Yanvar oyida O‘zbekiston korxonalari tomonidan 33,6 trln so‘mlik sanoat mahsulotlari ishlab chiqarildi. Bu haqda prezident huzuridagi Statistika agentligi hisobotida aytildi.
Qiymat (0,7 trln so‘m) biroz oshganiga qaramay, ishlab chiqarish hajmi 9,9 foizga qisqardi. Taqqoslash uchun: 2022 yil yanvar oyida bu ko‘rsatkich 8,5 foizga o‘sgandi. Eng katta pasayish Andijon viloyati (-37,3%), Qoraqalpog‘iston (-32%), Qashqadaryo (-19,6%) va Surxondaryo (-18,9%) viloyatlarida kuzatildi.
Aholi jon boshiga sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 11,7 foizga kamaydi (2022 yil yanvar oyida 6,4 foizga o‘sish kuzatilgandi).
Bu ko‘rsatkichlarning yomonlashishi yanvar oyidagi anomal sovuq ob-havo va energetika inqirozi tufayli korxonalarda elektr energiyasi va gaz ta’minotida uzilishlarga olib kelgani ortidan yuzaga keldi. Bu haqda prezident Shavkat Mirziyoyev ham gapirgandi. Jumladan, respublikada 3 mingta hududiy sanoat korxonasida (ularda 350 ming aholi band) 7 trln so‘mlik mahsulot ishlab chiqarilmagan. Hisob-kitobga ko‘ra, zarur choralar ko‘rilmasa, birinchi chorakda yalpi mahsulot o‘sishi 1,5 foizgacha pasayishi mumkin (5 foizdan 3,5 foizgacha), degan edi prezident.
Shu sababli 3 fevral kuni iqtisodiyotdagi yo‘qotishlarni qoplash va tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha farmon imzolandi. Unda anomal sovuqda qiyinchilik ko‘rgan tadbirkorlarga to‘lovlar bo‘yicha kredit, soliq, bojxona va boshqa imtiyozlar berilishi kerakligi belgilandi.
Energiya resurslari
Yanvar oyida tabiiy gaz qazib olish 350,3 mln kub metrga yoki 7,5 foizga — 4,66 mlrd kub metrdan 4,31 mlrd kub metrga, gaz kondensati ishlab chiqarish esa 11 ming tonnaga qisqarib (-9,1 foiz) — 109,4 ming tonnagacha tushdi. Statistika agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, yanvar oyida tabiiy gaz va gaz kondensati ishlab chiqarish uchinchi yildirki, qisqarib bormoqda.
Elektr energiyasi ishlab chiqarish hajmi o‘tgan yilning mos davriga nisbatan 135,7 mln kVt/soatga kamayib, 6,5 mlrd kVt/soat (-2%)ni tashkil etdi, issiqlik energiyasi esa 3,07 mln Gkal (-9%)ga etdi. Agar yanvar oyida issiqlik energiyasini ishlab chiqarish ketma-ket uchinchi yilga kamaygan bo‘lsa, bu oyda elektr energiyasi ishlab chiqarish besh yil ichida birinchi marta kamaydi.
Ko‘mir qazib olish 66,6 ming tonnaga kamayib, 415 ming tonnani (-13,8%) tashkil etdi.
Boshqa energiya manbalari qatorida neft qazib olish 2,7 ming tonnaga ko‘payib — 64,5 ming tonnagacha, dizel yoqilg‘isi — 17,1 foizga, benzin — 42,7 foizga o‘sdi.
To‘qimachilik sanoati
Energetika inqirozi to‘qimachilik sanoatiga ham ta’sir qildi, garchi 2019 yildan beri faqat o‘sish kuzatilayotgan bo‘lsa ham, ishlab chiqarish 14,2% ga kamaydi. Bu pasayish nafaqat ishlab chiqarish hajmida, balki qiymat jihatidan ham — 4,5 trln so‘mdan 4 trln so‘mgacha aks etdi.
Paxtadan kalava ishlab chiqarish hajmi 31 foizga, paxta tolasi 27,7 foizga kamaydi.
Konchilik va qayta ishlash
Tog‘-kon sanoatida (foydali qazilmalarni qidirish va qazib olish, shu jumladan gaz, neft, ko‘mir, shuningdek ularni birlamchi qayta ishlash va yarim tayyor mahsulotlar ishlab chiqarish) yanvar oyida ishlab chiqarish hajmi 4,4 trln so‘mni yoki umumiy sanoat ko‘rsatkichining 13,1 foizini tashkil etdi. Shu bilan birga, jismoniy jihatdan ishlab chiqarish 4,4 foizga kamaydi.
Ishlab chiqarish tarkibida eng katta ulush qayta ishlash korxonalariga (dizel yoqilg‘isi, benzin, sement, sariyog‘, pishloq, tvorog va boshqalar) to‘g‘ri keladi — 75,8 foiz, ularda 25,5 trln so‘mlik mahsulot ishlab chiqarildi. Shu bilan birga, jismoniy hajm 11,5 foizga kamaydi.
Akril yoki vinil polimerlar asosidagi bo‘yoq va loklar ishlab chiqarish hajmi 166 tonnaga tushdi, bu o‘tgan yilning shu davriga (1250,9 tonna) nisbatan 7,5 baravar, portlend sementi — 581,7 dan 259,2 ming tonnagacha kamaydi.
Oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish hajmi esa 8 foizga kamaydi. Taqqoslash uchun, 2022 yil yanvar oyida o‘sish 2,2 foizni tashkil etgandi.
Avtomobil sanoati
Yanvar oyida 3287 ta avtomobil ishlab chiqarildi, bu 2022 yil yanvariga nisbatan 9010 donaga kam. Bu oyda 3287 ta Damas (-10%) ishlab chiqarildi. Qolgan modellar dekabr oyida shartnomalar to‘xtatilgani sababli ishlab chiqarilmadi.
Yuk mashinalari ishlab chiqarish 50 tadan 138 taga, avtobuslar ishlab chiqarish 1 tadan 22 taga ko‘paydi. Avtomobil dvigatellari ishlab chiqarish 7664 donaga kamaydi. Shu bilan birga, akkumulyatorlar ishlab chiqarish 2,3 taga oshib, 88,3 mingtaga yetdi.
