1 ноябрь куни Тошкентда Шанхай ҳамкорлик ташкилотига аъзо давлатларнинг биринчи транспорт форуми бўлиб ўтди. Унинг меҳмонлари алоҳида мамлакатлар ва бутун ҳудудларни ривожлантириш стратегиясининг муҳим таркибий қисмлари сифатида транспорт саноати ва транзит йўлакларини ривожлантириш истиқболлари ҳақида фикр алмашди. Бу ҳақда «Газета.uz» мухбири хабар берди.
Ўтган йилнинг сентябрида Шавкат Мирзиёев ШҲТнинг Самарқандда бўлиб ўтган саммитида ташкилот давлатларининг биринчи транспорт форумини Ўзбекистонда ўтказишни таклиф қилган эди. Ўтган йил давомида кўплаб жаҳон ва минтақавий етакчилар геосиёсий беқарорлик шароитида логистика таъминот занжирларининг муваффақиятсизликлари ҳақида гапирди. Бу сўзларни амалий натижаларга айлантириш учун маълум бир соҳа мутахассислари ва раҳбарлари учрашувларининг янги форматлари зарурлиги таъкидланди.
Фото: TransLogistica Uzbekistan
Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг транспорт форуми Тошкентда куз фаслида анъанавий бўлиб келаётган TransLogistica Uzbekistan халқаро кўргазмаси муҳитига мантиқан мос тушади. 2023 йилда 15 мамлакатдан 60 дан ортиқ компания транспорт, йўловчи ва юк ташиш хизматлари, логистика хизматлари, транспорт ахборот технологиялари соҳасида ўз ечимларини тақдим этди.
Транспорт форумига ШҲТга аъзо деярли барча давлатларнинг тегишли вазирлик ва идоралари раҳбарлари ташриф буюрди. Ташкилот бош котиби ўринбосари Сойхал Хон ШҲТнинг транспорт уфқлари фақат кенгайиб бораётганини таъкидлади
«Эрон ва кейинчалик Беларуснинг қўшилиши ШҲТ маконида транспорт коммуникацияларини ривожлантириш учун янги имкониятлар очади», — деди форумда сўзлаган ШҲТ бош котиби ўринбосари. Унинг таъкидлашича, ташкилот аъзоларининг ярми транзит мамлакатлар, баъзи мамлакатлар эса денгизга чиқиш имкони йўқ. «Шу муносабат билан биз ШҲТ иштирокчилари учун келишилган транзит сиёсатини, жумладан, юкларнинг ягона мониторингини олиб боришни муҳим деб биламиз», — деди у.
Форумда муҳокамаларнинг асосий векторини Ўзбекистон транспорт вазири Илҳом Маҳкамов белгилаб берди. Ўзбекистон томони таклифлар портфелида муқобил транспорт йўлакларини ташкил этиш, транспорт артериялари ва чегара ҳудудлари бўйлаб йирик мультимодал логистика марказларини барпо этиш, чегара назорати пунктларида 24/7 режимида ишлашни ташкил этиш ва логистика соҳасида рақамли технологиялар ва интеллектуал тизимларнинг жорий этилиш ўрин олган.
Қозоғистон транспорт вазири ўринбосари Талгат Ластаев ўз департаментининг ҳаво йўналишлари ва авиакомпания харажатларини оптималлаштириш бўйича олиб бораётган ишлари ҳақида гапирди. Покистон темир йўллари вазири Шаҳид Ашраф Тарар Трансафғон темир йўли лойиҳасининг афзалликларини яна бир бор таъкидлади.
Россия транспорт вазири ўринбосари Дмитрий Зверев ШҲТ ҳамкорларига инвестицион транспорт лойиҳаларини синхронлаштириш ва ушбу инфратузилмага сармоя киритиш механизмларини яратишни таклиф қилди. Хитой транспорт вазири ўринбосари Ли Янг ташкилотга аъзо мамлакатлар транспорт вазирлари йиғилиши механизмидан фойдаланиш, автомобиль транспорти соҳасида аллақачон эришилган келишувларни амалга ошириш ва Хитой ва Европа ўртасидаги йўналишларда янги логистика марказларини очиш муҳимлигини таъкидлади.
Янги транспорт йўлакларини қуришда Хитойнинг ШҲТдаги транспорт вектори энг муҳими бўлиб қолмоқда. Аввало, бу Хитой — Қирғизистон — Ўзбекистон темир йўли қурилиши бўйича узоқ муддатли лойиҳадир. Евросиё иқтисодий комиссияси (ЙИК) энергетика ва инфратузилма вазири Арзибек Қўжошевнинг сўзларига кўра, ушбу йўналиш «Евросиё континентал кўприги»нинг жанубий тармоғига айланади ва Жануби-Шарқий Осиё ва Яқин Шарқ бозорларига темир йўл йўналишини очади.
Бундан ташқари, ЙИК маълумотларига кўра, Хитой — Европа — Хитой контейнер транзити йўналишини ривожлантириш ШҲТ мамлакатлари учун ҳам алоҳида аҳамиятга эга. Бунда юк ташишнинг йиллик ўсиши 10 фоизни, 2026 йилга келиб уларнинг ҳажми 1 миллион контейнерни ташкил этади.
Тадбир доирасида иккита — «Беларус — Россия — Қозоғистон — Ўзбекистон — Афғонистон — Покистон» ва «Россия — Каспий денгизи — Туркманистон — Ўзбекистон — Қирғизистон» янги халқаро транспорт йўлакларини яратиш бўйича меморандумлар имзоланди.
Форумнинг иштирокчилари геосиёсий беқарорлик шароитида янги географик транспорт занжирини яратишди. Шунингдек, улар Тошкентда транспорт форумини йиллик тадбирга айлантиришни таклиф қилди.
