Апрель ойи охирида Тошкентда Марказий Осиёдаги энг йирик STC-2023 халқаро космик технологиялар конференцияси бўлиб ўтди. Унда Озарбайжон, Қозоғистон, Монако, БАА, АҚШ, Туркия ва бошқа мамлакатларнинг етакчи космик компания ва агентликларидан 250 нафардан ортиқ эксперт иштирок этди.

Анжуман доирасида экспертлар минтақада космик саноатни ривожлантириш юзасидан фикр алмашдилар, мамлакатларнинг космик агентликлари ўртасида икки томонлама учрашувлар ўтказдилар, Туркий давлатлар ташкилоти мамлакатлари кенгаши доирасида космик саноат бўйича бир қатор келишувлар қабул қилинди.

Жумладан, Ўзбекистон таълим сунъий йўлдоши учирилганини эълон қилди, давлат космик мониторинги доирасидаги ишларнинг умумий натижаларини тақдим этди, таълим лойиҳалари доирасида ҳамкорлик меморандумларини имзолади ва пойтахтда компетенция марказлари фаолиятини йўлга қўйди.

«Инновацион ривожланиш агентлиги билан шартнома имзоладик, унинг доирасида Ўзбекистон учун ўзимизнинг CubeSat илмий-таълим сунъий йўлдошини коинотга учириш бўйича ишлар бошланди, — деди Космик тадқиқотлар ва технологиялар агентлиги директори Шуҳрат Қодиров. — Ушбу лойиҳанинг асосий мақсади — сунъий йўлдошни яратиш, йиғиш, учириш ва бошқариш бўйича зарур компетенцияларни тўплаш».

«Ўзбеккосмос» раҳбарининг сўзларига кўра, БААдаги ҳамкасблар Ўзбекистонда йиғиладиган сунъий йўлдошни ўз базаларида синовдан ўтказишни таклиф қилишган. Шунингдек, «Ўзбеккосмос» Туркия, АҚШ, Қозоғистон ва БАА билан бир қатор қўшма лойиҳалар бўйича келишиб олди. Уларнинг аксарияти соҳа учун янги кадрлар тайёрлаш ва тайёрлашга қаратилган.

космик технологиялар халқаро конференцияси, ўзбеккосмос

«Шунингдек, Халқаро аэрокосмик федерацияга (IAF) қўшилиш жараёнини бошладик, бу бизга энг сўнгги тадқиқот, тармоқ ва таълим соҳасидаги ҳамкорликка кириш имконини беради», — дея қўшимча қилди Шуҳрат Қодиров.

Конференциянинг халқаро кун тартибида Янги космик саноатдаги глобал тенденциялар — GIS, космик мониторинг ва сунъий йўлдош Интернет учун энг сўнгги ечимлар муҳокама қилинди.

«Биз ушбу майдончада иккинчи марта иштирок этмоқдамиз, биз учун бу минтақадаги муҳим воқеалардан бири, — деди ESRI компаниясининг Яқин Шарқ ва Шимолий-Шарқий Африка бўйича минтақавий менежери Моҳамед Исса. — ESRI конференцияда космик мониторингнинг сўнгги ечимларини тақдим этди. Биз космик технологияларни мамлакатлар иқтисодиётига интеграция қилиш бўйича ҳамкорликда ишлашга тайёрмиз, булар қишлоқ хўжалиги, табиий ресурслар, урбанизация ва атроф-муҳит соҳасидаги лойиҳалар бўлиши мумкин. Биз 72 давлатда ишлаймиз, Ўзбекистон бизнинг асосий ҳамкорларимиздан бири, уч йил ичида „Ўзбеккосмос“ билан биргаликда сув хўжалиги, қишлоқ хўжалиги сектори ва шаҳар бошқаруви бўйича бир қанча кенг кўламли космик мониторинг лойиҳаларини амалга оширишга муваффақ бўлдик».

Конференция доирасида Туркий давлатлар ташкилоти мамлакатлари космик агентликлари кенгаши ҳам бўлиб ўтди ва унда мамлакатлар космосдан тинч мақсадларда фойдаланиш доирасида ҳамкорлик қилиш тўғрисида келишиб олдилар. Шундай қилиб, мамлакатлар миллий космик дастурларни амалга ошириш бўйича тажриба алмашадилар, талабалар учун Space Camp ташкил қиладилар, шунингдек, ТДТга аъзо мамлакатларнинг қўшма сунъий йўлдошини учириш имкониятларини муҳокама қиладилар.

«Ёзда ҳар бир [ТДТ] давлатидан 10 нафар талаба Туркияга таклиф қилинади, ҳамкорларимиз, ТДТ мамлакатлари космик агентликлари билан ҳамкорликда биз ёш истеъдодларни соҳага таништирамиз, Туркияда мавжуд бўлган илғор тажрибаларни намойиш этамиз. Таълим соҳасида ҳам мунтазам иш олиб боришни режалаштирганмиз. Бу ерда ТДТга аъзо давлатлар ўз сунъий йўлдошимизни учириш бўйича музокаралар ва иш бошланганидан жуда хурсандмиз, бу мисли кўрилмаган халқаро лойиҳа ва бу барча томонлар учун фойдали бўлишига ишонамиз», — деди Туркия космик агентлиги раҳбари Сердар Йилдирим.

Конференцияда иштирок этиш учун Тошкентга икки космонавт — СССР қаҳрамони, беш марта коинотда бўлган космонавт Владимир Жанибеков ҳамда Қозоғистон халқ қаҳрамони, фаол космонавтлар жамоаси аъзоси Айдин Аимбетов ҳам етиб келди.