Ўзбекистонда Yandex Go орқали хизматлар кўрсатишдан тушган даромаднинг 84 фоизи ҳайдовчиларнинг ўз ихтиёрида қолади. Бу ҳақда Солиқ қўмитаси матбуот хизмати ОАВ ва ижтимоий тармоқларда мамлакатдаги энг машҳур такси агрегаторларидан бири солиқ тўлайдими ёки йўқми, деган муҳокамалар фонида маълум қилди.

Ўзбекистонда Yandex Go қандай тартибга солинади?

Солиқ кодексига кўра, Yandex Go иловасини тақдим этувчи Ridetech International B. V. (2020 йил 30 июнгача у Yandex Taxi BV деб номланган) Нидерландия резиденти ҳисобланади. Ўзбекистон Солиқ кодексига мувофиқ, компания хизматларни сотиш учун ҚҚС ва Ўзбекистондаги манбалардан олинган норезидент даромадларидан солиқ тўлаши шарт.

Солиқ кодексининг 255-моддасига кўра, агар чет эл компаниялари сотиладиган жойи республика ҳудуди бўлган Ўзбекистон юридик шахсларига электрон хизматлар кўрсатса, ушбу хизматларнинг харидорлари солиқ агенти деб эътироф этилади.

«Ridetech International Ўзбекистонда юридик шахсларга хизматлар тақдим этаётганини ҳисобга олсак, солиқ агентлари транспорт хизматларини кўрсатувчи маҳаллий корхоналардир», — дейилади ҳисоботда.

Бугунги кунда мамлакатда Yandex Go хизматларини тақдим этувчи 135 та ташувчи компания мавжуд.

Хизмат даромадлари қандай тақсимланади?

2021−2022 йилларда Ўзбекистонда 135 та ташувчи компаниянинг Yandex Go хизмати орқали хизматлар кўрсатишдан тушган умумий даромади 1,06 трлн сўмни ташкил этди, бу қуйидагича тақсимланади:

  • даромаднинг 84 фоизи ёки 889,6 млрд сўми жисмоний шахсларга — ҳайдовчиларга;
  • 5 фоизи ёки 53 млрд сўм ташувчи компанияларга;
  • 11% ёки 116,5 млрд сўм — Ridetech International`га.

Қанча солиқ тўланган?

2021−2022 йилларда Ridetech International компанияси томонидан кўрсатилган хизматлар учун солиқ агентлари томонидан (116,5 млрд сўм миқдорида) бюджетга 17,5 млрд сўм ҚҚС тўланган.

Солиқ кодексининг 351-моддасига кўра, Ridetech International компаниясининг ташувчи компанияларга Yandex Go иловасидан фойдаланиш ҳуқуқини беришдан олган даромади роялти сифатида тан олинади ва норезидент даромад солиғига тортилади.

Шу билан бирга, Ўзбекистон ва Нидерландия ўртасида 2001 йил 18 январда тузилган даромадларга икки томонлама солиқ солишга йўл қўймаслик ҳамда даромад ва капиталга солиқ тўлашдан бўйин товлашнинг олдини олиш тўғрисидаги конвенцияга мувофиқ, роялти тарзидаги даромадга солиқ ставкаси 0 фоизни ташкил этади. Шунинг учун Ridetech International компаниясининг Ўзбекистондаги манбаларидан олинадиган даромади солиққа тортилмайди, дейилади ҳисоботда.

Солиқ кодексининг 237-моддасига мувофиқ, ташувчи компаниялар умумий белгиланган солиқларнинг тўловчилари ҳисобланади. Жумладан, сўнгги икки йилда 135 та авиаташувчи компанияга компанияга жами 1,059 трлн сўмлик хизматлар кўрсатганликлари учун 5 фоиз ёки 53 млрд сўм даромад олган.

Ушбу корхоналар томонидан 2021−2022 йиллар давомида даромаддан 15,2 млрд сўм солиқ тўланган:

  • 9,7 млрд сўм — ҚҚС;
  • 1,6 млрд сўм — даромад солиғи;
  • 3,9 млрд сўм — жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи.

Солиқ кодексига кўра, Ўзбекистонда 81 мингдан ортиқ якка тартибдаги ҳайдовчилар Yandex Go хизматига уланган ва тузилган шартномаларга кўра, жами даромаднинг 84 фоизи ушбу фуқароларда қолмоқда.

Хусусан, 2021−2022 йилларда мазкур шахсларнинг даромади сифатида 889,6 млрд сўм маблағ мавжуд бўлган.

Солиқ қўмитаси, шунингдек, Yandex Go платформасини солиқ органларининг ахборот тизими билан интеграциялаш, хусусан, фискал белгили чекларни автоматик шакллантириш бўйича ишлар олиб борилаётгани ҳақида хабар берди.

Эслатиб ўтамиз, аввалроқ Россиянинг Yandex Go такси хизматининг Ўзбекистондаги фаолияти туфайли Монополияга қарши орган ва Солиқ қўмитаси танқид қилинган эди. Рақобатни ривожлантириш қўмитаси Yandex.Taxi ва бошқа хорижий хизматларда рўйхатдан ўтмаслик монополияга қарши тартибга солишда қийинчиликлар туғдираётганини тан олганди.