БМТ Халқаро суди 24 май куни бўлиб ўтган йиғилишида Исроил Рафаҳдаги ҳарбий амалиётини зудлик билан тўхтатиши кераклиги ҳақида қарор қабул қилди, деб хабар бермоқда Reuters. Ҳукм ЖАР даъвоси юзасидан чиқарилди.
that could create living conditions for the Palestinians in the Gaza Strip that could lead to its total or partial physical destruction
«Исроил ҳукумати (…) Рафаҳ провинциясидаги ҳарбий ҳужуми ва Ғазо секторидаги фаластинликларга яшаш шароитларининг тўлиқ ёки қисман жисмоний вайрон бўлишига олиб келиши мумкин бўлган ҳолат яратувчи ҳар қандай бошқа ҳаракатларини зудлик билан тўхтатиши керак», — деди суд раиси Наваф Салом.
Қарорни 15 нафар судьядан 13 нафари қўллаб-қувватлади.
Бундан ташқари, суд Исроилдан инсонпарварлик ёрдамини етказиб бериш учун Миср билан чегарадаги Рафаҳ назорат-ўтказиш пунктини очишни талаб қилди, шунингдек, тергов комиссиясига қамалдаги анклавга кириш ҳуқуқини бериш ва ҳукм ижроси юзасидан бир ой муддатда ҳисобот беришни буюрди.
- Исроил армияси май ойи бошида Рафаҳда ХАМАСга қарши «мақсадли операция» бошланганини эълон қилганди.
- Рафаҳ — Ғазо секторининг жанубидаги Миср билан чегарадош шаҳар, уруш бошланганидан бери анклавнинг шимолий ва марказий қисмларидан келган 1 миллиондан ортиқ фаластинлик қочқин у ерда бошпана топган.
- Исроил сўнгги бир неча ойдан бери Рафаҳга қуруқликдан ҳужум уюштириш билан таҳдид қилиб келмоқда. Исроил расмийларига кўра, шаҳарда минглаб ҲАМАС жангарилари ва ўтган йилнинг 7 октябрида Исроилга ҳужуми чоғида гуруҳ томонидан асирга олинган, эҳтимол, ўнлаб исроилликлар жон сақламоқда.
Исроилга қарши геноцид даъвоси
ЖАР 29 декабрь куни БМТ Халқаро судига Исроилга қарши даъво аризаси билан чиққанди. Унда айтилишича, 2023 йил 7 октябрда ҲАМАС ҳужумидан сўнг бошланган Исроилнинг Ғазо секторидаги фаластинликларга қарши «ҳаракат ва ҳаракатсизлиги» «геноцид»дир, «чунки бу Фаластин аҳолисининг катта қисмини — ирқий ва этник гуруҳини йўқ қилишга қаратилган».
ЖАР, шунингдек, судни фаластинликларни ҳуқуқларининг «янада жиддий ва тузатиб бўлмайдиган» бузилишидан ҳимоя қилиш ва «Исроилнинг конвенция бўйича ўз мажбуриятларини бажаришини таъминлаш» учун профилактик чоралар кўришга чақирган. Бу чора-тадбирлар Исроилнинг анклавдаги ҳарбий амалиётларини тўхтатиш буйруғини англатади.
Исроил ЖАРнинг айбловини қатъиян рад этиб, уни «ғазабланган қонли туҳмат» деб атаган.
Январь ойида суд даъво бўйича вақтинчалик қарор чиқарган ва Исроил Ғазода геноциднинг олдини олиш учун барча зарур чораларни кўриши керак, деган қарорга келган. Бироқ суд зудлик билан ўт очишни тўхтатишга чақирмаган.
10 май куни ЖАР Рафаҳда қуруқликдаги операция бошланиши муносабати билан Исроилга қарши қўшимча фавқулодда чоралар кўриш учун яна судга мурожаат қилди.
Халқаро суд қарорлари ижро этиладими?
Халқаро суд қарорлари қонуний кучга эга, аммо институтда уларнинг бажарилишини таъминлаш механизмлари мавжуд эмас.
2022 йил март ойида суд Россияга Украинадаги урушни зудлик билан тугатишни буюрганди, бироқ Россия ҳукумати бу қарорни эътиборсиз қолдирган.
Бироқ, Reuters`нинг таъкидлашича, ҳукм Исроилнинг халқаро обрўсига путур етказиши ва юридик прецедент яратиши мумкин. Кўпгина давлатлар, масалан, қуролларни уларни халқаро ҳуқуққа зид равишда ишлатиши мумкин бўлган мамлакатларга сотишни тақиқловчи қоидаларга эга.
