Markaziy bank raisining birinchi o‘rinbosari Nodirbek Saydullayev 4-may kuni bo‘lib o‘tgan matbuot anjumanida bankrot bo‘lgan “Turkistonbank” omonatchilari bilan bog‘liq vaziyatga izoh berdi.
Unga ko‘ra, “Turkistonbank”ning 52 nafar mijozidan 53 milliard so‘mlik omonatlarini qaytarish bo‘yicha arizalar kelib tushgan bo‘lib, ularning bir qismi subordinativ kredit sifatida berilgan. Sud qarori bilan 18 nafar fuqaroning 29 milliard so‘mlik mablag‘lari omonat sifatida tasdiqlangan.
Subordinatsiya — mijozning bankka foiz shaklida kelishilgan foyda olish imkoniyatiga ega bo‘lgan krediti. Bunday kreditlar mijozning tashabbusi bilan muddatidan oldin to‘lashni nazarda tutmaydi. Bundan tashqari, mijozlar fuqarolarning banklardagi omonatlarini kafolatlash jamg‘armasidan kompensatsiya talab qila olmaydi.
Qonun hujjatlariga muvofiq, “Turkistonbank”ni tugatish komissiyasi omonatlar tasdiqlangan kundan boshlab ikki oy muddatda fuqarolarning mablag‘larini qoplash choralarini ko‘radi, dedi u.
Nodirbek Saydullayev so‘nggi sud qarori 17-aprelda chiqqani, shuning uchun omonatchilar iyun oyida mablag‘larini yechib olishlari mumkinligini ta’kidladi.
Markaziy bank rahbari Mamarizo Nurmuratovning tushuntirishicha, sud tartibiga ko‘ra, sud qarori ustidan kassatsiya shikoyati ikki oy ichida kelib tushishi mumkin, shuning uchun omonatchilarning mablag‘larini qaytarish shikoyat muddati tugaganidan keyin boshlanadi.
Eslatib o‘tamiz, avvalroq Spot “Turkistonbank”ning kamida 59 nafar mijozi mablag‘larini qaytarish uchun ariza berganidan so‘ng, omonatlarni sug‘urtalash jamg‘armasi kafolatlari bilan qamrab olinmaganidan xabar topgani haqida xabar bergan edi. Ularning mablag‘lari miqdori kamida 57 milliard so‘mni tashkil etadi.
Bank “Mustahkam himoya” omonati bo‘yicha pul mablag‘larini subordinatsiyali kredit sifatida bergan. Ularning daromadliligi depozitlar bo‘yicha o‘rtacha ko‘rsatkichdan oshdi (so‘mdagi depozitlar bo‘yicha yillik 27 foiz va xorijiy valyutadagi depozitlar bo‘yicha 7,5 foiz).
Jabrlanuvchilarning iddao qilishicha, bank xodimlari va advokatlari omonatlar davlat tomonidan kafolatlanganini bir necha bor ta’kidlagan. Biroq ularning so‘zlari Markaziy bank tomonidan rad etildi.
Notarius subordinatsiya qilingan kredit shartnomasini tuzishi kerak, ammo investorlar ta’kidlaganidek, bu haqda hatto ijro paytida aytilmagan. Jabrlanuvchilar huquq-tartibot idoralariga ariza yozgan, shuningdek, prezidentga ham murojaat qilgan.
Moliya bozoridagi “Gazeta.uz” manbasining fikricha, bank yetarlilik va likvidlik ko‘rsatkichlari bilan bog‘liq muammolar tufayli subordinatsiyalangan kreditlar berishi mumkin.
