EastFruit ekspertlari e’tiborini Markaziy Osiyo mintaqasidagi piyozning yirik eksportchilari bo‘lgan mamlakatlar: Qozog‘iston, O‘zbekiston va Tojikistonda havoning keskin sovishi prognoziga qaratmoqda.
O‘zgidromet favqulodda e’lon berib, jumadan boshlab O‘zbekistonning aksariyat hududlarida yomg‘ir yog‘ib, qorga aylanishi, havo sovib ketishi kutilayotgani haqida xabar bergandi. Nashrning yozishicha, bu mart oyida ushbu mamlakatlarning janubiy hududlarida yig‘ib olinadigan erta piyoz hosiliga, shuningdek, karam va sabzi kabi boshqa erta sabzavotlarning hosiliga tahdid soladi.
Meva-sabzavot biznesining xalqaro eksperti Baxtiyor Abduvohidovning so‘zlariga ko‘ra, erta piyoz allaqachon unib chiqqan, bu esa hosilning bir qismini yo‘qotishiga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, donli mevalar va yong‘oqlar hosilining bir qismi ham xavf ostida qolishi ehtimoli bor.
Mutaxassisning aytishicha, mintaqada so‘nggi paytlarda ob-havo juda issiq bo‘lgan, kun davomida havo harorati 20 darajadan oshgan. Natijada ko‘plab mintaqalarda bodom gullashi allaqachon boshlangan va boshqa donli mevali daraxtlarning kurtaklari shishgan.
Biroq yaqin kunlarda hatto Tojikistonning janubiy viloyatlarida ham keskin sovib, 7−10 darajagacha sovuq bo‘lishi kutilmoqda. O‘zbekiston va Qozog‘istonda vaziyat ancha og‘irroq, ularda havo harorati kechasi minus 12−13 darajagacha tushishi, kunduzi esa sovuq davom etishi kutilmoqda, deyiladi xabarda.
Agronom Sergiy Albaning fikricha, bunday sovuqlarning piyozga ta’siri uning rivojlanish bosqichiga bog‘liq. “Agar piyoz ekinlari sovuq boshlanishiga qadar olti bargdan ko‘proq hosil bo‘lgan bo‘lsa, ular yetishishlari mumkin”, — dedi mutaxassis.
Latvijas dārznieks sabzavot yetishtiruvchilar uyushmasi mutaxassisi va EastFruit blogeri Marite Gailite sovuqning piyoz ekinlariga ta’siri ham piyozning xilma-xilligi va gibridiga, shuningdek, plantatsiyaning umumiy holatiga bog‘liqligini qo‘shimcha qildi.
“O‘tgan mavsum tajribasi shuni ko‘rsatadiki, erta piyoz hosilining bir qismi yo‘qolishi mumkin. Piyozning sifati ham yomonlashishi mumkin. Bundan tashqari, sovuqlar keyinchalik hosilni yig‘ish sanasining kechikishiga olib keladi”, — dedi u.
Havoning sovishi Markaziy Osiyoda piyoz bozoridagi keskinlikni biroz pasaytirishi mumkin, respublikalarda mahsulot zaxiralari yuqoriligicha qolmoqda va narxlar nisbatan past. Erta piyoz hosilining bir qismi yo‘qotilishi kutilmoqda, shuningdek, kechroq yig‘ib olish omborlarda to‘plangan mahsulotlarning katta zaxiralarini sotish uchun bir necha qo‘shimcha kunlarni ta’minlashi mumkin, deb yozadi nashr.
Shuningdek, sovuq havo majburiy sovutmasdan yopiq joylarda saqlanadigan piyoz ekinlarining yo‘qotilishini kamaytiradi. Har holda, bu hodisa bozor uchun ijobiy bo‘lib, yaqinda asta-sekin o‘sib borayotgan piyoz narxining kuchayishiga olib kelishi mumkin, deyiladi xabarda.
