, respublikada jami 729,4 ming tonna avtomobil benzini ishlab chiqarilgan. Avtomobil benzini ishlab chiqarish hajmi o‘tgan yilning mos davri bilan solishtirilganda 5,1% ga oshgan. 2021 yilning yanvar-sentabr oylarida O‘zbekistonga qiymati 104 mln dollarga teng bo‘lgan 289 mln litr avtomobil benzini import qilingan. Avtomobil benzini importi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 137 mln litrga oshgan.
O‘zbekistonga avtomobil benzini asosan Rossiya (140,5 mln litr), Turkmaniston (126,8 mln litr), Qozog‘iston (16 mln litr) va Iroq davlatlaridan (3,6 mln litr) import qilingan.
