O‘zbekistonda Yandex Go orqali xizmatlar ko‘rsatishdan tushgan daromadning 84 foizi haydovchilarning o‘z ixtiyorida qoladi. Bu haqda Soliq qo‘mitasi matbuot xizmati OAV va ijtimoiy tarmoqlarda mamlakatdagi eng mashhur taksi agregatorlaridan biri soliq to‘laydimi yoki yo‘qmi, degan muhokamalar fonida ma’lum qildi.

O‘zbekistonda Yandex Go qanday tartibga solinadi?

Soliq kodeksiga ko‘ra, Yandex Go ilovasini taqdim etuvchi Ridetech International B. V. (2020 yil 30 iyungacha u Yandex Taxi BV deb nomlangan) Niderlandiya rezidenti hisoblanadi. O‘zbekiston Soliq kodeksiga muvofiq, kompaniya xizmatlarni sotish uchun QQS va O‘zbekistondagi manbalardan olingan norezident daromadlaridan soliq to‘lashi shart.

Soliq kodeksining 255-moddasiga ko‘ra, agar chet el kompaniyalari sotiladigan joyi respublika hududi bo‘lgan O‘zbekiston yuridik shaxslariga elektron xizmatlar ko‘rsatsa, ushbu xizmatlarning xaridorlari soliq agenti deb e’tirof etiladi.

«Ridetech International O‘zbekistonda yuridik shaxslarga xizmatlar taqdim etayotganini hisobga olsak, soliq agentlari transport xizmatlarini ko‘rsatuvchi mahalliy korxonalardir», — deyiladi hisobotda.

Bugungi kunda mamlakatda Yandex Go xizmatlarini taqdim etuvchi 135 ta tashuvchi kompaniya mavjud.

Xizmat daromadlari qanday taqsimlanadi?

2021−2022 yillarda O‘zbekistonda 135 ta tashuvchi kompaniyaning Yandex Go xizmati orqali xizmatlar ko‘rsatishdan tushgan umumiy daromadi 1,06 trln so‘mni tashkil etdi, bu quyidagicha taqsimlanadi:

  • daromadning 84 foizi yoki 889,6 mlrd so‘mi jismoniy shaxslarga — haydovchilarga;
  • 5 foizi yoki 53 mlrd so‘m tashuvchi kompaniyalarga;
  • 11% yoki 116,5 mlrd so‘m — Ridetech International`ga.

Qancha soliq to‘langan?

2021−2022 yillarda Ridetech International kompaniyasi tomonidan ko‘rsatilgan xizmatlar uchun soliq agentlari tomonidan (116,5 mlrd so‘m miqdorida) budjetga 17,5 mlrd so‘m QQS to‘langan.

Soliq kodeksining 351-moddasiga ko‘ra, Ridetech International kompaniyasining tashuvchi kompaniyalarga Yandex Go ilovasidan foydalanish huquqini berishdan olgan daromadi royalti sifatida tan olinadi va norezident daromad solig‘iga tortiladi.

Shu bilan birga, O‘zbekiston va Niderlandiya o‘rtasida 2001 yil 18 yanvarda tuzilgan daromadlarga ikki tomonlama soliq solishga yo‘l qo‘ymaslik hamda daromad va kapitalga soliq to‘lashdan bo‘yin tovlashning oldini olish to‘g‘risidagi konvensiyaga muvofiq, royalti tarzidagi daromadga soliq stavkasi 0 foizni tashkil etadi. Shuning uchun Ridetech International kompaniyasining O‘zbekistondagi manbalaridan olinadigan daromadi soliqqa tortilmaydi, deyiladi hisobotda.

Soliq kodeksining 237-moddasiga muvofiq, tashuvchi kompaniyalar umumiy belgilangan soliqlarning to‘lovchilari hisoblanadi. Jumladan, so‘nggi ikki yilda 135 ta aviatashuvchi kompaniyaga kompaniyaga jami 1,059 trln so‘mlik xizmatlar ko‘rsatganliklari uchun 5 foiz yoki 53 mlrd so‘m daromad olgan.

Ushbu korxonalar tomonidan 2021−2022 yillar davomida daromaddan 15,2 mlrd so‘m soliq to‘langan:

  • 9,7 mlrd so‘m — QQS;
  • 1,6 mlrd so‘m — daromad solig‘i;
  • 3,9 mlrd so‘m — jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i.

Soliq kodeksiga ko‘ra, O‘zbekistonda 81 mingdan ortiq yakka tartibdagi haydovchilar Yandex Go xizmatiga ulangan va tuzilgan shartnomalarga ko‘ra, jami daromadning 84 foizi ushbu fuqarolarda qolmoqda.

Xususan, 2021−2022 yillarda mazkur shaxslarning daromadi sifatida 889,6 mlrd so‘m mablag‘ mavjud bo‘lgan.

Soliq qo‘mitasi, shuningdek, Yandex Go platformasini soliq organlarining axborot tizimi bilan integratsiyalash, xususan, fiskal belgili cheklarni avtomatik shakllantirish bo‘yicha ishlar olib borilayotgani haqida xabar berdi.

Eslatib o‘tamiz, avvalroq Rossiyaning Yandex Go taksi xizmatining O‘zbekistondagi faoliyati tufayli Monopoliyaga qarshi organ va Soliq qo‘mitasi tanqid qilingan edi. Raqobatni rivojlantirish qo‘mitasi Yandex.Taxi va boshqa xorijiy xizmatlarda ro‘yxatdan o‘tmaslik monopoliyaga qarshi tartibga solishda qiyinchiliklar tug‘dirayotganini tan olgandi.