2021 yilning bahoridan boshlab O‘zbekiston tadbirkorlari yo‘llardagi qoidabuzarliklarni foto va videoga yozib olish uchun yo‘llarga kamera va radarlar o‘rnatish imkoniyatiga ega bo‘lishdi. Loyiha doirasida 2022 yil oxirigacha 3356 ta aqlli videokamera va 763 ta statsionar radarlar o‘rnatish rejalashtirilgan.
Toshkent ko‘chalarida 28 fotoradar, shuningdek yo‘l harakati qoidalarini buzilganligini qayd etadigan 89 ta aqlli kamera ishlayapti. Yo‘l harakati qoidabuzarliklari to‘g‘risidagi video yozuvlarni qabul qiluvchi portal ishlayapti: video.yhxbb.uz (yaqinda «Gazeta.uz» saytning ishlashi bilan bog‘liq muammo va kamchiliklar haqida yozgandi).
Afsuski, har doim ham jarima haqida tezkor ma’lumot olishning imkoni yo‘q: xatning yuborilishi turli sabablarga ko‘ra kechikishi yoki mashina ro‘yxatdan o‘tkazilgan manzilida hech kim yashamasligi mumkin.
Natijada, haydovchi jarimani 30% chegirma bilan to‘lay olmaydi (jarima to‘g‘risidagi qaror chiqarilganidan keyin 15 kun ichida amal qiladi), shuningdek, agar mashina 60 kun ichida jarimani to‘lamaganlik uchun jarima maydoniga joylashtirilsa, bir muddat mashina bilan xayrlashish xavfi tug‘iladi.
Yo‘l harakati qoidalarini (YHQ) buzganlik uchun jarimalarni kuzatish, ularni tezroq to‘lash va kerak bo‘lganda norozilik bildirish to‘g‘risida «Gazeta.uz» qo‘llanmasida.
Jarimalarni qanday kuzatish mumkin
Yo‘l harakati qoidalarini buzganlik uchun jarimalar mavjudligini turli yo‘llar orqali kuzatish mumkin.
SMS orqali. Jarimani tekshirishning eng oson yo‘li (avtorizatsiya va ro‘yxatdan o‘tmasdan) — «avtomobil raqami» bo‘shliq «texpasportning seriyasi va ro‘yxatga olish raqami» formatida 8860 raqamiga SMS yuboriladi. Misol: 01A123AA AAS1234567.
Xizmat UMS, Ucell, Uztelecom va Beeline abonentlari uchun ishlaydi. Kiruvchi SMS narxi 210 so‘m. Javob darhol taqdim etiladi.
Yagona davlat xizmatlari portali (YADXP) orqali. Agar siz portaldan birinchi marta foydalanayotgan bo‘lsangiz, ro‘yxatdan o‘tishingiz kerak (my.gov.uz), keyin mashina haqidagi ma’lumotlarni kiriting: davlat raqami, transport vositasini ro‘yxatdan o‘tkazish guvohnomasining seriyasi va raqami (texpasport), sug‘urta kompaniyasi va polis raqami.
Avtotransport vositasi tizimga qo‘shilganidan so‘ng siz «Avtomobil to‘g‘risida ma’lumot» sahifasida yo‘l harakati jarimalarini bepul kuzatishingiz mumkin. Ular YHXBB ma’lumotlar bazasida paydo bo‘lgandan so‘ng darhol bu yerda ko‘rsatiladi.
To‘lov ilovalarida. Click yoki PayMe va boshqa to‘lov ilovalarida «Jarimalar monitoringi» xizmatini yoqtirish mumkin. Avval avtomobilni qo‘shish kerak: davlat raqami, texpasportning seriyasi va ro‘yxatga olish raqami va telefon raqamini ko‘rsatish kerak. Tizimda ushbu mashina uchun jarimalar paydo bo‘lganda, smartfonga SMS-xabar keladi.
Muhim: bitta telefon raqamiga faqat bitta mashina biriktirilishi mumkin. Xizmat narxi oyiga 2000 so‘m.
YHQni buzganlik uchun jarimani to‘lash
Agar jarima buyruq chiqarilgan kundan boshlab birinchi 15 kun ichida to‘lansa, 30% chegirma olish mumkin. Masalan, qizil chiroqda to‘xtamaslik uchun jarima miqdori 540 ming so‘m (BHMning ikki baravari) bo‘lsa, u holda jarimani to‘lash uchun dastlabki 15 kunda 378 ming so‘m to‘lash kifoya. Chegirma avtomatik ravishda hisoblanadi.
Chegirma quyidagi hollarda qo‘llanilmaydi:
- ma’muriy huquqbuzarlik uchun sud tomonidan jarima solinishi;
- jarima solish to‘g‘risidagi buyruq ustidan shikoyat qilish yoki norozilik bildirish;
- ma’muriy jazo qo‘llanilgandan keyin bir yil ichida bir xil qoidabuzarlikni takroran sodir etish.
Jarimani to‘lash uchun jarima bo‘yicha qarorning raqamini va miqdorini bilish kifoya. Bu ma’lumotlarni pochta orqali olingan jarima to‘g‘risidagi buyruqning qog‘oz nusxasidan yoki SMS-xabardan olish mumkin. Qaror raqamiga misol: RR21413047652.
To‘lov ilovasi orqali. Ko‘pgina to‘lov ilovalarida «YHXBB jarimalari» bo‘limi mavjud. Bunda qaror raqamini kiritish kifoya, shundan so‘ng to‘lov miqdori (agar qaror chiqarilgan kundan boshlab 15 kundan oshmagan bo‘lsa, chegirma hisobga olingan holda), mashina egasining ismi sharifi va qoidabuzarlik turi paydo bo‘ladi.
Bank kassasida. To‘lov uchun O‘zbekistondagi istalgan bank (filial) kassasiga murojaat qilib, jarima qarorini taqdim etish mumkin. Jarimani har qanday qulay usulda to‘lash mumkin.
Tuman YHXBda. Har bir tumanning YHXBsida jarima to‘lash mumkin bo‘lgan kassa bor.
Jarima tafsilotlarini bilish yoki unga norozilik bildirish
Agar siz jarima xatolik bilan belgilangan deb hisoblasangiz, YHXDXga quyidagi raqam orqali murojaat qilishingiz mumkin: (+998) 71−254−22−16.
Agar jarima to‘g‘risidagi buyruq video.yhxbb.uz portali orqali chiqarilgan bo‘lsa, qoidabuzarlik videosini ushbu portalning o‘zida ko‘rish mumkin. Bu uchun qidiruv sahifasida avtomobilning davlat raqamini yoki buyruq raqamini ko‘rsatish kifoya. Qidiruv natijasida tizimda mavjud bo‘lgan barcha qoidabuzarliklar videolari ko‘rsatiladi.
Agar siz jarima bilan rozi bo‘lmasangiz yoki qoidabuzarlik videosini shaxsan ko‘rishni xohlasangiz shahar, tuman yoki viloyat IIB YHXBga murojaat qilishingiz mumkin.
