Энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов Uzreport TV телеканалига берган интервьюсида нефть-газ соҳасида инвесторлар билан узоқ муддатли шартномаларни қайта кўриб чиқиш бўйича саволларга жавоб берди.

«Биласизми, бу икки томон учун ҳам фойда келтирадиган лойиҳалар бўлса, менимча… Албатта, вақт ва шартлар ўзгарса, айрим лойиҳаларни кўриб чиқиб, ҳамкорлар ва инвесторларга қўшимча мажбуриятлар юкланган ҳолатлар ҳам бўлган. Қўшимча мажбуриятларни юклаш — [масалан,] қандайдир қўшимча объектни қуриш, [шартномага] ўзгартиришлар киритилиши билан тарифлар ва нархлар бўйича қўшимча нарсалар», — деди энергетика вазири.

Унинг сўзларига кўра, бу ҳолатлар инвестициявий муҳитнинг ёмонлашуви хавфи туфайли ошкор этилмаган. «Савол туғилмаслиги учун биз ҳар бир томон манфаатларини ҳисобга олган ҳолда шартнома шартларига риоя қиламиз. Лекин манфаатларга зид бўлган келишув тузилмайди», — деди вазир.

Эслатиб ўтамиз, 2019 йил июнь ойида Шавкат Мирзиёев Ўзбекистоннинг Россиянинг «Лукойл» компаниясидан газ учун 600 миллион доллар қарзи борлигини тан олиб, маҳсулот тақсимоти бўйича келишувни тузишда нима учун миллий манфаатлар ҳисобга олинмагани ҳақида савол берганди.

Шавкат Мирзиёевнинг сўзларига кўра, Ўзбекистон ўшанда «Лукойл»дан ички бозорга сотиш учун 146 доллардан газ харид қилиб, уни аҳолига 40 доллардан сотган. Ҳар бир куб метр ўртасидаги 100 долларлик фарқ 600 млн долларлик қарзни пайдо қилган.

Ўшанда у нефть-газ секторидаги коррупцияга ҳам тўхталиб, бир амалдор Устюрт газ-кимё мажмуаси учун 80 миллион доллар олганини айтганди. Эслатиб ўтамиз, Жанубий Корея ва Ўзбекистон 2008 йилда Устюрт газ-кимё мажмуаси (ГКМ) лойиҳасини амалга оширишга старт берган ва 2016 йилда газ қазиб олишни бошлаган Uz-Kor Gas Chemical қўшма корхонасини ташкил этган эди. «Ўзтрансгаз» компаниясининг (чет эл компанияларидан газни экспорт нархларида сотиб олиб, ички бозорга арзонлаштирилган нархларда сотувчи) ишлаб чиқарилган газ учун Uz-Kor Gas Chemical компанияси олдида 1 миллиард доллар қарзи йиғилиб қолган.

Шавкат Мирзиёев 2022 йил декабрь ойида Ўзбекистон парламенти ва халқига мурожаатномасида газ захираларини кўпайтириш мақсадида мамлакатда 10 йиллик геология-қидирув дастури қабул қилинишини айтган эди.

Хусусан, унинг айтишича, Устюрт платосига катта истиқболли чуқур қатламларда, Ўзбекистоннинг миллий манфаатларини ҳисобга олган ҳолда қидирув ишларини олиб бориш учун йирик хорижий инвесторлар жалб қилинади ва бу қонун билан мустаҳкамланади.

«Газ қазиб олиш учун берилган барча лицензиялар қайта кўриб чиқилиб, самарасиз ишлаётган корхоналарга нисбатан тегишли чоралар кўрилади. Ўзингиз кўриб турганингиздек, энергия бутун дунё бўйлаб сиёсатга айланди. Сиёсатга. Шундай экан, ерости конлари яқин ўн-йигирма йил давомида фойда келтириши учун биз [миллий манфаатларни] қонунда мустаҳкамлаб қўйишимиз керак», — деганди президент.

2004 йилда Ўзбекистон ҳукумати «Лукойл» билан «Қандим-Хаузак-Шади» (35 йил муддатга, 2014 йилда яна 7 йилга — 2046 йилгача узайтирилган) ва «Жануби-Ғарбий Ҳисор» (2007 йилда кучга кирган ва 36 йилга, 2043 йилгача мўлжалланган) лойиҳалари бўйича маҳсулот тақсимотига оид битим (МТОБ) имзолаган.

Россиянинг «Газпром» компанияси билан «Шохпахта» конлари (2004 йилдан — 15 йилга, 2018 йилда 5 йилга узайтирилган) ва «Джел» (2018 йилда 25 йилга имзоланган) бўйича шартномалар имзоланган.

2017 йилнинг апрель ойида Сурхондарё вилоятидаги «Мустақилликнинг 25 йиллиги» (М25) кони учун газ-кимё мажмуаси қурилиши билан 35 йил муддатга яна бир МТОБ имзоланган эди. Энергетика вазири Жўрабек Мирзамаҳмудов ушбу лойиҳа бўйича геологик қидирув ишлари камида саккиз йил давом этишини таъкидлаган.