Qurilish sohasida ish o‘rinlarini qonuniylashtirish uchun 2024-yil 1-apreldan ayrim obyektlarni qurish uchun zarur bo‘lgan ishchilar soni me’yorini joriy etish rejalashtirilmoqda, dedi Senat yalpi majlisida bosh vazir o‘rinbosari Jamshid Qo‘chqorov. Uning so‘zlariga ko‘ra, birinchi bosqichda bu davlat budjetidan moliyalashtiriladigan qurilishlarga ta’sir qiladi.
O‘zbekiston bosh vaziri o‘rinbosari, iqtisodiyot va moliya vaziri Jamshid Qo‘chqorov 20-dekabr kuni Oliy Majlis Senatining majlisida qurilish sohasida ish o‘rinlarini qanday qonuniylashtirish rejalashtirilgani haqida gapirdi, deb xabar berdi “Gazeta.uz” muxbiri.
Unga ko‘ra, 11 oy davomida mamlakatda 520 ming ish o‘rni qonuniylashtirildi, ya’ni ishchilar shaxsiy daromad solig‘i to‘lovchilariga aylandi. Uning ta’kidlashicha, eng ko‘p yashirin ish o‘rinlari qurilish, savdo, jumladan, umumiy ovqatlanish va xizmat ko‘rsatish sohalarida joylashgan.
Ishchilarni qonuniylashtirishdan tashqari, mehnat shartnomasi va ishchilarga qo‘yiladigan malaka talablari bilan bog‘liq muammolar ham bor, deydi u.
Qo‘chqorov avvalroq ta’kidlaganidek, norasmiy iqtisodiyotni oqlash maqsadida Prezident administratsiyasi bilan birgalikda davlat rahbarining qarori loyihasi tayyorlandi va u yakuniy ma’qullash bosqichida.
Hujjatga ko‘ra, uning ta’kidlashicha, 2024-yil 1-apreldan ma’lum bir obyektni qurish uchun “kerak bo‘lgan ishchilar sonini ko‘rsatish me’yori” joriy etiladi. Birinchi bosqichda talab faqat budjet mablag‘lari hisobidan qurilgan obyektlarga nisbatan qo‘llaniladi.
“Kompaniyalar juda katta loyihalarni quradilar, lekin uning xodimlari ro‘yxati bor-yo‘g‘i to‘rt kishidan iborat. Bunday ko‘p qavatli uylarni to‘rt kishi qurishi mumkin emas. Shuning uchun bu me’yorni [kerakli ishchilar soni bo‘yicha] budjetdan moliyalashtiriladigan obyektlar qurilishida joriy qilamiz”, — dedi Jamshid Qo‘chqorov.
Bundan tashqari, tasdiqlangan malakaga ega bo‘lgan ishchilar soni bo‘yicha me’yor bosqichma-bosqich joriy etiladi, bu ham birinchi navbatda budjetdan moliyalashtiriladigan obyektlarga ta’sir qiladi. “Masalan, maktab qurishda qurilish me’yorlariga ko‘ra, bitta usta, bitta betonchi, to‘rtta g‘isht teruvchi [usta] va to‘rtta pardozchi kerak bo‘ladi. Ya’ni, malakasi tasdiqlangan ishchilar soni bo‘yicha talab kiritamiz”, — dedi bosh vazir o‘rinbosari.
Jamshid Qo‘chqorov Bandlik va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi tomonidan hozirda turli malakalarga bo‘lgan talablar ishlab chiqilayotganini ta’kidladi. “Ular tasdiqlanishi kerak, keyin esa imtihonlar o‘tkazilishi kerak. Endi biz hammaning malakasini darhol tasdiqlay olmaymiz, bunday imkoniyatlarimiz yo‘q”, — dedi u.
Iqtisodiyot va moliya vazirligi rahbari Bandlik vazirligi tomonidan hokim o‘rinbosarlari bilan birgalikda Samarqand viloyatida uyma-uy yurib, ishsizlar va ijtimoiy yordamga muhtoj fuqarolarning haqiqiy sonini aniqlash maqsadida o‘rganilganini ma’lum qildi.
“Ma’lum bo‘ldiki, rasmiy statistika bo‘yicha bu hududda ishsizlar soni 10 ming nafarni tashkil etgan bo‘lsa, uyma-uy yurib chiqqanda ularning soni 3000 nafar bo‘lib chiqdi. Nima uchun? Chunki kimdir norasmiy ravishda quruvchi, boshqasi norasmiy ravishda do‘konda ishlaydi va hokazo. Bir so‘z bilan aytganda, bu juda katta va murakkab muammo”, — dedi bosh vazir o‘rinbosari.
2022-yil iyun oyida Soliq qo‘mitasi qurilish sohasida soliq to‘lashdan bo‘yin tovlash sxemasini e’lon qildi. Bularga xodimlarning haqiqiy sonini, bajarilgan ishlarning haqiqiy hajmini yashirish, xarajatlarni sun’iy ravishda oshirish va boshqalar kiradi.
