24 mart kuni BMT Bosh Assambleyasi qayta tiklangan maxsus favqulodda sessiyasida «Ukrainaga qarshi tajovuzning gumanitar oqibatlari» rezolyutsiyasini qabul qildi. Uni 140 ta davlat qo‘llab-quvvatladi. Besh delegatsiya — Rossiya, Belarus, Shimoliy Koreya, Suriya va Eritreya bunga qarshi chiqdi, 38 davlat, jumladan, O‘zbekiston betaraf qoldi.
Foto: twitter.com/UNGeneva.
BMT axborot xizmati xabariga ko‘ra, rezolyutsiya Rossiyadan Ukrainadagi harbiy harakatlarni zudlik bilan to‘xtatishni, tinch aholi va fuqarolik infratuzilmasiga hujum qilmaslikni talab qiladi. Hujjat mualliflari tinch aholining xavfsiz o‘tishini, shuningdek, yordamga muhtojlarga insonparvarlik yordami yetkazilishini ta’minlashni ham talab qilishdi.
Rezolyutsiyada ta’kidlanishicha, Ukrainadagi shaharlarning, xususan, Mariupolning qamal qilinishi tinch aholi uchun gumanitar vaziyatni yanada og‘irlashtirib, evakuatsiya qilish harakatlariga to‘sqinlik qilmoqda. Bosh Assambleya Ukraina shaharlari blokadasini to‘xtatishga chaqirdi.
Bosh Assambleya delegatlariga ko‘rib chiqish uchun ikkita rezolyutsiya loyihasi taqdim etildi — ulardan biri Ukraina tomonidan taqdim etilgan va 90 ta davlat hammualliflik qilgan, ikkinchisi esa Janubiy Afrika tomonidan ilgari surilgan. Janubiy Afrika loyihasi, boshqa narsalar qatori, o‘t ochishni to‘xtatish va tinch aholini himoya qilishga chaqirdi. Ammo u sodir bo‘layotgan voqealarda Rossiyani ayblamadi va uning Ukrainaga bostirib kirishini qoralamadi, deya qayd etadi BMT axborot xizmati.
Ukraina tomonidan taklif etilgan rezolyutsiya qabul qilingandan so‘ng, Janubiy Afrika delegatsiyasi o‘z loyihasini ovozga qo‘ydi. Ukrainaning doimiy vakili Sergey Kislitsa ushbu loyiha bo‘yicha ovoz berishga e’tiroz bildirdi va uning chorshanba kuni BMT Xavfsizlik Kengashida Rossiyadan tashqari faqat bitta delegatsiya tomonidan qo‘llab-quvvatlangan Rossiya loyihasining nusxasi ekanligini aytdi.
Shundan so‘ng Janubiy Afrika tomonidan taqdim etilgan rezolyutsiya loyihasi bo‘yicha ovoz berish-qo‘ymaslik masalasi ovozga qo‘yildi. 67 delegatsiyaning 50 tasi yoqlab, 36 tasi betaraf ovoz berdi. Shunday qilib, ikkinchi loyiha ovoz berishdan olib tashlandi.
Bosh Assambleyaning Ukraina bo‘yicha 11-maxsus sessiyasining avvalgi yig‘ilishi uch kun — 28 fevraldan 2 martgacha davom etgan va 96 davlat hamkorligida «Ukrainaga qarshi tajovuz» rezolyutsiyasini qabul qilish bilan yakunlangan edi. Uni 141 davlat qo‘llab-quvvatladi, 35 davlat betaraf, 5 delegatsiya — Rossiya, Belarus, Shimoliy Koreya, Suriya va Eritreya qarshi ovoz berdi.
O‘zbekiston bu ovoz berishda qatnashmadi. O‘shanda mamlakatning BMTdagi doimiy vakili Baxtiyor Ibragimov Toshkentda edi.
Ovoz berish natijasida navbatdan tashqari sessiya yopilmadi, uning ishi a’zo davlatlar talabiga ko‘ra davom etish huquqi bilan to‘xtatildi. Chorshanba kuni aynan shunday bo‘ldi va uchrashuv payshanba kuni davom etdi.
Navbatdan tashqari sessiya BMT Xavfsizlik Kengashining 1950 yildagi «Tinchlik uchun birlik» rezolyutsiyasi asosida qabul qilingan qarori asosida o‘tkaziladi. Ushbu tartib Xavfsizlik Kengashining doimiy a’zolaridan qaysidir birining, ushbu holda Rossiyaning vetosini chetlab o‘tishga imkon beradi.
