«Лукойл» ва Saneg нефть-газ компаниялари газ ишлаб чиқариш ва уни Ўзбекистон ички бозорига етказиб бериш бўйича ўз мажбуриятларини бажармоқда. Бу ҳақда 16 ноябрь куни Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлигида бўлиб ўтган матбуот анжуманида энергетика вазири ўринбосари Шерзод Ходжаев маълум қилди.

Унинг сўзларига кўра, Saneg (собиқ Sanoat Energetika Guruhi / Jizzakh Petroleum, 98% улушига Кипрдаги Belvor Holding эгалик қилади) кунлик газ қазиб олиш режасини 131 фоизга бажармоқда. «Яъни компания газ ишлаб чиқариб, ички бозорга етказиб бериш бўйича ўзининг мажбуриятларини бажаряпти. Биз режани бажармаяпти ёки етарлича инвестиция киритмаслиги натижасида газ қазиб чиқариш суръатлари тушиб кетяпти, деб бу компанияга нисбатан айблов қўя олмаймиз», — деди

Россиянинг «Лукойл» компанияси эса кунлик режани 101,4 фоизга бажармоқда, дея маълум қилди вазир ўринбосари. «Ой бошидан қарасак ҳам, газ қазиб чиқариб, ички бозорга йўналтириш бўйича барча мажбуриятларини бажаряпти», — деди у.

Шерзод Ходжаев шартнома шартларидан келиб чиққан ҳолда Ўзбекистон манфаатларига зид, зид эмас деб бугунги кунда баҳо бериш бирмунча нотўғри эканини таъкидлади.

«Чунки шартнома тузилаётган вақтдаги шароит шартноманинг қайсидир параметрларини тақозо этган, лекин газ тақчиллиги бу шартнома шартларига боғлиқ эмас», — дея қайд этди энергетика вазири ўринбосари.

У Saneg ҳукуматнинг ёпиқ қарори билан берилган алоҳида экспорт имтиёзларига эгами, деган саволга жавоб беришдан бош тортди.

«Шартноманинг барча шартларини очиқлай олмайман, чунки шартнома тузилаётган вақтда шартнома шартларини очиқлаш бўйича ўзаро икки томон келишувга эришади: нимани очишлаш мумкин, нимани очиқлаш мумкин эмаслиги бўйича», — деди у.

Шерзод Ходжаевнинг айтишича, Ўзбекистонда ким газ ишлаб чиқаришидан қатъи назар, «Ўзтрансгаз» компанияси табиий газ экспорти оператори ҳисобланади. Унинг сўзларига кўра, бугунги кунга қадар экспорт деярли тўлиқ тўхтатилган. «Рақамларга келсак, агар кунлик прогноз кўрсаткичлари бўйича 10 млн куб метр газ экспорти режалаштирилган бўлса, ҳозирги экспорт ҳажми 1 млн куб метрга ҳам етмайди», — деди энергетика вазири ўринбосари.

Шерзод Ходжаев газ ва электр энергияси экспортининг деярли тўлиқ тўхтатилиши, газ импортининг 20 фоизга ошгани, мавсумий истеъмолчиларнинг газ таъминотидан узилиши туфайли иссиқлик электр станцияларига газ ёқилғиси етказиб бериш ҳажмини бироз ошириш мумкин бўлганини таъкидлади. «Ўйлайманки, яқин кунларда — 100% десам тўғри бўлмаса керак — [электр энергияси] чекловлари билан боғлиқ муаммоларнинг қарийб 80 фоизини ҳал қиламиз», деди у.

«Ўзбекнефтгаз» компанияси бошқаруви раиси Меҳриддин Абдуллаевнинг айтишича, ҳозирги газ конлари йил сайин тугаб бормоқда, янги захираларни яратиш учун эса қидирув ишларига катта маблағ сарфлаш зарур. Унинг сўзларига кўра, бу иссиқлик электр станцияларига газ етказиб беришни кўпайтириш орқали электр энергияси билан боғлиқ муаммоларни ҳал қилишга ҳам ёрдам беради.

Сентябрь ойида президент Шавкат Мирзиёев ҳам Ўзбекистон ўз ички саноатини ривожлантириш учун газ ва пахта экспорт қилмаётгани ҳақида маълум қилганди. Бироқ, Давлат статистика қўмитаси маълумотларига кўра, тўққиз ой давомида хорижга газ етказиб бериш қиймат кўринишида 51,1 фоизга ошиб, 779,6 млн долларни ташкил этган бўлса, биргина сентябрь ойида газ 133,7 млн долларга сотилган. Бу даврда газ импорти 76,3 млн долларни (-39,2%) ташкил этди.

«Газета.uz» 2021 йилда мамлакатда 53,8 млрд куб метр газ қазиб олиш режалаштирилгани ҳақида хабар берганди. Ушбу ҳажмнинг 34,1 млрд куб метри (64,3 фоиз) «Ўзбекнефтгаз», 13,8 млрд куб метри (25,7 фоиз) «Лукойл» ҳамда 280 млн куб метри (0,51 фоиз) Jizzakh Petroleum ҳиссасига тўғри келганди.

2019 йилнинг март ойида Ўзбекистон «Лукойл»дан 2018 йилда газ етказиб бергани учун 600 млн доллар қарздор эканлиги маълум бўлганди. Компания Қандим-Хаузак-Шоди-Қўнғирот ва Жануби-Ғарбий Ҳисор лойиҳаларида маҳсулот тақсимоти шартномаси шартлари асосида ишлайди. Қарз Ўзбекистон газнинг бир қисмини ички бозорга олиб чиққани сабабли шаклланган, гарчи шартнома шартларида ишлаб чиқарилган газнинг бутун ҳажмини экспорт қилиш кўзда тутилган. Ўшанда «Ўзбекнефтгаз» изоҳ беришдан ўзини тийди.