1-noyabr kuni Toshkentda Shanxay hamkorlik tashkilotiga a’zo davlatlarning birinchi transport forumi bo‘lib o‘tdi. Uning mehmonlari alohida mamlakatlar va butun hududlarni rivojlantirish strategiyasining muhim tarkibiy qismlari sifatida transport sanoati va tranzit yo‘laklarini rivojlantirish istiqbollari haqida fikr almashdi. Bu haqda “Gazeta.uz” muxbiri xabar berdi.
O‘tgan yilning sentabrida Shavkat Mirziyoyev SHHTning Samarqandda bo‘lib o‘tgan sammitida tashkilot davlatlarining birinchi transport forumini O‘zbekistonda o‘tkazishni taklif qilgan edi. O‘tgan yil davomida ko‘plab jahon va mintaqaviy yetakchilar geosiyosiy beqarorlik sharoitida logistika ta’minot zanjirlarining muvaffaqiyatsizliklari haqida gapirdi. Bu so‘zlarni amaliy natijalarga aylantirish uchun ma’lum bir soha mutaxassislari va rahbarlari uchrashuvlarining yangi formatlari zarurligi ta’kidlandi.
Foto: TransLogistica Uzbekistan
Shanxay hamkorlik tashkilotining transport forumi Toshkentda kuz faslida an’anaviy bo‘lib kelayotgan TransLogistica Uzbekistan xalqaro ko‘rgazmasi muhitiga mantiqan mos tushadi. 2023-yilda 15 mamlakatdan 60 dan ortiq kompaniya transport, yo‘lovchi va yuk tashish xizmatlari, logistika xizmatlari, transport axborot texnologiyalari sohasida o‘z yechimlarini taqdim etdi.
Transport forumiga SHHTga a’zo deyarli barcha davlatlarning tegishli vazirlik va idoralari rahbarlari tashrif buyurdi. Tashkilot bosh kotibi o‘rinbosari Soyxal Xon SHHTning transport ufqlari faqat kengayib borayotganini ta’kidladi
“Eron va keyinchalik Belarusning qo‘shilishi SHHT makonida transport kommunikatsiyalarini rivojlantirish uchun yangi imkoniyatlar ochadi”, — dedi forumda so‘zlagan SHHT bosh kotibi o‘rinbosari. Uning ta’kidlashicha, tashkilot a’zolarining yarmi tranzit mamlakatlar, ba’zi mamlakatlar esa dengizga chiqish imkoni yo‘q. “Shu munosabat bilan biz SHHT ishtirokchilari uchun kelishilgan tranzit siyosatini, jumladan, yuklarning yagona monitoringini olib borishni muhim deb bilamiz”, — dedi u.
Forumda muhokamalarning asosiy vektorini O‘zbekiston transport vaziri Ilhom Mahkamov belgilab berdi. O‘zbekiston tomoni takliflar portfelida muqobil transport yo‘laklarini tashkil etish, transport arteriyalari va chegara hududlari bo‘ylab yirik multimodal logistika markazlarini barpo etish, chegara nazorati punktlarida 24/7 rejimida ishlashni tashkil etish va logistika sohasida raqamli texnologiyalar va intellektual tizimlarning joriy etilish o‘rin olgan.
Qozog‘iston transport vaziri o‘rinbosari Talgat Lastayev o‘z departamentining havo yo‘nalishlari va aviakompaniya xarajatlarini optimallashtirish bo‘yicha olib borayotgan ishlari haqida gapirdi. Pokiston temir yo‘llari vaziri Shahid Ashraf Tarar Transafg‘on temir yo‘li loyihasining afzalliklarini yana bir bor ta’kidladi.
Rossiya transport vaziri o‘rinbosari Dmitriy Zverev SHHT hamkorlariga investitsion transport loyihalarini sinxronlashtirish va ushbu infratuzilmaga sarmoya kiritish mexanizmlarini yaratishni taklif qildi. Xitoy transport vaziri o‘rinbosari Li Yang tashkilotga a’zo mamlakatlar transport vazirlari yig‘ilishi mexanizmidan foydalanish, avtomobil transporti sohasida allaqachon erishilgan kelishuvlarni amalga oshirish va Xitoy va Yevropa o‘rtasidagi yo‘nalishlarda yangi logistika markazlarini ochish muhimligini ta’kidladi.
Yangi transport yo‘laklarini qurishda Xitoyning SHHTdagi transport vektori eng muhimi bo‘lib qolmoqda. Avvalo, bu Xitoy — Qirg‘iziston — O‘zbekiston temir yo‘li qurilishi bo‘yicha uzoq muddatli loyihadir. Yevrosiyo iqtisodiy komissiyasi (YIK) energetika va infratuzilma vaziri Arzibek Qo‘joshevning so‘zlariga ko‘ra, ushbu yo‘nalish “Yevrosiyo kontinental ko‘prigi”ning janubiy tarmog‘iga aylanadi va Janubi-Sharqiy Osiyo va Yaqin Sharq bozorlariga temir yo‘l yo‘nalishini ochadi.
Bundan tashqari, YIK ma’lumotlariga ko‘ra, Xitoy — Yevropa — Xitoy konteyner tranziti yo‘nalishini rivojlantirish SHHT mamlakatlari uchun ham alohida ahamiyatga ega. Bunda yuk tashishning yillik o‘sishi 10 foizni, 2026-yilga kelib ularning hajmi 1 million konteynerni tashkil etadi.
Tadbir doirasida ikkita — “Belarus — Rossiya — Qozog‘iston — O‘zbekiston — Afg‘oniston — Pokiston” va “Rossiya — Kaspiy dengizi — Turkmaniston — O‘zbekiston — Qirg‘iziston” yangi xalqaro transport yo‘laklarini yaratish bo‘yicha memorandumlar imzolandi.
Forumning ishtirokchilari geosiyosiy beqarorlik sharoitida yangi geografik transport zanjirini yaratishdi. Shuningdek, ular Toshkentda transport forumini yillik tadbirga aylantirishni taklif qildi.
