Ўзбекистонда 2023 йилда ўртача номинал ҳисобланган ойлик иш ҳақи 17,2 фоизга ошиб, 4,55 млн сўмни ташкил этди, дея хабар бермоқда Президент ҳузуридаги Статистика агентлиги. «Газета.uz» маълумотларни ўрганиб чиқди.
Иш ҳақининг ўсиш суръати 2022 йилга (21,1%) ва 2021 йилга (20,3%) нисбатан паст бўлди.
Номинал ҳисобланган иш ҳақи юридик шахс мақомига эга бўлган корхона ва ташкилотларнинг (қишлоқ хўжалиги корхоналари ва кичик бизнес субъектлари бундан мустасно) маълумотлари асосида ҳисобланади. Ўртача иш ҳақини аниқлаш учун меҳнат дафтарчалари бўлган ишчиларнинг даромадлари, шунингдек, шахсий даромад солиғи ва касаба уюшма жамғармасига бадаллар тўланган ҳолда уларга бериладиган нафақалар, иш ҳақи, рағбатлантириш ва компенсация тўловлари ҳисобга олинади.
Ўтган йил давомида энг кам иш ҳақи аввалига 980 минг сўмга, кейин эса 1,05 млн сўмга кўтарилди.
Ҳудудлар кесимида энг юқори ўртача иш ҳақи Тошкент шаҳрида сақланиб қолди, бу йил давомида 18,7 фоизга (2022 йилдаги 28,2 фоизга нисбатан) 6,31 миллион сўмдан 7,45 миллион сўмгача ошган. Кейинги ўринларда аввалгидек Навоий — 5,89 миллион сўм (+15,1 фоиз), Тошкент — 4,5 миллион сўм (+14,5 фоиз), Андижон — 3,98 миллион сўм (+17,3 фоиз) ва Бухоро вилояти — 3,88 миллион сўм (+17 фоиз) жойлашган.
Наманган вилояти ўртача иш ҳақининг 13,2 фоизга — 3,3 миллион сўмгача ўсиши ҳисобига охирги ўринни эгаллади. Энг паст кўрсаткичлар Қашқадарёда — 3,37 млн сўм (+14,5%), Сурхондарёда — 3,38 млн сўм (+15,5%), Самарқандда — 3,4 млн сўм (+17,8%) ва Жиззах вилоятларида — 3,47 млн сўм (+18,1%) кузатилмоқда.
Пойтахт ва ҳудудлар ўртасидаги иш ҳақи фарқи кенгайишда давом этмоқда. Жумладан, энг юқори (Тошкент) ва энг кам иш ҳақи (Наманган вилояти) ўртасидаги фарқ 2,18 баробардан 2,25 баробарга ошди. 2021 йилда бу кўрсаткич 2,06 баробар, 2020 йилда эса 1,97 баробарни ташкил қилганди.
Фақат Тошкент шаҳри ва Навоий вилоятида ўртача иш ҳақи республика бўйича ўртача кўрсаткичдан юқори. Илгари ушбу рўйхатда бўлган Тошкент вилояти эса пастга тушди.
Фаолият турлари бўйича ўртача иш ҳақи.
Фаолият турлари бўйича энг юқори ўртача иш ҳақи молия ва суғурта соҳаларига тўғри келади, гарчи у ерда ўсиш суръати пасайган бўлса ҳам (30 фоиздан 23,1 фоизгача), 10,8 миллион сўмдан 13,3 миллион сўмгача ошган. Ахборот ва коммуникациялар соҳаси тез суръатларда 40,3 фоизга — 10,6 миллион сўм, транспорт ва сақлаш соҳаси — 6,94 миллион сўм (+36,5 фоиз), саноат — 5,6 миллион сўмга (+14,2 фоиз) ўсди.
Энг паст ўртача ойлик иш ҳақи ҳамон соғлиқни сақлаш — 3 миллион сўм (2022 йилда 21 фоизга ўсган бўлса-да, +14,97 фоизни ташкил қилмоқда) ва таълим соҳасида — 3,12 миллион сўм (бир йил аввалги 16,5 фоизга нисбатан +15,86 фоиз) соҳаларида сақланиб қолмоқда. «Газета.uz» аввалроқ ўқитувчилар ва шифокорларнинг маоши бошқа соҳаларга қараганда секин ўсиб бораётгани ҳақида ёзганди.
Хусусан, агар 2019 йилда таълим соҳасида иш ҳақи республика даражасидан 20,7 фоизга паст бўлган бўлса, 2023 йил якунига кўра тафовут 31,4 фоизга ошди. Соғлиқни сақлаш соҳасида фарқ 34 фоиз даражада сақланиб қолди. Бундан ташқари, ушбу икки соҳада энг кўп ишчилар — таълимда 37,7% ва соғлиқни сақлаш тизимидада 16,9% ишлайди.
Олий таълим соҳасида ўртача иш ҳақи 7,36 миллион сўмга (20,2 фоиз), умумий ва ўрта таълим муассасаларида — 2,72 миллион сўмга (+20,2 фоиз), мактабгача таълим муассасаларида — 1,7 миллион сўмга (+11,4 фоиз) ошди.
Таълим соҳасида энг юқори ўртача ойлик иш ҳақи Тошкент шаҳрида — 5,07 млн сўм (+20,8%), Тошкент вилоятида — 3,09 млн сўм (+16,1%) ва Навоий вилоятларида — 3,07 млн сўм (+15,9%) кузатилди. Энг паст кўрсаткич Сурхондарё (2,87 миллион сўм), Фарғона вилояти (2,8 миллион сўм) ва Қашқадарё (2,62 миллион сўм) вилоятларида қайд этилган.
«Газета.uz» аввалроқ 2023 йилда Ўзбекистонда аҳоли жон бошига реал даромадлар атиги 2,4 фоизга ўсгани ҳақида хабар берганди — бу камида беш йилдаги энг паст кўрсаткичдир (2020 йилги пандемия йилидан ташқари). Бешта ҳудудда даромадлар пасайиб, ҳудудлар ўртасидаги бўлинишлар ошди.
