Qirg‘iziston Konstitutsiyaviy sudi (KS) mamlakatda yashovchi voyaga yetgan fuqarolarning hujjatlarda otasining ismi o‘rniga onasining ismini ko‘rsatish huquqi to‘g‘risidagi qarorini bekor qildi. Bu haqda sud saytida xabar berilgan.
Xabarda aytilishicha, Konstitutsiyaviy sudning 30-iyundagi avvalgi qarorida “faqat favqulodda holatlarda” onaning ismini tanlash imkoniyati taklif qilingan. Konstitutsiyaviy sud ta’kidlaganidek, gap hayotiy fojialarni boshdan kechirgan, ruhiy yoki jismoniy yoki jismoniy jarohat olgan yoki otaning hayotidagi o‘rni bilan bog‘liq salbiy tajribalarni boshdan kechirgan, shu sababli o‘zining to‘liq ism-sharifida erkak kishining ismini qabul qilishni istamagan shaxslarning huquqlari haqida bo‘lgan.
Konstitutsiyaviy sud avvalgi qaror faqat SSSRda joriy qilingan nom berish modeliga (ism, familiya va otasining ismi) ta’sir qilgani, milliy an’analarga ko‘ra nom berish tartibi (“uulu, qizi, tegin”) sud tomonidan ko‘rib chiqilmaganini ta’kidladi.
“Ammo sudning bu pozitsiyasi aholining katta qismi onaning ismini olish institutini, umumiy qaraganda, qirg‘izz xalqining ma’naviy-axloqiy asoslar, qadriyatlar va an’analarga tajovuz qiluvchi salbiy hodisa sifatida qabul qilgani sababli keng jamoatchilik e’tiroziga sabab bo‘ldi”, — deyiladi Konstitutsiyaviy sud bayonotida.
Ana shu holatlarni inobatga olgan holda Konstitutsiyaviy sud raisi Emil Oskonbayev avvalgi qarorni qayta ko‘rib chiqish tashabbusini ilgari surdi. “Qaror atrofida “Konstitutsiyaviy sudning nufuzi va fuqarolarning konstitutsiyaviy odil sudlovga ishonchi darajasiga putur yetkazuvchi vaziyat yuzaga keldi”, — deyiladi bayonotda
oktabr oyi boshida Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov Konstitutsiyaviy sud to‘g‘risidagi qonunga uning qarorlarini, jumladan, xalqning “axloqiy va axloqiy qadriyatlariga” zid bo‘lgan holatlarni qayta ko‘rib chiqish imkonini beruvchi o‘zgartirishlarni imzoladi. O‘zgartirishlar kiritilishiga aynan Konstitutsiyaviy sudning mamlakat aholisiga ona ismini olishiga ruxsat bergan qarori sabab bo‘ldi. Bungacha Konstitutsiyaviy sudning qarorlari yakuniy bo‘lib, qayta ko‘rib chiqilishi shart emas edi.
