Президент Шавкат Мирзиёев 27 апрель куни «Рақамли технологияларни ривожлантириш» ҳамда «Тадбиркорлик субъектлари учун қулай шарт-шароитлар яратиш» мақсадида давлат раҳбарининг бир қатор ҳужжатларига ўзгартиришлар киритиш тўғрисидаги қарорни имзолади.
«Газета.uz» аввалроқ президент ҳузуридаги президент ҳузуридаги Лойиҳа бошқаруви миллий агентлиги президент ҳузуридаги Ўзбекистон Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги этиб қайта ташкил этилгани ҳақида ёзган эди. Унинг асосий вазифаси крипто-активлар айланмаси соҳасида ягона давлат сиёсатини ишлаб чиқиш ва амалга оширишдан иборатдир. Крипто-валюта технологияларини жорий қилувчи компаниялар солиқлардан бутунлай озод қилинади.
Фармон билан крипто-активлар айланмаси соҳасида тартибга солиш махсус режими («тартибга солиш қумдони» махсус режими) тўғрисидаги низом тасдиқланди. Махсус режим иштирокчилари рўйхатга олинганидан кейин уч йилдан кўп бўлмаган муддатга лицензия ва рухсатномаларсиз тажриба лойиҳаларини амалга оширишлари мумкин.
Майнинг Истиқболли лойиҳалар миллий агентлигида мажбурий рўйхатдан ўтказилиши керак ва лицензияланган фаолият тури ҳисобланмайди. Майнерларни рўйхатга олиш фақат Интернет орқали электрон шаклда амалга оширилади. Улар фақат рўйхатга олиш пайтида кўрсатилган манзилда, ёнғин хавфсизлиги чоралари ва санитария меъёрлари ва қоидаларига риоя қилган ҳолда ишлашлари мумкин.
Қуёш фотоэлектр станциясида ишлаб чиқарилган электр энергиясидан фойдаланган ҳолда фақат юридик шахслар майнинг билан шуғулланиши мумкин. Бундай ҳолатда улар қайта тикланувчи энергия манбаларидан фойдаланиш соҳасидаги солиқ, божхона ва бошқа имтиёз ва преференциялардан фойдаланиш ҳуқуқига эга.
Майнинг учун ягона электр энергетика тизимига уланган ҳолда энергиядан фойдаланилган тақдирда, тўловлар белгиланган тарифга нисбатан 2 баравар ўсувчи коэффициентга мувофиқ тўланади. Тармоққа ноқонуний уланишда эса 5 баравар ўсувчи тариф бўйича тўлаш талаб қилинади.
Тиғиз даврда истеъмол қилинган электр энергияси учун тегишли тарифларга Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланган устамалар қўлланилади.
Истеъмол қилинган электр энергиясини ҳисоби алоҳида ўлчаш мосламасини ўрнатиш орқали амалга оширилади.
Хизматлар провайдерлари жисмоний ёки юридик шахсларга, шу жумладан, уларнинг номидан крипто-активларни сотиб олиш, сотиш ва (ёки) алмашиш, сақлаш, чиқариш, жойлаштириш ва бошқариш бўйича хизматлар кўрсатади. Хизмат кўрсатувчи провайдерлар ҳам фақат юридик шахслар — Ўзбекистон резидентлари бўлиши мумкин.
Хизматлар провайдерлари турларига:
- крипто-биржа — крипто-активларни сотиб олиш, сотиш ва (ёки) айирбошлаш учун электрон платформани тақдим этувчи ташкилот;
- майнинг-пул — майнинг жараёнини таъминлаш мақсадида ҳисоблаш қувватларини бирлаштирувчи электрон платформани тақдим этувчи ташкилот;
- крипто-депозитарий — крипто-активларни сотиб олиш ва (ёки) сотиш юзасидан хизматлар кўрсатиш бўйича электрон платформа ва (ёки) техник ва дастурий воситалар мажмуини тақдим этувчи ташкилот;
- крипто-дўкон — крипто-активларини сотиб олиш ва (ёки) сотиш юзасидан хизматлар кўрсатиш бўйича электрон платформа ва (ёки) техник ва дастурий воситалар мажмуини тақдим этувчи ташкилот киради.
2023 йил 1 январдан Ўзбекистон фуқаролари ва юридик шахслари криптоактивларни фақат миллий провайдерлар орқали сотиб олишлари, сотишлари ва (ёки) алмашишлари мумкин бўлади.
Лицензиялаш талаблари ва шартлари доирасида хизматлар провайдерлари платформа ва бошқа дастурий таъминотни Ўзбекистондаги серверларга жойлаштириши, крипто-активлар билан боғлиқ барча операциялар бўйича маълумотларни, платформа иштирокчиларининг идентификация маълумотларини, хизматлар провайдерининг платформа иштирокчилари билан муносабатларига оид материалларни (шу жумладан платформа иштирокчилари ўртасида), шу жумладан иш ёзишмаларини беш йил давомида сақлаши шарт.
Бундан ташқари, криптовалютадан тўлов ва тўловларни қабул қилиш воситаси сифатида фойдаланиш, шунингдек, рекламанинг бир қисми сифатида криптовалюта билан боғлиқ фаолиятнинг рентабеллигини ваъда қилиш, бундай операцияларни бойишнинг енгил усули сифатида реклама қилиш тақиқланади.
Рўйхатдан ўтиш чоғида хизматлар провайдерлари камида 5000 та базавий ҳисоб-китоб бирликлари (1,35 млрд сўм) бўлган устав капиталига эга бўлиши керак, шундан 3000 БҲКБ Ўзбекистон банкларидаги алоҳида ҳисобварақда сақланади.
Жисмоний ва юридик шахсларнинг криптоактивлар билан Ўзбекистон ҳудудидаги операциялари солиққа тортилмайди, даромадлари эса солиқ солинадиган базага киритилмайди. Криптовалюталар билан боғлиқ валюта операциялари валютани тартибга солиш тўғрисидаги қонун ҳужжатлари билан тартибга солинмайди.
