AQSh Savdo, G‘aznachilik va Adliya departamentlari Rossiyaga qarshi sanksiyalarni chetlab o‘tishga qarshi kurashish bo‘yicha tavsiyalar taqdim etdi. Tavsiyalarda «qizil bayroqlar» — shubhali jihatlarni ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan operatsiyalar belgilari tasvirlangan.
Hujjatda ta’kidlanishicha, Qo‘shma Shtatlar Rossiyaga qarshi sanksiyalarni «uning adolatsiz urush olib borish qobiliyatini zaiflashtirish va boshqa hududlarda harbiy harakatlarning oldini olish» uchun kiritgan. Bundan tashqari, AQSh agentliklari ushbu cheklovlarni chetlab o‘tishning oldini olish uchun misli ko‘rilmagan darajada harakat qilmoqda, ammo eksport nazoratini chetlab o‘tishga urinishlar davom etmoqda.
Departamentlar mamlakatning moliya institutlari va tovarlarning tashqi savdosi bilan shug‘ullanuvchi boshqa kompaniyalarni cheklov choralariga tushib qolgan shubhali operatsiyalarga e’tibor berishga chaqirdi va bunday operatsiyalarni ko‘rsatadigan belgilarni sanab o‘tdi. Ular orasida:
- sanksiyaga uchragan tovarlarni Rossiya yoki Belarusga noqonuniy yo‘naltirish uchun foydalaniladigan ma’lum «transport punktlari» orqali yetkazib berish;
- xalqaro bank o‘tkazmalarini amalga oshirish uchun soxta kompaniyalardan foydalanish, ko‘pincha sotib oluvchi kompaniya ro‘yxatdan o‘tmagan yurisdiksiyalarda banklarni jalb qilish;
- egalik huquqini, mablag‘lar manbasini yoki mamlakatni, ayniqsa, sanksiyalarga duchor bo‘lgan yurisdiksiyalarni yashirish uchun soxta kompaniyalardan foydalanish;
- xaridorning oxirgi foydalanuvchi ma’lumotlarini taqdim etishni istamasligi;
- mijoz tomonidan taqdim etilgan joylashuv ma’lumotlariga mos kelmaydigan IP-manzil;
- kompaniyadan yoki oxirgi foydalanuvchi sifatida ko‘rsatilmagan mamlakatdan to‘lov kvitansiyasi va boshqalar.
Hujjatda Xitoy (shu jumladan, Gonkong va Makao), Armaniston, Turkiya va O‘zbekiston kabi davlatlardan «taqiqqa uchragan tovarlarni Rossiya yoki Belarusga noqonuniy yo‘naltirish» uchun «o‘tkazish punktlari» sifatida foydalanilgani aytilgan.
Vazirliklarga ko‘ra, ishlab chiqaruvchilar, distribyutorlar, sotuvchilar va tashuvchilar ko‘pincha ma’lum bir bitimning qabul qilingan cheklovlarga mos kelishini aniqlash uchun eng yaxshi imkoniyatga ega. Agar sanksiyalar buzilishi belgilari mavjud bo‘lsa, u holda kompaniya qo‘shimcha tekshiruv o‘tkazishi kerak, deb yozadi Forbes.
RBK ma’lumotlariga ko‘ra, 2023 yilning uch haftasi davomida Moliya vazirligining moliyaviy jinoyatlarga qarshi kurash tarmog‘i (FinCEN) axborot tarqatuvchilardan 100 dan ortiq xabarlarni qabul qilgan, ularning ba’zilari banklarning Rossiyaga qarshi sanksiyalarni chetlab o‘tishga urinishlari bilan bog‘liq.
Qo‘shma Shtatlar, Yevropaning ko‘plab davlatlari va boshqa hamkorlar bir yil avval Rossiya qo‘shinlari Ukrainaga bostirib kirganidan so‘ng Moskvaga iqtisodiy ta’sir o‘tkazish maqsadida qator jismoniy va yuridik shaxslarga nisbatan sanksiyalar kiritgan. Bu orqali AQShning har qanday aktivlari muzlatilib, sanksiyaga uchragan tomonlar bilan biznes yuritilishining oldi olinishi nazarda tutilgan.
Yaqinda AQSh Savdo vazirligi 90 ga yaqin Rossiya va uchinchi davlat kompaniyalariga, jumladan, Xitoyda ham Rossiyaning mudofaa sektorini qo‘llab-quvvatlash maqsadida sanksiyalardan bo‘yin tovlagani va yarimo‘tkazgich kabi mahsulotlarni sotib olishni taqiqlagani uchun eksport cheklovini joriy qilgandi.
