Aprel oyi oxirida Toshkentda Markaziy Osiyodagi eng yirik STC-2023 xalqaro kosmik texnologiyalar konferensiyasi bo‘lib o‘tdi. Unda Ozarbayjon, Qozog‘iston, Monako, BAA, AQSh, Turkiya va boshqa mamlakatlarning yetakchi kosmik kompaniya va agentliklaridan 250 nafardan ortiq ekspert ishtirok etdi.
Anjuman doirasida ekspertlar mintaqada kosmik sanoatni rivojlantirish yuzasidan fikr almashdilar, mamlakatlarning kosmik agentliklari o‘rtasida ikki tomonlama uchrashuvlar o‘tkazdilar, Turkiy davlatlar tashkiloti mamlakatlari kengashi doirasida kosmik sanoat bo‘yicha bir qator kelishuvlar qabul qilindi.
Jumladan, O‘zbekiston ta’lim sun’iy yo‘ldoshi uchirilganini e’lon qildi, davlat kosmik monitoringi doirasidagi ishlarning umumiy natijalarini taqdim etdi, ta’lim loyihalari doirasida hamkorlik memorandumlarini imzoladi va poytaxtda kompetensiya markazlari faoliyatini yo‘lga qo‘ydi.
“Innovatsion rivojlanish agentligi bilan shartnoma imzoladik, uning doirasida O‘zbekiston uchun o‘zimizning CubeSat ilmiy-ta’lim sun’iy yo‘ldoshini koinotga uchirish bo‘yicha ishlar boshlandi, — dedi Kosmik tadqiqotlar va texnologiyalar agentligi direktori Shuhrat Qodirov. — Ushbu loyihaning asosiy maqsadi — sun’iy yo‘ldoshni yaratish, yig‘ish, uchirish va boshqarish bo‘yicha zarur kompetensiyalarni to‘plash”.
“O‘zbekkosmos” rahbarining so‘zlariga ko‘ra, BAAdagi hamkasblar O‘zbekistonda yig‘iladigan sun’iy yo‘ldoshni o‘z bazalarida sinovdan o‘tkazishni taklif qilishgan. Shuningdek, “O‘zbekkosmos” Turkiya, AQSh, Qozog‘iston va BAA bilan bir qator qo‘shma loyihalar bo‘yicha kelishib oldi. Ularning aksariyati soha uchun yangi kadrlar tayyorlash va tayyorlashga qaratilgan.
“Shuningdek, Xalqaro aerokosmik federatsiyaga (IAF) qo‘shilish jarayonini boshladik, bu bizga eng so‘nggi tadqiqot, tarmoq va ta’lim sohasidagi hamkorlikka kirish imkonini beradi”, — deya qo‘shimcha qildi Shuhrat Qodirov.
Konferensiyaning xalqaro kun tartibida Yangi kosmik sanoatdagi global tendensiyalar — GIS, kosmik monitoring va sun’iy yo‘ldosh Internet uchun eng so‘nggi yechimlar muhokama qilindi.
“Biz ushbu maydonchada ikkinchi marta ishtirok etmoqdamiz, biz uchun bu mintaqadagi muhim voqealardan biri, — dedi ESRI kompaniyasining Yaqin Sharq va Shimoliy-Sharqiy Afrika bo‘yicha mintaqaviy menejeri Mohamed Issa. — ESRI konferensiyada kosmik monitoringning so‘nggi yechimlarini taqdim etdi. Biz kosmik texnologiyalarni mamlakatlar iqtisodiyotiga integratsiya qilish bo‘yicha hamkorlikda ishlashga tayyormiz, bular qishloq xo‘jaligi, tabiiy resurslar, urbanizatsiya va atrof-muhit sohasidagi loyihalar bo‘lishi mumkin. Biz 72 davlatda ishlaymiz, O‘zbekiston bizning asosiy hamkorlarimizdan biri, uch yil ichida „O‘zbekkosmos“ bilan birgalikda suv xo‘jaligi, qishloq xo‘jaligi sektori va shahar boshqaruvi bo‘yicha bir qancha keng ko‘lamli kosmik monitoring loyihalarini amalga oshirishga muvaffaq bo‘ldik”.
Konferensiya doirasida Turkiy davlatlar tashkiloti mamlakatlari kosmik agentliklari kengashi ham bo‘lib o‘tdi va unda mamlakatlar kosmosdan tinch maqsadlarda foydalanish doirasida hamkorlik qilish to‘g‘risida kelishib oldilar. Shunday qilib, mamlakatlar milliy kosmik dasturlarni amalga oshirish bo‘yicha tajriba almashadilar, talabalar uchun Space Camp tashkil qiladilar, shuningdek, TDTga a’zo mamlakatlarning qo‘shma sun’iy yo‘ldoshini uchirish imkoniyatlarini muhokama qiladilar.
“Yozda har bir [TDT] davlatidan 10 nafar talaba Turkiyaga taklif qilinadi, hamkorlarimiz, TDT mamlakatlari kosmik agentliklari bilan hamkorlikda biz yosh iste’dodlarni sohaga tanishtiramiz, Turkiyada mavjud bo‘lgan ilg‘or tajribalarni namoyish etamiz. Ta’lim sohasida ham muntazam ish olib borishni rejalashtirganmiz. Bu yerda TDTga a’zo davlatlar o‘z sun’iy yo‘ldoshimizni uchirish bo‘yicha muzokaralar va ish boshlanganidan juda xursandmiz, bu misli ko‘rilmagan xalqaro loyiha va bu barcha tomonlar uchun foydali bo‘lishiga ishonamiz”, — dedi Turkiya kosmik agentligi rahbari Serdar Yildirim.
Konferensiyada ishtirok etish uchun Toshkentga ikki kosmonavt — SSSR qahramoni, besh marta koinotda bo‘lgan kosmonavt Vladimir Janibekov hamda Qozog‘iston xalq qahramoni, faol kosmonavtlar jamoasi a’zosi Aydin Aimbetov ham yetib keldi.
